منتقدان دولت در حالی از صادرات بنزین ۲۷ سنتی در سال جاری و ارزان فروشی دولت سیزدهم صحبت می‌کنند که بررسی‌ها نشان می‌دهد این موضوع نه ارزان فروشی بنزین بلکه صاف کردن بدهی دولت روحانی در پیش فروش بنزین صادراتی است.
مصرف و قیمت بنزین در ایران همواره یکی از مهم‌ترین مواردی است که مورد توجه قرار می‌گیرد. این در شرایطی است که قیمت بنزین در کشورمان بسیار پایین‌تر از قیمت‌های منطقه و جهانی است و مصرف این سوخت نیز حدود ۲ برابر میانگین جهانی آن است.
۲ موضوعی که باعث شده تا هر چقدر هم به ظرفیت پالایشی کشور اضافه می‌شود اما باز هم شتاب مصرف از تولید بیشتر است.
با این حال با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت تولید بنزین افزایش پیدا کرد و در کنار آن با بازگشت سهمیه‌بندی بنزین در آبان سال ۹۸ و همه‌گیری کرونا در پایان همان سال، مصرف بنزین به شدت پایین آمد.
افت مصرف بنزین، در روزهای نوروز سال ۹۹ آن‌چنان شدید بود که به حدود ۴۰ میلیون لیتر در روز رسید و این در شرایطی بود که ایران در آن زمان ظرفیت تولیدی بالای ۱۰۰ میلیون لیتر در روز را داشت.
این اختلاف مثبت بین تولید و مصرف و همچنین همه‌گیری کرونا در جهان که باعث تعطیلی برخی فعالیت‌های پالایشی شده بود باعث شد تا ایران بتواند صادرات بنزین خود به کشورهای همسایه و حتی در مواردی تا آمریکای جنوبی را توسعه دهد.
سخنان مدیر گروه انرژی اندیشکده ماهد
از همین رو سال ۹۹ صادرات فرآورده‌های نفتی و از جمله بنزین با رشد چشمگیر مواجه شد؛ اما این روند در سال‌های بعد ادامه نداشت. نکته مهم این بود که ایران در سال ۹۹ مازاد تولید بنزین داشت اما با افزایش واکسیناسیون و کاهش قرنطینه‌ها، مصرف بنزین دوباره اوج گرفت.
این اوج‌گیری مصرف که از اواخر سال ۹۹ آغاز شد و به بالای ۸۵ میلیون لیتر در روز رسید در سال ۱۴۰۰ با شتاب بیشتری بالا رفت.
با این حال ماشین امضای قراردادهای صادرات بنزین در شرکت پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی دولت روحانی همچنان فعال بود.
این قراردادها در حالی امضا می‌شد که با توجه به تولید و مصرف در داخل کشور، بنزین مازادی برای صادرات وجود نداشت اما در دولت روحانی بی‌توجه به این موضوع و به دنبال دستاورد سازی کاغذی در ماه‌های پایانی، قراردادها یکی پس از دیگری امضا می‌شد.
نکته قابل توجه این بود که این قراردادها مانند قراردادهای سال ۹۹ و با فروش فوری نبود بلکه اسم پیش فروش بر آن گذاشته بودند.
دولت روحانی قرارداد فروش بنزین را امضا کرد، پول آن را در زمانی که قیمت نفت پایین بود گرفت، به عنوان دستاورد آن دولت در رسانه‌ها مطرح کرد اما انجام تعهد به قراردادهای صادراتی را به عنوان میراث شومی برای دولت سیزدهم باقی گذاشت. میراث شومی که همچنان ادامه دارد و در حالی که مصرف بنزین در کشور در روزهایی از تابستان امسال به بالای ۱۲۳ میلیون لیتر در روز نیز رسید اما تعهدات صادراتی نیز انجام شد.
به گفته مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، دولت سیزدهم ۲۰۰ میلیون لیتر صادرات بنزین زمینی و ۱۲ میلیون لیتر صادرات دریایی بنزین را از دولت قبل به ارث برد. در واقع دولت حسن روحانی، به این میزان دولت سیزدهم را بدهکار کرد.
حالا مدافعان دولت روحانی و منتقدان دولت سیزدهم بر طبل ارزان‌فروشی بنزین در این دولت می‌کوبند. دولت سیزدهم مجبور بود، تعهدات صادراتی بنزین دولت قبل را با همان قیمت قبل ایفا کند و این در حالی بود که قیمت نفت رو به روز گران‌تر می‌شد و قیمت بنزین نیز هر روز افزایش پیدا می‌کرد.
حالا همان افرادی که بانیان وضع موجود هستند از دولت به دلیل ارزان فروشی بنزین گلایه می‌کنند.
این در شرایطی است که دولت سیزدهم علاوه بر تامین پایدار و مستمر سوخت موردنیاز کشور در همه عرصه‌ها، تعهدات صادراتی را نیز به طور کامل انجام داده تا بازارهای صادراتی کشور آسیب نبیند.
