رزین سختی گیر آب برای نرم کردن سختی آبهای مورد استفاده در شبکه خانگی و یا واحدهای صنعتی بکار میرود. در واقع رزین سختی گیر یا نرم کننده آب، منیزیم و کلسیم موجود در آب سخت را جذب و حذف میکند. آب سخت همواره توسط این دو ماده معدنی رسوبزا شکل گرفته است. به همین سبب در فرآیند سختیگیری آب، یونهای کلسیم و منیزیم به بلورهای رزین سختیگیر متصل شده و از ساختار آب تفکیک میشوند.
رزین سختیگیر با اسامی رایج همانند رزین تبادل یونی، رزین مبادله یونی، رزین کاتیونی، رزین پرولایت کاتیونی، رزینهای تصفیه آب و معادل انگلیسی Ion-exchange resin، یکی از مهمترین و توانمندترین مواد مورد استفاده در صنعت تصفیه آب میباشند.
رزین سختی گیر، بهمنظور اجرای فرآیند نرم کردن آب با تشکیل یک محیط مناسب عملکردی، موجب تعویض یونهای رسوبزای آب با یون سدیم موجود در ساختار رزین میشوند. مواد شکلدهنده رزین سختی گیر در عملیات سختیگیری آب تاثیر بسزایی دارند. از این رو با نام زئولیتهای سدیمی نیز شناخته میشوند.
این رزینها قابلیت انحلال در آب را ندارند و از پلی استایرن و دی وینیل بنزن تشکیل شدهاند. ماحصل ترکیب این دو ماده یک مایع کهربایی شفاف با بوی تند است. لذا اگر پس از نصب سختیگیر، بوی آب خروجی سیستم بدتر از قبل شد و یا رنگ آن تغییر کرد به این معنی است که مواد درون بلورهای رزین سختی گیر به منبع آب نشت کرده است.
موتورخانههای آب گرم و دیگهای بخار به خاطر تماس دائم با آب در معرض آسیبهای ناشی از رسوب املاح آب هستند. در اکثریت قریب به اتفاق صنایع و مجتمعهای تجاری از موتورخانه به عنوان منبع گرمایش بهرهبرداری میشود. اگر آب شبکه شهری یا آب چاه بطور مستقیم به تاسیسات موتورخانه وارد گردد به سبب وجود املاح معدنی علیالخصوص ترکیباتی مانند کلسیم و منیزیم، موجب تشکیل لایههای رسوب بر روی جدارههای تاسیسات خواهد شد.
استفاده از رزین پرولایت سختی گیر به عنوان نرم کننده آب با توانایی مصرف مکرر (پس از احیای رزینها)، روشی مقرون به صرفه و باکیفیت جهت ممانعت از تشکیل رسوب در بویلر و سایر تجهیزات موتور خانه بهشمار میآید. با توجه به ساختار و عملکرد رزین سختی گیر نیازمند اجرای عملیات احیا پس از گذشت 24 الی 48 ساعت هستیم. همچنین پس از 4 الی 5 سال نیز بایستی نسبت به تعویض رزینها اقدام نمود. رزینهای سختی گیر پرولایت از باکیفیتترین و مرغوبترین رزینهای تصفیه آب در بازار هستند.
برای کاستن از فرسودگی زود هنگام دستگاههای اسپرسوساز، قهوهساز، چایساز و سایر تجهیزات مرتبط با آب بایستی از دستگاههای سختی گیر و رزین مبادله یونی استفاده کرد. هر چه آب مورد استفاده در این دستگاهها از درجه سختی کمی برخوردار باشد به همان میزان طعم چای یا قهوه مطلوبتر و عمر مفید دستگاهها روز افزونتر میشود.
تمامی کارخانجات و واحدهای صنعتی که تجهیزات آنها در مجاورت مستقیم و مداوم آب قرار دارند برای نگهداری و کاهش هزینه تعمیرات تجهیزات خود از دستگاهای سختی گیر استفاده میکنند. در واقع رزینهای سختی گیر مبدل به جز لاینفک کارخانجات و واحدهای صنعتی شدهاند.
نگهداری از ماهیهای تزئیینی به دلیل شرایط حیات متفاوت آنها در بستر دریاها و اقیانوسها امری بسیار دقیق است. زیرا شرایط محیطی آب آکواریوم جهت زندگی آنها بایستی با شرایط بالینی این ماهیان متناسب باشد. بنابراین برای نگهداری از آنها میبایست از آبی که دارای درجه سختی نیست در آکواریوم استفاده کرد.
لذا مراکز پرورش این ماهیان و کلکسیونداران خانگی برای حفظ بقای آنها از دستگاه سختی گیر و رزینهای تبادل یونی استفاده میکنند. رزینهای تبادل یونی با حذف یونهای رسوبزا شرایط محیطی را برای بقای این ماهیان مهیا میسازند.
هلدینگ مبنا شیمی ارائه دهنده رزینهای پرولایت، تامین کننده بسیاری از واحدهای صنعتی میباشد. بکار گرفتن رزین سختی گیر در سیستمهای سرمایشی و گرمایشی، مبدلهای حرارتی و دیگهای بخار، برجهای خنک کننده بسیار متداول است. ضمناً جهت حذف سختی آبهای شور استفاده از رزین سختی گیر بسیار کاربردی و پرمصرف است.
در بسیاری از صنایع همانند صنایع رنگرزی، خشکشوییها، صنایع تصفیه آب و فاضلاب، رزین سختی گیر اهمیت زیادی دارد. بااهمیتترین مورد استفاده از رزینهای کاتیونی در صنعت نساجی است. از این رزینها جهت تولید الیاف نایلونی و ارتقای کیفیت رنگ در رنگرزی الیاف و پارچهها استفاده میشود.