مسئله مدیریت و دفع فاضلاب یکی از بخشهای جدی هر پروژه ساختمانی، صنعتی یا خدماتی است. انتخاب یک سیستم مناسب نهتنها کیفیت بهداشت محیط را تعیین میکند، بلکه با هزینههای آتی، دوام زیرساخت و حتی قوانین محیطزیستی ارتباط مستقیم دارد.
دو راهکار رایج برای مدیریت فاضلاب عبارتاند از سپتیک تانک و پکیج تصفیه فاضلاب. هرکدام مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارند و بسته به نوع پروژه، ممکن است یکی از آنها گزینه مناسبتری باشد.
در این مقاله یک نگاه تحلیلمحور به تفاوتها، کاربردها و معیارهای انتخاب این دو سیستم داریم.
سپتیک تانک یک مخزن رسوبگیر و بیهوازی است که برای پیشتصفیه فاضلاب استفاده میشود. در واقع نقش آن بیشتر کاهش حجم جامدات و جلوگیری از گرفتگی شبکه دفع فاضلاب است.
مراحل عملکرد سپتیک تانک:
ورود فاضلاب و تهنشینی مواد سنگین
شناور شدن چربی و کف روی سطح
تجزیه بیهوازی بخشی از مواد آلی
خروج مایع نیمهتصفیهشده به چاه جذبی یا میدان نفوذ
ویژگی مهم: سپتیک تانک سیستم تصفیه کامل نیست؛ فقط شرایط را برای دفع سادهتر فراهم میکند.
هزینه اولیه پایین
ساخت و نصب سریع
عدم نیاز به برق
مناسب برای ساختمانهای کوچک یا پروژههای کمجمعیت
کیفیت پایین پساب خروجی
احتمال بو، گرفتگی یا سرریز در صورت نگهداری نامناسب
نیاز به تخلیه دورهای لجن
وابستگی به زمین مناسب برای نفوذ پساب
احتمال آلودگی آبهای زیرزمینی در برخی مناطق
سپتیک تانک گزینهای ساده، ابتدایی و کمهزینه است؛ اما برای پروژههای بزرگ یا مناطق حساس مناسب نیست.
پکیج تصفیه فاضلاب یک سیستم کامل و مهندسیشده است که فرآیندهای بیولوژیکی و مکانیکی را برای تصفیه واقعی و کامل فاضلاب انجام میدهد. این سیستمها برخلاف سپتیک تانک، راندمان بسیار بالایی دارند و میتوانند فاضلاب را به سطح استانداردهای محیط زیست برسانند.
برخی از فرآیندهای رایج داخل این پکیجها:
هوادهی و تصفیه هوازی
تهنشینی ثانویه
گندزدایی
فیلتراسیون و فرآیندهای پیشرفتهتر در صورت نیاز
کاهش شدید BOD، COD و مواد معلق
امکان استفاده مجدد از پساب برای آبیاری و مصارف غیر شرب
کنترل بو
عملکرد پایدار و قابل تنظیم
مناسب برای پروژههای با فاضلاب زیاد یا حساس
نیاز به برق
هزینه اولیه بالاتر نسبت به سپتیک تانک
لزوم نظارت دورهای برای عملکرد بهتر
پکیجها گزینهای حرفهایتر و بلندمدتتر محسوب میشوند.
ساختمانهای مسکونی کوچک
ویلاها و باغها
پروژههایی با مصرف پایین فاضلاب
زمانی که فقط یک راهکار محدودکننده و موقت لازم است
مناطقی که امکان اجرای سیستم تصفیه کامل وجود ندارد
در این شرایط سپتیک تانک میتواند گزینه مقرونبهصرفهای باشد.
بیمارستانها، هتلها، رستورانها
کارخانهها و کارگاههای صنعتی
مجتمعهای چند واحدی
مکانهایی که پساب باید استفاده مجدد شود
مناطقی با قوانین محیط زیستی سخت
پروژههای با جمعیت متغیر یا بار آلودگی بالا
در این پروژهها سپتیک تانک بههیچوجه پاسخگوی نیازها نیست.
اگر فقط هزینه اولیه را در نظر بگیریم، سپتیک تانک ارزانتر است.
اما اگر هزینههای بلندمدت را حساب کنیم:
هزینه تخلیه لجن
گرفتگی و بو
مشکلات محیط زیستی
افزایش حجم فاضلاب در آینده
در بسیاری از پروژهها، پکیج تصفیه فاضلاب بهصرفهتر از سپتیک تانک تمام میشود.
پاسخ یک جمله است:
سپتیک تانک برای پیشتصفیه و پروژههای کوچک مناسب است،
پکیج تصفیه فاضلاب برای تصفیه کامل و پروژههای جدی.
اگر کیفیت پساب مهم باشد یا بار آلودگی زیاد باشد، پکیج تنها انتخاب منطقی است.
اگر هدف فقط مدیریت ساده فاضلاب باشد، سپتیک تانک کافی است.
جمعبندی
انتخاب بین سپتیک تانک و پکیج تصفیه فاضلاب وابسته به نوع کاربری، حجم فاضلاب، شرایط محیطی و بودجه است.
نه سپتیک تانک همیشه بد است و نه پکیج تصفیه فاضلاب همیشه بهترین گزینه.
هر کدام جایگاه مشخصی دارند و انتخاب درست زمانی ممکن میشود که نیاز پروژه بهصورت دقیق بررسی شود.
