سلفژ یکی از مفاهیم ابتدایی ولی بسیار مهم در بحث موسیقی و آموزش آن است و یادگیری صحیح آن، به هنرجو این امکان را می دهد تا در ادامه‌ی مسیر خود بتواند با تسلط بیشتری پیش برود.
برای شروع فعالیت در هر رشته‌ای همیشه نیاز به یادگیری اصول و قواعد موجود در آن مبحث خاص داریم و در مورد موسیقی نیز شرایط یکسان است. یک دونده برای دویدن باید ابتدا ایستادن و راه رفتن را فرا بگیرد و سپس با تقویت و کسب مهارت و تمرین شروع به دویدن و پیشرفت در مسیر مورد نظر خود داشته باشد.
در مبحث موسیقی و نواختن هر سازی ابتدا باید اصول و قواعد مورد نیاز برای یادگیری آن را فرا گرفت. آکادمی خوانندگی پورپروین همواره سعی در آموزش هرچه بهتر و کامل‌تر شما هنرجو‌های عزیز داشته و همچنان نیز خواهد داشت.
سلفژ در مبحث موسیقی، نوعی تکنیک آموزش است که از آن برای کمک به خواندن و فهمیدن نت‌ها استفاده می‌شود. این مفهوم در واقع به شما این امکان را می دهد تا نت‌ها را با یک روش خاص بخوانید و حتی در مواقعی که برای اولین بار با یک نت روبرو می شوید هم بتوانید خیلی راحت آن را خوانده و متوجه شوید. در سلفژ که کلمه‌ای فرانسوی است، هر یک از نتهای میزان با سیلاب خاصی نام گذاری شده و خوانده می شوند. سیلاب‌های اصلی در ساختار سلفژ عبارتند از: دو، ر، می، فا، سل، لا، سی.
سلفژ از دو قسمت اصلی تشکیل شده است که بخش اول مربوط به قسمت عملی بوده که با خواندن و تلفظ نت‌ها مرتبط است و بخش دوم مربوط به شناختن تمامی علامت‌ها و قواعد موجود در این مبحث است. آموزش سلفژ در موسیقی بیشتر به مبحث نت خوانی اشاره می کند.
مشخص است که نوازندگی و خوانندگی تنها پشت ساز نشستن و نواختن و یا خواندن پشت یک میکروفون نیست و به مجموعه‌ای از اطلاعات و عوامل بستگی دارد که یک نوازنده یا خواننده باید به خوبی آن‌ها را فرا بگیرد و اطلاعات و دانش کافی از هر یک را داشته باشد. مرحله بعدی پس از یادگیری، تمرین و تکرار است تا شخص از مهارت مورد نیاز برخوردار شود.
یک نوازنده باید شنونده‌ی خوبی باشد یا به بیان ساده‌تر گوش موسیقی خوبی داشته باشد، در کنار آن ریتم خوانی و نت خوانی را نیز به خوبی بلد باشد و سپس تکنیک‌های ساز مخصوص خود را نیز به خوبی یاد بگیرد. تلفیقی از تمامی این موارد منجر به خلق آثار زیبا و به یاد ماندنی هنری خواهد شد، در حالی که اگر در هر یک از این موارد کمی و کاستی وجود داشته باشد می تواند خیلی راحت نتیجه و خروجی کار را تحت تاثیر قرار دهد.
سلفژ یکی از روش‌های بسیار مناسب برای کشف ارتباطات بین نتهای مختلف در موسیقی است و به یادگیرنده کمک می کند تا الگوهای موجود در نت‌ها را یاد گرفته و آن‌ها را از یکدیگر تشخیص دهد. یکی از الگوهای موجود در موسیقی که اغلب توسط ما شنیده می‌شود الگوی «سو-دو» است و افرادی که در حال آموزش سلفژ و تکنیک‌های آن هستند برای این الگوهای تکراری، اسم‌ها خاصی انتخاب کرده اند زیرا از این طریق مغز راحت‌تر می تواند برای دفعات بعدی و در صورت مشاهده این الگو، آن را تشخیص دهد.
هر یک از نتهای موسیقی وظیفه و نقش خاص خود را دارند و آموزش سلفژ به ما کمک می کند تا از نقش هر یک از این نت‌ها آگاه شویم. خوانندگان با استفاده و یادگیری سلفژ می توانند سریع‌تر و دقیق‌تر بخوانند و با یادگیری صحیح آن می توانند به راحتی بخوانند بدون اینکه حتی آهنگی پخش شده باشد. هر چه این یادگیری و تکرار‌ها تداوم داشته باشد، خواننده در زمینه کاری خود حرفه‌ای‌تر می‌شود و به دنبال آن طرفداران بیشتری نیز پیدا می کند.
شاید خیلی وقت‌ها درهنگام مواجهه با خوانندگان شناخته شده چنین سوالی برای ما پیش می آید که راز موفقیت این خواننده چیست؟! اما باید بدانیم که جواب آن تنها در یک چیز خلاصه شده است؛ آموزش صحیح سلفژ باعث تقویت خوانندگی شده و همچنین دقت و توانایی او را در شناخت نت‌ها افزایش می‌دهد.
همانطور که بیان شد اهمیت سلفژ در موسیقی انکار ناپذیر است و علاوه بر آن یادگیری صحیح آن می تواند کلید راه موفقیت در رشته کاری شما باشد. سلفژ ، درک موسیقی را در افراد بالا برده و برای نوازندگان نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و کاربردی است و به همین دلیل این روزها تعداد داوطلبان یادگیری اصولی این مبحث بیشتر از گذشته شده است و طیف‌های مختلفی را نیز شامل می‌شود.
