قوانین کپی رایت به دو دستهی مادی و معنوی تقسیم میشوند .
حق استفادهی مادی و بهره برداری مادی را به صاحب اثر میدهد و قابل انتقال برای صاجب اثر میباشد تا از منافع مالی آن بهرهمند شود.
برای مثال :
حق نشر اثر به اشکال مختلف، مانند چاپ اثر؛
اجرای اثر به شکل عمومی؛
ضبط آن روی CD یا DVD؛
پخش اثر از طریق رادیو یا تلویزیون؛
ترجمهی اثر ؛
اقتباس از اثر، بهطور مثال فیلمی اقتباسی از یک اثر ساخته شود.
از منافع غیرمالی پدیدآورنده حمایت میکند و غیرقابلانتقال است.
از جمله حقوق معنوی میتوان به این نکته اشاره کرد:
ادعای پدیدآوردن (خلق) اثر و مخالفت با تغییرات در کار یا اثر که میتواند به شهرت پدیدآورنده لطمه وارد کند. در قوانین کپی رایت یا قانون حمایت حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان در ماده ۳، حقوق پدیدآورنده را شامل حق انحصاری نشر و پخش و عرضه و اجرای اثر و بهرهبرداری مادی و معنوی از نام و اثر او میداند.
مطابق مادهی ۲۲ قوانین کپی رایت ، پدیدآورنده زمانی از حمایت قانون بهرهمند میشود که اثر برای نخستین بار در ایران چاپ یا پخش یا نشر یا اجرا شده باشد. باتوجه به این نکته که ایران به «کنوانسیون بِرن» برای حمایت از آثار ادبی و هنری نپیوسته است، نه ما از تولیدکننده های اثر ادبی و هنری خارجی حمایت میکنیم و نه در خارج از کشور از تولیدکننده محتوای ایرانی بابت ثبت در ایران حمایتی میشود. ثبت اثر در ایران از شرایط حمایت قانونی بهشمار نمیآید.
مطابق مادهی ۲۱ قوانین کپی رایت و حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، پدیدآورندگان میتوانند اثر و نام و عنوان و نشانۀ ویژه اثر خود را در مراکزی که وزارت فرهنگ و هنر (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) باتعیین نوع آثار آگهی میکنند، بهثبت برسانند.
مطابق قانون اصلاح مادهی ۱۲ قوانین کپی رایت و حمایت حقوق مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورندگان موضوع این قانون که پس از فوت پدیدآورنده با وصایت یا وراثت منتقل میشود، از تاریخ مرگ پدیدآورنده پنجاه سال است و اگر وارثی نباشد یا بر اثر وصایت به دیگری منتقل نشود، برای همان مدت و بهمنظور استفادهی عمومی در اختیار حاکم اسلامی (وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی) قرار میگیرد. یعنی مطابق این ماده، مدت حمایت از حقوق مادی پدیدآورنده، مدت عمر وی و یا پنجاه سال پس از مرگ وی است.
البته این مدت، استثنائاتی نیز دارد (مانند آثار عکاسی که طبق مادهی ۱۶ قانون حمایت مؤلفان و مصنفان و هنرمندان، مدت حمایت سی سال از تاریخ نشر یا عرضهی اثر عکاسی است). حقوق معنوی پدیدآورنده، محدود به زمان نیست و همواره مورد حمایت قانون است.