کووید 19 به صورت مستقیم و غیر مستقیم زندگی میلیون‌ها کودک و نوجوان را تحت تاثیر قرار داده. تاثیرات منفی عاطفی، هوشی، شناختی، اجتماعی و جسمانی که مانند ضربه‌ای مهلک آینده‌ی این کودکان را نیز دستخوش تغییرات ناخوشایند خواهد کرد. به دلیل اهمیت مقوله‌ی سلامت روان، به جاست که بیشتر به چالش‌های رشدی کودکانمان توجه نشان دهیم و اقدامات موثر برای کاهش حداکثری آسیب را به کار بندیم.
در این برهه‌ی سخت تاریخی نقش والدین برای حمایت از فرزندانشان از گذشته بیشتر شده. به همین جهت CDC شیوه‌نامه‌هایی را برای والدین تدوین کرده که در ادامه گریزی کوتاه بر آن‌ها خواهیم داشت.
در طول همه‌گیری ویروس کرونا و لزوم رعایت فاصله گذاری فیزیکی، اغلب خانواده‌ها و به تبع فرزندان را دور از اجتماع و در خانه نگه داشته. بسیاری از کودکان دیگر به مهد کودک نمی‌روند. و جهان اجتماعی آن محدود شده به چند نفر؛ والدین، پرستاران یا اقوام نزدیک.
انجام فاصله‌گذاری فیزیکی و ماندن در خانه که شعار سازمان بهداشت جهانی برای قطع زنجیره‌ی ابتلاست، اقدام حمایتی خانواده از اعضای خود است. با این حال باید توجه داشت فاصله افتادن میان کودکان و مراقبان اصلی‌شان در این دوران بسیار آسیب‌زاست. رخدادهایی مانند غیبت‌های طولانی یا تغییر ناگهانی پرستار می‌تواند اثرات روانی نامطلوبی بر روی کودک بگذارد.
از آنجایی که مراقبت از سلامت روان کودکان 0 تا 5 سال از اهمیت بالایی برخوردار است. لازم است والدین با مسئولیت‌پذیری بیشتری نسبت به مراقبت از خود، خانواده و پرستاران کودک عمل کنند. نقش‌های حمایتی خود را بهبود ببخشند و روش‌های مقابله با استرس را چه برای خود و چه فرزندان خود بیاموزند.
تعطیلات کامل یا متناوب مهدهای کودک در سراسر جهان، کودکان را مجبور به در خانه ماندن کرد. روش‌هایی برای جبران این محدودیت‌ها اعمال شد. مثلا آموزشهای از راه دور و یا افزایش نظارت و نقش والدین بر بازی‌ها و آموزش‌ها. اما آیا آموزشهای لازم به والدین داده شده است؟
واقعیت این است که بسته به سن کودک نظارت بر بازی‌های آن‌ها برای والدین ممکن است. اما بهتر است مادر، پدر و پرستاران منابع لازم برای آموزش را در اختیار داشته باشند. بالا بردن سطح دانش آموزشی و روان‌شناسی در مراقبان اصلی کودک، ارتباط از راه دور با متخصصان نیازی است که باید برآورده شود. خواندن کتاب‌های آموزشی به زبان ساده و یا تخصصی جز ضروری زندگی کسانی‌ست که در دوران بحران مسئولیت بزرگ تربیت فرزند را بر عهده دارند. بهتر والدین بسته به سن و تعداد فرزندانشان حمایت‌های لازم را فراهم آورند، چالش‌ها را شناسایی و راه گذر از آن را بیاموزند. اگر در خانواده‌ی خود کودکی با نیاز ويژه دارید، حتما به ارگان‌ها و سازمان‌های حمایتی مربوطه مراجعه کنید.
ترس از ابتلا به بیماری باعث شده برخی از والدین مراقبت‌های اساسی بهداشتی از کودکان‌شان را به تعویق بیندازند و یا به کل فراموش کنند. ویزیت‌های منظم و دوره‌ای برای مشاهده‌ی روند رشدی کودک، و تزریق واکسن‌های ضروری در طول همه‌گیری به صورت محسوسی کاهش پیدا کرده.
علاوه بر ترس والدین از تداوم مراقبت‌های بهداشتی و مراجعه به مراکز درمانی عامل مهمی دیگری در این چالش بزرگ به چشم می‌خورد. در برخی مناطق تعطیلی مراکز درمانی یا خدمات اجتماعی دسترسی به پایگاه‌های سلامت را محدود کرده.
