بیماری کرونا به عنوان یک اپیدمی جهانی با تحت الشعاع قرار دادن کسب و کارهای جهانی در تمام سطوح باعث ایجاد دنیایی جدید در کسب و کارها گردید که از آن می‌توان به یک جهش ساختاری نام برد. این جهش بر روی رویکرد و رفتار مشتریان، تحلیل‌ها و ابزار‌های کسب و کارها، فرآیند‌ها و شاخص های رقابت در بازار و شاخص‌های توسعه‌ای محصول و خدمات، تاثیر مستقیم داشته است.
لذا این جهش ساختاری باعث تغییر در رویکرد رفتاری حال و آینده کسب و کارها می‌شود. تغییری که در مجموع سیاست های فعلی کسب و کارها را تحت تاثیر مستقیم قرارداده است و استراتژی های آتی آنها را برای دوران آینده پس از بحران کرونا دست خوش تغییر نموده است.
با تغییر در سیاست های کسب و کارها الگو‌های رفتاری در مدیریت منابع انسانی و مدیریت منابع و مدیریت مالی آنها تغییرات بزرگی را تجربه کرده است به طوری که جریان‌های درآمدی سابق از بین رفته و یا با بهبود و هم‌راستا شدن با شرایط جدید اقتصادی، مفاهیم جدیدی از درآمدزایی را برای کسب و کارها ایجاد کرده است. همچنین روند دورکاری و کار به عنوان فری‌لنسر نیز ادبیات کارمندی و کارآفرینی را به فصل جدیدی از نگرش منتقل کرده است.
تغییر رویکرد های درآمدی در جهان و تمرکز بر تجارت الکترونیک باعث ایجاد انقلابی در کارآفرینی و توسعه کسب و کار گردید. انقلابی که به اجبار محکوم به پذیرش آن بوده ایم و یا محکوم به حذف از دنیای تجارت. در عصر حاضر کارآفرینی فردی و شخصی با هدایت شبکه های اجتماعی به سرعت در حال توسعه و گسترش می‌باشد. افراد از سنین ۱۰ تا ۶۰ سال هر کدام به نحوی با ایجاد یک صفحه و یا وب سایت در فضای مجازی، برای خود کسب و کار راه اندازی کرده و کسب درآمد مستقیم دارند. کسب و کارها نیز جریان‌های ارائه خدمت و محصول و کانال‌های توزیع خود را از رویکرد سنتی با تمرکز بر محدوده شهری یا جغرافیای محدود، به رویکرد دیجیتالی با گستردگی بی نهایت تغییر داده اند. دیگر حضور در مرکز شهر و یا منطقه‌ای خاص برای تجارت اهمیت چندانی ندارد و مهم‌ترین عامل برای موفقیت شما حضور موثر در شبکه‌های اجتماعی و دنیای مجازی است.
این تغییر و انقلاب دو تاثیر بسیار بنیادی در جوامع خواهد داشت . یک تاثیر مثبت و یک تاثیر منفی. تاثیر مثبت آن همان‌طور که گفته شد ایجاد فرصت کارآفرینی شخصی برای افراد و کسب درآمد و در کنار آن ایجاد تحول دیجیتال در کسب و کارهای سنتی برای باقی ماندن در عرصه رقابت است. اما تاثیر منفی آن که نمی‌توان نادیده گرفت، از بین رفتن نیرو‌های توانمند و مستعد در صنایع مختلف برای خلق ارزش افزوده و دانش می‌باشد. این موضوع باعث می گردد با کم شدن نیرو های متخصص و توانمند، موضوع کارآفرینی در جوامع، محدود به دنیای فناوری اطلاعات گردد و جوانان صرفا به دنبال ایجاد کسب و کار در بستر‌های فناوری اطلاعات باشند و دیگر مشاغل و یا کسب و کارها کم رنگ شوند و این موضوع باعث می‌گردد حضور در دنیای کسب و کار های خارج از فناوری اطلاعات برای افراد دارای تخصص به یک بستر کارآفرینی بکر تبدیل گردد. به طور مثال متخصص دستگاه‌های CNC در دنیای آینده کم خواهد بود و یا نیروی‌های متخصص در علم شیمی. اما باید توجه داشت در دنیای پس از کرونا علم فناوری اطلاعات به ساختار اصلی و پایه برای تمام کسب و کارها و صنایع تبدیل خواهد شد. از کسب و کار خانگی گرفته تا کسب و کارهای کلان و کارخانجات با هزاران کارگر.
