قرار است نانوتكنولوژی یكی از فناوریهای كلیدی و كارآمد قرن 21 شود. قابلیت اقتصادی آن، حاكی از وجود بازاری بالغ بر چندصد میلیارد یورو برای این فناوری در دهة بعد است. بنابراین نانوتكنولوژی موجب جهت‌دهی فعالیتهای بسیاری از بخشهای صنعتی و تعداد زیادی از شركتها در جهت آماده‌سازی آنها برای این رقابت جدید شده است. در همین زمان دولتمردان در بخشهای تحقیق و توسعه در سراسر دنیا نیز در حال اجرای برنامه‌های تحقیقاتی خاص در زمینة نانوتكنولوژی هستند تا آیندة كشورهای خود را به وضعیتی مطلوب برسانند. هدف این مقاله، استفاده از شاخصهای تكنولوژیكی و علمی برای پیش‌بینی پیشرفت اقتصادی و مقایسة وضعیت كشورهای مختلف است.
1- مقدمه
علوم نانو در دو دهه گذشته، پیشرفت بزرگی حاصل كرده است. ما شاهد كشفیات علمی و پیشرفتهای تكنولوژیكی مهمی بوده‌ایم. به عنوان مثال، این پیشرفتها شامل اختراع میكروسكوپ تونل‌زنی پیمایشگر (STM) در سال 1982 ]1[ یا كشف فولرینها در سال 1985 می‌باشد]2[. در حال حاضر تعداد اندكی از محصولات مبتنی بر نانوتكنولوژی به استفادة تجاری رسیده‌اند. با این وجود، آیا دانش واقعی علمی، جوابگوی اشتیاق جهانی نسبت به این فناوری هست ؟ تا چه حد احتمال دارد كه بازار جهانی در طی 10 تا 15 سال آینده به هزار میلیارد دلار در سال برسد]3[؟
ارزیابی قابلیت فناوریهای تكامل یافته كار آسانی نیست و برای یك فناوری جدید مثل نانوتكنولوژی، این كار دشوارتر است. البته در پیش‌بینی سعی می‌شود از شاخصهایی استفاده شود كه توانشان در پیش‌بینی قابلیت دیگر فناوریهای جدید به اثبات رسیده باشد. دو تا از واضح‌ترین شاخصهای پیش‌بینی، تعداد مقاله‌های علمی و تعداد اختراعات ثبت شده هستند. اولی معمولاً شاخص خوبی برای فعالیتهای علمی و دومی برای قابلیت انتقال نتایج علمی به كاربردهای عملی است. شكل 1 تكامل تدریجی انتشارات و اختراعات نانوتكنولوژی از شروع دهة 1980 تا 1998 را نشان می‌دهد. اطلاعات انتشارات جهانی نانوتكنولوژی از داده‌های Science Citation Index (SCI) اقتباس شده است. اختراعات نانو، آنهایی هستند كه در European Patent Office (EPO) در مونیخ ثبت شده‌اند. اختراعاتEPO داده‌های بسیاری از كشورها را در بر می‌گیرد. از نظر گسترة كار و هزینة بالا، منطقی به نظر می‌رسد كه مخترعین از اختراعات به صورت تجاری بهره‌برداری كنند. لیستی از كلمات كلیدی علوم و فناوری نانو جهت دستیابی به انتشارات، اختراعات و روشها منتشر شده‌است
منبع : پیش بینی پیشرفت نانوتكنولوژی با كمك شاخص های علم و فناوری