ترس از بیماری کووید 19 دریافت واکسن‌هایی مانند سرخک، آنفولانزا، سیاه سرفه و فلج اطفال و ... با محدودیت مواجه کرده. نکته‌ای که اهمیت دارد این است که سلامت جسمی و روانی کودکان خانواده‌ها را ملزم می‌کند، متناسب به سن کودک طرح‌های بهداشتی را رعایت کنند. روش‌هایی مانند گروه‌های درمانی سیار، ویزیت‌های آنلاین گزینه‌های جایگزین مناسبی هستند. با این حال حتی می‌توان با رعایت پروتکل‌های بهداشتی، و مراجعه به مراکز درمانی خلوت و امن معاینات و واکسیناسیون‌های دوره‌ای را انجام داد. فراموش نکنید علاوه بر ویروس کرونا، بیماری‌ها و آسیب‌های دیگری آینده کودکانمان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
فارغ از همه‌گیری، که ما را در خانه‌هایمان نگه داشته، زمان در حال گذر است. روزها، هفته‌ها و ماه‌ها می‌گذرند. و در این میان رخدادهای مهم زندگی پیش‌روی ما قرار دارند. جشن‌های تولد، تعطیلات آخر هفته، تعطیلات ویژه‌ی، مراسم سوگواری و خلاصه جنبه‌هایی از زندگی اجتماعی‌مان که با حضور دیگران برگزار می‌شوند.
برای ما بزرگترها این مراسم‌ها در خاطره‌هایمان وجود دارد. اما کودکانی که سنین حساس رشدی‌شان را در این دوران می‌گذرانند، با فقدان بزرگی از زندگی اجتماعی و یادگیری مواجه خواهند شد. شادی‌ها و غم‌هایی که در قالب مراسم‌های جمعی برگزار می‌شوند، برای کودکان حکم چالش‌های عاطفی را دارند. مهارت‌های اجتماعی آن‌ها در این گردهمایی‌هاست که افزایش پیدا می‌کند.
حالا که با فقدان روبرو هستیم باید چه کنیم؟ باید عواطف آن‌ها را مورد توجه قرار دهیم. خواندن کتاب‌ها، تماشای انیمیشن و فیلم و صحبت‌کردن در مورد احساسات مختلفی که افراد تجربه می‌کنند، می‌تواند کمک کننده باشد.شاید لازم باشد والدین کمی خلاقیت به خرج دهند. استفاده از ابزارهای ارتباطی اینترنتی مانند اسکایپ برای گذراندن رویدادهای مهم زندگی با اعضای دور خانواده یا جشن‌های مجازی با چاشنی خلاقیت می‌تواند شکل موثری به خود بگیرد.
داشتن احساس ایمنی برای خردسالان بسیار ضروری‌ست. احساس نامطلوب عدم امنیت در دروان همه‌گیری آسیب‌های جدی به امنیت کودکان زده است.
از دست دادن شغل والدین و به تبع کاهش درآمد خانواده ضربه‌های سختی به احساس امنیت کودکان وارد کرده. ناامنی اقتصادی با ایجاد احسا‌س‌های ناخوشایند مانند اضطراب و افسردگی بر رشد عاطفی – اجتماعی، سلامتی و یادگیری کودکان تاثیر منفی گذاشته.عدم دسترسی به غذای سالم، مشکلات مسکن، سختی حمل و نقل از دیگر عواملی‌ست که با عدم احساس امنیت در کودکان پیوند خورده است.
از سوی دیگر افزایش افسردگی و اضطراب در والدین با کاهش پذیرش و صبرشان همراه بود. مسئله‌ای که کودکان زیادی را با خشونت‌های مواجه کرده. ماندن مدام در خانه، در شرایط پر التهاب آمار کودک‌آزاری را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داده. و اگر مقولاتی دیگری مانند بی‌توجهی والدین، خشونت‌های جسمی و جنسی همسران نسبت به هم را به این عوامل اضافه کنیم، متوجه وضعیت بحرانی در زندگی کودکان خواهیم شد.
در این شرایط بهتر است والدین به خدمات حمایتی دسترسی پیدا کنند. ارتباط با مراکز مشاوره می‌تواند تا حد زیادی از خشونت‌ها و انتقال اضطراب به کودکان جلوگیری کند. تقویت پیوندهای اجتماعی با همه‌ی محدودیت‌ها نیز کمک کننده است.
· روال عادی را در خانه حفظ کنید.
· به بچه‌ها گوشی کنید. و برای بیان احساساتشان تشویق‌شان کنید.
· برای آن‌ها فرصت کشف جهان را فراهم کنید.
· اطلاعات صادقانه‌ای به آن‌ها بدهید.
· روش‌های مقابله با بیماری را بدون استرس و ساده به آن‌ها آموزش دهید.
· نسبت به هر نوع تغییری مانند کم خوابی، بی‌اشتهایی، گوشه‌گیری هوشیار بمانید.
· بیش از گذشته نسبت به سالم بودن زندگی خانوادگی اهمیت بدهید.
· استرس‌های خود را بشناسید و پیش از انتقال به کودکان آن‌ها را به صورت سازنده برای خود حل کنید.
· شماره‌ی تماس‌های اضطراری برای دریافت خدمات بهداشتی و مشاوره را در دسترس داشته باشد.
· به صورت مداوم از طریق تلفن، اینترنت با خانواده و دوستان در ارتباط باشید.