در نگاه دیگر، با کاهش رشد اقصادی در جوامع و کشورهای آسیب دیده از بیماری کرونا، حمایت های آینده دولتی برای کسب و کارها و همچنین اختصاص منابع به کارآفرینی کمتر از قبل خواهد شد مگر در کسب و کار های مبتنی بر علوم و دانش فنی ناب. در واقع رویکرد حمایتی دولت ها به سمت حمایت از شرکت‌های دانش بنیان رفته و تمرکز بر ایجاد ارزش افزوده مبتنی بر منابع دانشی خواهد بود نه منابع ملی و سرمایه‌های طبیعی کشورها.
باید توجه داشت ویروس کرونا با ایجاد تغییرات ذکر شده در کنار تحت الشعاع قرار دادن کسب و کارهای مختلف و از بین رفتن تعداد قابل توجهی از کسب و کارهای سنتی به دلیل مشکلات اقتصادی، باعث خلق فرصت های کارآفرینی بسیاری در دنیا گردیده است که اکثرا فرصت های مبتنی بر دانش و فناوری اطلاعات می‌باشد. به طور مثال افزایش قدرت نسبی فضای مجازی به فضای حقیقی (تبلیغات در فضای مجازی نسبت به تبلیغات در فضای حقیقی، تجارت در فضای مجازی نسبت به تجارت در فضای حقیقی)، تجارت الکترونیک با سرعت بیشتری گسترش یافته، اهمیت و رونق تجارت توجه (Attention Marketing)، موبایلیفیکیشن (موبایل همه چیز را می بلعد/ موبایل ها همچون سیاه چاله، همه چیز را به درون خود می کشند، دانشگاه، بانک، رادیو، تلویزیون، سینما، کتاب، فروشگاه، تاکسی و...)، توسعه مدل های کسب و کاری خلاقانه به ویژه "اقتصاد اشتراکی" در حوزه خدمات، کم رنگ شدن مرزهای جغرافیایی کشورها و شکل گیری بیشتر کشورهای مجازی همچون فیسبوک، اینستاگرام، تلگرام و واتساپ، گسترش ارزهای دیجیتال مانند بیت کوین به عنوان پول رایج ملی و بین المللی، گسترش اینترنت اشیا و سپس اینترنت همه چیز. این تاثیر را می‌توان از افزایش میزان خرید‌های آنلاین و رشد شرکت‌های نوپا در این حوزه درک نمود. توسعه شرکت‌هایی مانند اسنپ مارکت نشان دهنده اهمیت تغییر جهت کسب و کارها به سمت تجارت الکترونیک می‌باشد. فرصت ایجاد کسب و کار برای صنایع مختلف نیز تغییر کرده است به طور مثال در صنعت سینما، فروش بلیط سینما ها به میزان قابل توجهی کاهش و در مقابل حضور افراد در بستر‌هایی مانند فیلیمو به عنوان پلتفرم ارائه خدمات فیلم و سریال افزایش یافته است. همچنین در صنعت حمل و نقل نیز استفاده از بستر‌های سنتی کاهش و پلتفرم‌هایی مانند الوپیک توسعه یافته اند.
