کلیه شرکت های حاضر در بورس که تا ابتدای سال 1399 تعدادشان به بیش از 610 عدد شرکت می رسد باید در گام اول ورود به بورس، کل سهام خود را در قالب برنامه ای تحت عنوان سهام عرضه اولیه به فروش برسانند تا در آینده امکان معامله را داشته باشند.
در صورتی که از قدیمی های بازار بورس ایران در این خصوص سوال کنید حتما به شما می گویند که فرایند تخصیص سهام عرضه اولیه به سهام داران کاملا متفاوت از شیوه فعلی بود.
در فرآیند قبلی کلیه سهام داران می بایستی در زمان مشخصی اقدام به ارسال سفارش توسط شرکت های کارگزاری می نمودند که طبیعتا ارسال انبوه سفارش در یک زمان مشخص منجر به عدم تخصیص سهام به برخی از سهام داران می شد چرا که هیچ گونه سهمیه بندی در این خصوص اعمال نمی شد لذا با طراحی سامانه های معاملاتی و دسترسی برخط و آنلاین و در گام بعد تغییر کامل رویه درخواست عرضه اولیه مشکلات بسیاری در این خصوص حل شد.
تغییر شیوه تخصیص سهام عرضه اولیه از 19 دی 1395 در بروس ایران انجام شد که به روش فعلی ثبت دفتری (Book Building) گفته می شود که کاملا متفاوت از شیوه قبلیست. در شیوه جدید به هر کد تعداد یکسانی از سهم اختصاص می‌یابد و اولویت باکسانی است که قیمت بالاتری ثبت کرده‌اند. این روش چند سالیست که مورداستفاده قرار می‌گیرد و نسبت به روش حراج که در گذشته استفاده می‌شد آسان‌تر و کم دردسرتر است.
برای اینکه بتوانید در بورس ایران سهام عرضه اولیه را بخرید، سود کنید و سپس سهم را بفروشید، باید یکسری مراحل بسیار ساده را طی کنید.
مراحل خرید و فروش سهام در بورس بصورت گام به گام به شرح زیر هستند:
اما برای درخواست خرید عرضه اولیه پس از ثبت نام در یکی از شرکت های کارگزاری فعال در بورس ایران و اهراز هویت سجامی مشخصاتی مانند کدبورسی، نام کاربری و رمز عبور ورود به سامانه معاملاتی برای شما پیامک و ایمیل می شود.
مطلب ویژه: در صورتی که هنوز هیچ اقدامی برای دریافت کد بورسی و ثبت نام در کارگزاری های بورس انجام نداده اید مقاله ای تحت عنوان گام های شروع سرمایه گذاری در بورس ایران برای تازه واردین بازار مختص شماست.
با فرض اینکه شما هم اکنون دارای کد معاملاتی و دسترسی لازم به سامانه معاملات هستید هم اکنون وارد سامانه مربوط به کارگزاری خود شوید.
لینک ورود به سامانه آساتریدر مختص کارگزاری آگاه
لینک ورود به سامانه آنلاین پلاس مختص کارگزاری مفید
لینک ورود به سامانه پرانا مختص کارگزاری تدبیرگران فردا
در صورتی که نمی دانید باید از طریق چه لینکی وارد سامانه معاملات کارگزاری خود شوید می توانید با مراجعه به وب سایت اصلی شرکت کارگزاری به بخش معاملات آنلاین مراجعه کنید که در واقع همان سامانه معاملات آنلاین بورس می باشد.
مطلب ویژه: فهرست شرکت های کارگزاری بورس به همراه آدرس وب سایت
پس از ورود به سامانه معاملاتی با صفحه ای مشابه تصویر زیر روبرو می شوید که در اکثر سامانه های معاملاتی بورس کشورمان چنین پنلی را مشاهده خواهید کرد.
در گام بعدی اگر در تصاویر فوق دقت کرده باشید مانده معاملات افرادی که برای اولین بار اقدام به خرید سهام می کنند صفر می باشد که باید مطابق اطلاعیه ای که سازمان بورس کشور در خصوص میزان وجه مورد نیاز جهت خرید سهام عرضه اولیه اعلام می کند اقدام به شارژ کردن حساب معاملاتی خود نزد کارگزارتان کنید.
شارژ کردن حساب معاملاتی در واقع همان واریز وجه به شیوه های مختلف جهت خرید سهام می باشد که در حال حاضر به سه شیوه انجام می پذیرد که در شیوه اول پرداخت شتابی ، شیوه دوم فیش واریز نقدی به صورت ثبت فیش و شیوه سوم اتصال حساب بانکی به حساب معاملاتی می توان انجام داد.