آهنگ ساز ها، هنرجویان خوانندگی و همین طور هنرجویان یادگیری سازهای کلاسیک، همگی می توانند از مزایای آن بهره ببرند. آموزش سلفژ توانایی افراد در شنوایی و یا شنیدن نتهای قطعات موسیقی به صورت ذهنی را تقویت می‌کند و افراد می توانند نت هایی را که قبلا حتی یک بار نیز نشنیده اند را هم به راحتی متوجه شده و آن‌ها را بخوانند. همچنین آموزش سلفژ ، درک و فهم هنرمند را از موسیقی بالا می برد.
سه مبحث مهمی که در سلفژ باید به صورت متناوب مورد توجه قرار گیرند، کانتاتی یا صدا خوانی، پارلاتی یا وزن خوانی و در نهایت دیکته موسیقی هستند. این سه مبحث باید به صورت متناوب و همین طور جدا از یکدیگر به شخص هنرجو آموزش داده شوند تا به نتیجه‌ای که مد نظر است دست پیدا کنیم.
کانتاتی در واقع به خواندن صداها و فرکانس نتهای موسیقی به صورت صحیح و دقیق گفته می‌شود. در این مبحث هنرجو یاد می گیرد تا هر یک از نت‌ها را دقیقا همانگونه که باید و در هر گام، به خوبی بخواند.
پارلاتی یا وزن خوانی در واقع ریتم و الگوی موسیقی را شکل می دهد؛ تصور یک موسیقی بدون وزن و ریتم امری غیر قابل تصور است. لذا هنرجو باید انواع وزن‌ها و الگوهایی که برای هر ریتم وجود دارد را به خوبی فرا گرفته و تمرین کافی بر روی هر یک از آن‌ها داشته باشد.
دیکته موسیقی مبحثی است که در آن دیکته صدا و همین طور ریتم‌ها به صورت متناوب تکرار می شوند و اینجا مرحله‌ای است که هنرجو باید زمان زیادی گذاشته و با تمرین و تکرار، دانش خود را به مهارت تبدیل کرده و بهترین استفاده را از آن ببرد.
۱ – سوپرانو : صدای زیر زنانه
۲ -متسو سوپرانو : صدای متوسط زنانه
۳ -کنترالتو : صدای بم زنانه
۴ – تنور : صدای زیر مردانه
۵ – باریتون : صدای بم یا صدای متوسط مردانه
۶ – باس : صدای بم مردانه و بهترین صدای مردانه
به طور خلاصه، خواندن و نوشتن نتهای موسیقی را که اغلب با آموزش تئوریک همراه است سلفژ می گوییم. ۳ رکن اساسی را می توان در آن تفکیک نمود که عبارتند از: خواندن ( نت خوانی ) نوشتن ( دیکته موسیقی) تئوری موسیقی که مفهوم سلفژ را می توان به مورد اول نزدیکتر دانست.سلفژ از دروس مهم و همیشگی هنرستان ها، دانشگاه ها و کنسرواتورهای موسیقی دنیا می باشد و تمام نوازندگان، خوانندگان، آهنگسازان، تنظیم کنندگان موسیقی و رهبران ارکستر و تمام فعالان عرصه موسیقی باید تسلط کامل بر روی این درس داشته باشند.
صدا خوانی یا کانتاتی (به ایتالیایی: CANTATI)
وزن خوانی یا پارلاتی (به ایتالیایی: PARLATI )
دیکته موسیقی (به انگلیسی: MUSIC DICTATION)
کانتاتی به معنی خواندن صدا و فرکانس نت ها به شکل صحیح و دقیق است. در این درس هنرجو این توانایی را پیدا می کند که صدای هر نت را دقیقا آن گونه که هست بخواند. یعنی به طوری که اگر نت دو به همراه پیانو خوانده شود، صدایی که از حنجره فرد خارج می شود دقیقا با پیانو یکسان است. در نهایت هنرجو در این درس توانایی خواندن انواع نت را به طور دقیق و در گام های مختلف پیدا می کند.
جهان را ریتم به نظم کشیده و موسیقی بدون ریتم حکم نقاشی بدون قلم و رنگ رو دارد. از این رو مطالعه ی انواع وزن ها و الگوهایی ریتمی برای هر علاقه مند به موسیقی بسیار مهم و ضروری می باشد. وزن خوانی(پارلاتی) در واقه همان خواندن کشش نت هاست.
در دیکته، دیکته ریتم و دیکته صدا به طور متناوب کار می شود و هنرجو با ممارست و تمرین فراوان توانایی نوشتن نت موسیقی که می شنود را پیدا می کند.
واضح است که سلفژ برای بالا بردن درک موسیقی و برای نوازندگان لازم است. اما باید درنظر داشت که شاید برخی مباحث تخصصی در کلاس سلفژ برای تمام هنرجویان جذاب نباشد، لذا برحسب صلاحدید استاد و نیاز هنرجو مباحث در این کلاسها تدریس می گردد. این دانش برای افراد زیر مفید خواهد بود:
سلفژ برای هنرجویان آهنگسازی و آواز بسیار مفید است و فراگیری مباحث مرتبط به این دسته هنرجویان توصیه می گردد.
منبع : آموزش سلفژ