با این حال با تغییر نیاز‌های جوامع در حال حاضر در زمان همه گیری ویروس کرونا و آینده بعد از آن، مفهوم و درک کارآفرینی برای افراد تغییر کرده است. کسب و کارهای باید درک صحیحی از مفهوم کارآفرینی را داشته باشند تا در راستای رفع نیاز های جدید مردم به تولید محصول و یا ارائه خدمت اقدام نمایند. این مهم نیز باعث گردیده تحولی بزرگ در مشاغل ایجاد شود و حتی ارزش کالا‌ها و خدمات در برخی از مواقع تغییر ماهیت دهد. به طور مثال ماسک‌های بهداشتی در دوران قبل از کرونا صرفا یک کالای مهم و غیرضروری بود با درصد تقاضای محدود به صنعت پزشکی و آزمایشگاهی، اما در دوران کرونا به یک کالای مهم و ضروری با بازاری به اندازه تمام مردم جهان تبدیل شد که باعث ایجاد تقاضایی چند هزار برابری نسبت به قبل بود. این موضوع باعث گردید فرصت های بیشماری برای انواع کسب و کارها و افراد فعال در حوزه تولید اقلام پزشکی ایجاد گردد. این تاثیر به دیگر صنایع نیز وارد شد. تولید ماسک‌های دست دوز توسط مشاغل خانگی و تولید ماسک‌های مد و لوکس توسط برندهای فعال در حوزه مد و فشن از این دست تغییرات هستند. لذا کرونا را می توان به عنوان تهدیدی بر اقتصاد جهان دانست که از آن افراد و کسب و کار‌هایی در دنیا فرصت ساختند.
در سوی دیگر برخی از صاحب نظران در دنیای کارآفرینی بر این باورند که رویکرد کارآفرینی در دوران کرونا و پس از آن تغییر یافته و تمرکز به سمت استارتاپ‌ها و ایجاد کسب و کارهای شخصی سوق پیدا کرده است. لذا برای موفقیت و استفاده از فرصت‌های حاصل در این دوران و پس از آن می‌بایست دو رویکرد اصلی را دنبال نمود. اول شناسایی فرصت‌های ایجاد کسب و کار در صنایع مختلف به عنوان یک پلتفرم ارائه دهنده خدمت و دوما کسب دانش و مهارت تخصصی برای انجام مشاغل خاص و دارای نیروی کم و یا کسب دانش و مهارت تخصصی برای استفاده از پلتفرم‌های مختلف صنایع در راستای کارآفرینی شخصی و ایجاد یک کسب و کار فردی .
اما فرصت دیگری برای خلق کسب و کار نیز وجود دارد. آن هم مهندسی ارزش است. در دوران کرونا و پس از آن، به دلیل تغییر الگو‌های استفاده جوامع از منابع خود چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی، حفظ منابع جاری و به حداقل رساندن هزینه‌ها از مهم‌ترین اهداف کسب و کار ها خواهد بود. لذا هر نیروی متخصص و یا کسب و کاری با رویکرد مشاوره، می‌تواند در راستای کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری و کارآیی گام بردارد.
مهندسی ارزش در واقع به دنبال یکی از شرایط زیر است :
- حفظ شرایط فعلی کسب و کار و کاهش هزینه‌ها بدون تغییر در کیفیت محصول یا خدمت
- حفظ شرایط فعلی کسب و کار و هزینه ها و افزایش کیفیت محصول یا خدمت
- توسعه کسب وکار با ثابت نگاه داشتن هزینه‌ها و کیفیت محصول و خدمت
اما این موضوع در راستای کمک به کسب و کارها در صنایع مختلف در دوران کرونا مي تواند فرصت های خوبی برای خلق ارزش و کارآفرینی ایجاد نماید.
در انتها نیز می‌بایست به این موضوع اشاره داشت، دنیا هیچگاه به دوران قبل از کرونا بر نخواهد گشت و دوران کرونا را می توان نقطه عطفی بر اقتصاد، علوم انسانی و کارآفرینی دانست.