1- شارژ آنلاین با پرداخت شتابی
در این روش می‌توانید حسابتان را به همان شیوه خرید اینترنتی و با داشتن رمز دوم پویا شارژ کنید. این شیوه مطابق بخشنامه بانک مرکزی کشور محدودیت 50 میلیون تومانی در هر خرید را داراست.
در واریز وجه لازم نیست حتما از همان حساب بانکی که هنگام دریافت کد بورسی معرفی کرده‌اید استفاده کنید و می‌توانید از هر حساب بانکی که دارید واریز را انجام دهید. اما هنگام برداشت وجه و نقد کردن سود سهام، تنها باید از همان حساب معرفی شده در زمان ثبت نام استفاده کنید.
2- فیش واریز نقدی و ثبت فیش
دقت داشته باشید که جهت شارژ نمودن حساب معاملاتی علاوه بر پرداخت الکترونیک که ساده ترین و سریع ترین شیوه می باشد می توانید با مراجعه به شعب فیزیکی بانک ها اقدام به دریافت شماره حساب کارگزاری و واریز وجه مورد نیازتان کنید که در نهایت باید فیش بانکی را در سامانه معاملاتی خود به صورت دستی اسکن و ثبت نمایید تا کارگزار اقدام به شارژ نمودن حساب تان نماید البته استفاده از این شیوه را به هیچ عنوان پیشنهاد نمی کنیم.
3- اتصال حساب بانکی به حساب معاملاتی
این شیوه بهترین شیوه در انتقال وجه از حساب بانکی به حساب کارگزارتان است چون در صورت عدم انجام معامله در همان لحظه مبلغ موردنیازتان مجدد به حساب بانکی تان برگشت می خورد و نیازی نیست جهت تسویه حساب کارگزار چند روزی مبالغ سنگین در حساب شرکت کارگزاری بماند.
مطلب ویژه: راهنمای جامع فعالسازی اتصال حساب بانکی با حساب سامانه معاملات بورس
به دو شیوه می توانید از این موضوع آگاهی یابید:1- اگر فرآیند اتصال حساب بانکی به حساب معاملاتی را انجام داشته باشید نیازی به انجام محاسبه جهت وجه مورد نظر نخواهد بود و خود سامانه به صورت خودکار این فرآیند را انجام خواهند داد لذا از اشتباهات تایپی در هنگام واریز وجه به حساب کارگزاری جلوگیری خواهید کرد.
و در شیوه دوم بر اساس اطلاعیه منتشر شده سهام عرضه اولیه می توانید تعداد سهام قابل خرید را ضربدر سقف قیمتی سهام کنید مبلغی که به دست می آید هزینه کل خرید غیر از هزینه کارمزد کارگزاری می باشد لذا باید مقداری بیشتر جهت کارمزد کارگزاری واریز کنید تا امکان خرید عرضه اولیه میسر باشد.
پس از انجام فرآیند شارژ حساب معاملاتی، باید به دنبال نماد یا همان سهام مورد نظرتان بگردید. در کلیه سامانه های معاملاتی بخشی جهت جستجوی نام نماد و شرکت مورد نظرتان تعبیه شده است که با تایپ چند حرف اول امکان انتخاب نماد و شرکت به سادگی وجود دارد.
کلیه شرکت های موجود در بورس با عناوین اختصاری شناخته می شوند برای مثال ما شرکت پلیمر آریا ساسول را با نماد آریا می شناسیم و معامله می کنیم یا نماد شرکت سرمایه گذاری تامین اجتماعی شستا می باشد. لذا در زمان انتخاب نماد دقت داشته باشید که در بازار نمادهایی با عناوین مشابه زیاد هستند از این رو پس از انتخاب نماد، حتما نام شرکت را هم بررسی کنید.
در زمان عرضه اولیه برخی از شرکت های کارگزاری مانند کارگزاری آگاه جهت راحتی و دسترسی سریع تر سهام داران، لینک خرید عرضه اولیه را به صورت کاملا مشخص در بخش بالایی پنل سامانه خود به نمایش می گذارند لذا می توانید از طریق بخش تعیین شده هم اقدام به خرید نمایید.
در هر دو تصویر فوق امکان خرید سهام عرضه اولیه وجود دارد غیر از کارگزاری آگاه اکثریت کارگزاری های کشور از شیوه ثبت سفارش در کارگزاری مفید پیروی می کنند که در عمل هیچ یک متفاوت از دیگری نیستند.
حالا که دو فرآیند شارژ کردن حساب کاربری و انتخاب نماد مورد نظرتان را انجام داده اید در این مرحله باید اقدام به ثبت سفارش خرید خود نمایید.
