معرفی ژرف فن یا دیپ تک

مقدمه و تعریف

نوآوریهای فنی یا فناورانه چیزهای جدیدی نیستند. در دوره های اخیر تحولات بسیار بزرگ و عمیقی در صنعت و فناوری اتفاق افتاد که عصر رایانه، اینترنت و تبادل اطلاعات از مهمترین آنها بوده است. موارد دیگر همچون تحولات فضا، تجهیزات درمانی، تسلیحات، زیست فناوری، خودروهای پیشرفته، برقی یا خودران و مواد پیشرفته و نانو از مصادیق دیگر این تحولات بوده است.

به تبع این تحولات شرکتها و سرمایه گذاران به دنبال منابعی از نوآوریهای فناورانه عمیق تر هستند. (همان ژرف فن‌ها یا فناوریهای عمیق یا دیپ تک). فناوریهایی که می توانند محرک و سوخت تحولات صنعتی و فناورانه بعدی دنیا باشند. تحولاتی که موجی عظیم و پر دامنه بر سایر حوزه ها و ابعاد زندگی بشر ایجاد کنند.

نوآوریهای دیپ تک یا ژرف فناورانه معمولا به این شکل تعریف می شوند؛

راه‌حلهای خاص و بلحاظ مالکیت فکری حفاظت شده ی برهم زننده‌ای که بلحاظ علمی و فناورانه بازتولیدشان مشکل و پر هزینه است و می توانند تحولات اقتصادی و صنعتی جدیدی رقم بزنند.

شرکتها و استارتاپهای دیپ تک معمولا یک پایه قوی علمی-تحقیقاتی دارند. اینها مثل استارتاپهای حوزه خدمات و آی تی تحول در بیزنس مدل ایجاد نمی‌کنند و ارزش افزوده شان در این بخش نیست و معمولا هدفشان ارائه یک نوآوری و پیشبرد مرزهای فناوری برای رویارویی با یک چالش یا مشکل خاص و جدی است.

مسائل و چالشهای استارتاپهای دیپ تک

تحقیقات و نظرسنجی های انجام شده در حوزه دیپ تک ها نشان می دهد به ترتیب مسائل این کمپانیها از این قرارند؛ 1) زمان ارائه به بازار طولانی، 2) هزینه زیاد توسعه، 3) ریسکهای فناورانه و پیچیدگی، 4)نیازمند تعیین کاربردهای تجاری و توسعه آنها
این شرکتها معمولا به جز بحث جذب سرمایه و تامین منابع مالی، مشکلات و چالشهای دیگری مانند دسترسی به بازار، تامین نیروی انسانی متخصص و جلب همکاری متخصصان کسب و کاری را هم ذکر کرده اند. برای دسترسی به منابعی که درون این مجموعه ها وجود ندارد، تکیه بر ذینفعان متخصص دیگر دارند. برای نمونه همکاریهایی متمرکز و بلندمدت از جنس موضوعات تحقیق و توسعه‌ای با مراکز مرتبط و شرکتهای صنعتی برای دریافت نیازها و تجاری سازی دستاوردهایشان. بدون این همکاریهای تخصصی، استارتاپهای دیپ تک بخصوص موارد نوپاتر امکان موفقیت کمتری دارند. بر خلاف استارتاپهای خدماتی حوزه آی‌تی و موبایل، انجام چند وظیفه مختلف درون این سازمان تازه شکل گرفته و تخصصی بسیار سخت است.

دانشگاه‌ها، بخش عمومی، فرشتگان کسب و کار، ونچرکیتالیستها و شرکتهای متعدد تجاری و فناوری نقش بسیار مهمی در توسعه استارتاپها و اکوسیستم دیپ تک ایفا می کنند ولی شرکتهای فناوری معمولا شرکای کامل کننده‌تری برای موضوعات مختلف فنی، صنعتی و تجاری این استارتاپها هستند. بخاطر همین هم هست که درصد زیادی از شرکتهای دیپ تک اعلام کرده اند علاقه مندند که با شرکتهای بزرگ صنعتی و فناوری کار کنند. (همکاری corporates and startups)

تعریف مدل همکاریهای فناورانه

نیازهای فناورانه جدی حوزه دیپ تک و هاردتک معمولا در دل شرکتهای بزرگ ایجاد می شود و این تعامل و همکاری دو طرفه در صورت رسیدن به نتایج، برای هر دو طرف برد-برد خواهد بود. منتها شرکتهای صنعتی نمی توانند صرفا با تعریف و ارائه یک فرمول ثابت و مشخص به دنبال خروجی و نتیجه آن همکاری باشند. این شرکتها معمولا برای همکاری با استارتاپهای دیپ تک، یک ساختار و یک روش طراحی می کنند که در آن یک محیط چابک، هماهنگی مدیران رده بالاتر برای تصمیم گیری‌های سریع و موثر، درگیر کردن قاعده مند واحدهای کسب و کاری مرتبط نیاز است. تعاملات جدی در رده مدیران و متخصصان و کارشناسان باید اتفاق بیفتد تا یک فناوری به نتیجه مطلوب برسد.

در این پلتفرم همکاری، شرکتها معمولا یک سری اصول کلیدی محدود میان خود تعریف می‌کنند. البته برای هر دو طرف لازم است از زمان شروع همکاری شفافیت کافی در خصوص تقاضاها و یافته هایشان داشته باشند و هر دو طرف درگیر موضوعات تحقیق و توسعه، تجاری سازی و غیره باشند. این موضوع باعث می شود که شرکا، همراستایی پروژه با استراتژی هایشان را تحت نظارت داشته باشند و چیزی باعث نا امیدی و اختلاف و از دست رفتن زمان طرفین نشود.

گرچه یک مدل استاندارد و از پیش معین، برای تعریف و پیگیری موضوعات مختلف مابین شرکتها و استارتاپها وجود ندارد ولی بر اساس علایق عملیاتی یا راهبردی شرکتها و سطح بلوغ استارتاپها، مدل مناسب حول وحوش مسائل تحقیق و توسعه، تجاری سازی و غیره تعریف می گردد. شرکتها معمولا باید یک گروه سوال و دغدغه معین و به همراه آن چند شاخص و KPI برای هر مرحله از این همکاری تعریف کرده باشند. معمولاً شرکتهای بزرگ برای تکمیل همکاری فنی -اقتصادی خود، رفع دغدغه های مالی استارتاپها و نشستن در هیئت مدیره آنها از ابزار سرمایه گذاری خطر پذیر شرکتی و یا در یک لایه دیگر بعنوان یک شریک با مسئولیت محدود در صندوقهای سرمایه گذاری جسورانه حاضر می شوند.

خواستگاه دیپ تک و موج آن در صنایع مختلف

بر خلاف تحولات و پیشرفتهای استارتاپهای حوزه آی‌تی و ارتباطات، فناوریهای عمیق آینده مرزهای فناوری را پیشرفت می دهند و معمولا پاسخی به تقاضاهای ایجاد شده به واسطه تغییر پارادایمها و مگاترندها هستند. مواردی همچون تغییر جهانی آب و هوا، تغییرات اجتماعی، انقراض و کمبود منابع طبیعی، پیری جمعیتها و مانند آن.

منبع :

این نوشته برداشتهایی است از گزارش BCG