تفاوت بین Web3 و Web 3.0

این روزها با ترند شدن فناوری بلاکچین و دفاتر توزیع شده و بر سر زبان افتادن رمزارزها و واژگان جدیدی مثل متاورس، از اصطلاح وب 3 یا وب 3.0 نیز زیاد می‌شنویم. سوال اینجاست که آیا web3 با Web 3.0 تفاوتی دارند؟ آیا وب3 مبتنی بر بلاکچین با وب معنایی فرق دارند؟

پاسخ: بله!

حال تفاوت این دو در چیست؟

وب 3.0 اصلاحی است که به نسل سوم اینترنت که به آن وب معنایی (Semantic) نیز گفته می شود اطلاق می گردد. در سال های اخیر با رشد فناوری های گوناگون، اصطلاح Web3 نیز رواج پیدا کرد و با استفاده ی این دو مفهوم به جای یکدیگر، کمی سردرگمی به وجود آمد.
به طور کلی وب نسل سوم (Web 3.0) متمرکز بر روی بهره‌وری، هوشمندی و نوآوری بیشتر صفحات وب است و در پی آن است که به جای جمع آوری داده ها به صورت گسسته و پراکنده، اطلاعات قابل فهم و منسجم را نمایش دهد. وب 3.0 بر آن است که موتورهای جستجو همانند یک انسان پرسش را متوجه شود و محتوای مناسب و کارآمدی را به کاربر نمایش دهد. در واقع وب معنایی به شیوه ی جدیدی از ساماندهی داده ها در بستر اینترنت است که با بهره گیری از ساختاری که دارد می تواند کاربر به آسانی و به سرعت اطلاعات مورد نیاز را دریافت کند. وب نسل سوم و مدل شبکه ی معنایی مفهومی است که از سال 2001 توسط تیم برنرز لی (Tim Berners Lee) مطرح بوده است هرچند که قبل از آن دانشمندان زیادی به آن پرداخته بودند. تیم برنرز لی، مبدع شبکه گسترده جهانی (WWW)رییس مجمع جهانی وب بر این باور است که از پتانسیل های وب به خوبی استفاده نشده است.

از سوی دیگر، وب3 (Web3) که با نام وب غیرمتمرکز (Decentralized Web) نیز نامیده می شود بر روی امنیت داده ها و حفظ هویت کاربران، تمرکززدایی(ضد انحصار) و شفافیت و محافظت از حق مالکیت معنوی تمرکز دارد. وب3 معمولا با سه رکن اصلی کلان داده، هوش مصنوعی و بلاکچین (Blockchain) یاد می شود و با فناوری هایی نظیر رمزارزها، توکن های یکتا (NFTs)، متاورس و قرارداد هوشمند (Smart Contract) و امورمالی غیرمتمرکز (DeFi) شناخته می شود. اصطلاح وب3 اولین بار در سال 2014 توسط گاوین وود (Gavin Wood) هم بنیان گذار اتریوم و پولکادات مطرح شد.

تفاوت دیگری که به آن میتوان اشاره کرد این است که وب معنایی (Web 3.0) برای ذخیره داده های کاربران از یک محل متمرکز به نام Solid pod استفاده میکند در حالی که وب غیرمتمرکز از فناوری دفاتر غیرمتمرکز استفاده می کند. ایده ی اصلی وب3، خلق نسخه ای غیرمتمرکز از اینترنت است. در وب3 بجای نگهداری و دسترسی داده ها بر روی دیتاسرورهای متمرکز، به کاربران اجازه میدهد تا به صورت مستقیم با یکدیگر تبادل و تراکنش کنند که همین امر موجب افزایش حریم خصوصی و امنیت می شود چرا که داده ها بر روی یک لوکیشن مرکزی ذخیره نگردیده و خطر هک شدن را به مراتب کاهش میدهد. علاوه بر این، وب3 از فناوری بلاکچین برای امنیت داده ها استفاده می کنند در حالی که وب سمانتیک از فناوری های تبادل داده نظیر RDF، SPARQL، OWL و SKOS برای تامین امنیت داده ها بهره می گیرد.

وب3 (Web3) شدیدا بر حذف واسطه ها دارد و مستقیما تولیدکنندگان محتوا را به مصرف کننده محتوا متصل میکند که چنین امری باعث از بین بردن نیاز به وجود واسطه و شخص سوم ها در تراکنش ها می شود. در اصطلاح مردم مالک اینترنت هستند و هرآنچه توسعه می یابد در راستای خدمات به کاربران طراحی می گردد. از طرف دیگر وب معنایی (Web 3.0) در ادامه ی تکامل وب است تا بتواند تجربه ای هوشمند و جستجویی کارآمد از اینترنت برای کاربران خلق کند.

نتیجه گیری: هنگامی که در محافل تخصصی صحبت از وب معنایی هست، منظور Web 3.0 است و نه وب مبتنی بر بلاکچین.