در صفحه هر نماد دو گزینه خرید و فروش وجود دارد.طبیعتا در اینجا باید گزینه خرید را انتخاب کنید.
دو کادر مهم و کاربردی تر که در حال حاضر با آن سروکار داریم کادر تعداد سهام و قیمت می باشد که باید با توجه به اطلاعات اطلاعیه های منتشر شده در خصوص سهام عرضه اولیه در وب سایت سهام سازان اقدام به تکمیل هر یک کنید.
در این بخش از وب سایت سهام سازان امکان مشاهده اطلاعیه آخرین نمادهای عرضه اولیه را خواهید داشت که از سایت سازمان بورس کشور استخراج شده و به زبانی ساده و تحلیل شده در اختیارتان گذاشته است لذا کلیه اطلاعات مورد نیاز جهت خرید سهام عرضه اولیه در اختیارتان است.
اطلاعاتی که در اطلاعیه سهام عرضه اولیه نسبت به دیگر اطلاعات موجود مهم و کاربردی تر است شامل:
در خصوص زمان ثبت سفارش جهت خرید سهام عرضه اولیه باید دقت داشته باشید که با توجه به شلوغی سرور شرکت های کارگزاری بهتر است قبل از تاریخ مقرر اقدام به شارژ پنل و ثبت درخواست تان کنید.
دقت داشته باشید که مطابق تصویر فوق در دو کادر تعداد و قیمت نمی توانید هر تعداد و قیمتی از سهم را درج کنید. برای مثال اگر اطلاعیه عرضه اولیه شرکت پلیمر آریا ساسول را مطالعه کرده باشید شما امکان خرید 100 عدد سهام در بازه قیمتی 65.011 الی 65.119 ریال را دارید لذا می توانید در کادر تعداد عدد 100 و قیمت 65.119 ریال را درج کنید سپس اقدام به ارسال سفارش خرید نمایید.
در مواردی هم ممکن است در زمان خرید سهمی، نقدینگی به اندازه کافی نداشته باشید لذا می توانید 50 عدد در قیمت 65.119 ریال ثبت کنید لذا دقیقا به همین میزان سهم به شما تعلق خواهد گرفت اما اگر 100 یا حتی 50 عدد سهم در قیمت 65.118 یا کمتر ثبت نمایید هیچ سهمی به شما تعلق نخواهد گرفت چون مطابق رسم دیرینه و قانون نانوشته ی ایرانیان بورس باز قدیمی،کشف قیمت سهام عرضه اولیه مطابق سقف قیمتی تعیین خواهد شد و اگر قیمت کمتری ثبت نمایید معمولا صاحب سهام عرضه اولیه نخواهید شد.
مطلب ویژه: چگونه بدون داشتن نقدینگی کافی اقدام به خرید سهام در بورس کنیم؟
در گام آخر در صورتی که نقدینگی کافی داشته باشید با کلیک روی گزینه خرید، سامانه معاملاتی اقدام به بررسی میزان موجودی حساب و سایر اطلاعات تکمیل شده می نماید. اگر کلیه اطلاعات را به درستی تکمیل کرده باشید سفارش تان ثبت خواهد شد.
مهم: حتما توجه کنید باید پس از ارسال سفارش، پیام موفقیت‌آمیز بودن ارسال سفارش را مشاهده کنید.
*برای اطمینان از ارسال شدن سفارش، می‌توانید در سامانه معاملاتی آساتریدر آگاه به بخش لیست سفارشات و در سامانه آنلاین پلاس مفید به بخش گزارش سفارشات بروید .
پس از انجام کلیه کارها هم اکنون اولین سهام عرضه اولیه خود را خریداری کرده‌اید به شما تبریک می‌گوییم.شما هم جز سهام داران بازار سرمایه ایران شده اید.
معمولاً، تخصیص سهام عرضه اولیه تا ساعت 16 همان روز پایان می‌یابد و شما در اولین روز کاری بعد با مراجعه به پنل معاملاتی خود می‌توانید سفارش معامله‌شده خود را مشاهده نمایید.
در صورتی که همچنان با توضیحات فوق موفق به ثبت سفارش خرید سهام عرضه اولیه خود نشدید می توانید از ویدئوی مربوط به آموزش خرید عرضه اولیه در کارگزاری آگاه است، استفاده نمایید.
نتیجه گیری
به دلیل تقاضای بسیار زیادی که برای عرضه‌های اولیه شکل گرفته، معمولا سهمیه کمی به افراد شرکت‌کننده می‌رسد؛ با این حال، خرید سهام در عرضه اولیه یک راه بی‌خطر برای تجربه اولین سرمایه‌گذاری در بورس است، زیرا بیشتر مواقع مقداری سود نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند.
منبع: سهام سازان
