فارین پالیسی در گزارش به بررسی بحران قریب‌الوقوع انرژی در اروپا پرداخت و نوشت: قطع گاز صادراتی روسیه می‌تواند امنیت انرژی اروپا را به خطر اندازد، به همین دلیل، رهبران قاره سبز در تلاش هستند تا بر اساس پیش‌بینی‌های کارشناسان، با یکی از بدترین بحران‌های انرژی کشورهای اروپایی مقابله کرده و شرایط می‌تواند بسیار بدتر نیز شود.
شدیدترین بحران انرژی در تاریخ اروپا
این مجله آمریکایی می‌نویسد: در ماه‌های اخیر، رهبران اروپایی با چشم‌انداز از دست دادن گاز طبیعی صادراتی روسیه که حدود ۴۰ درصد واردات اروپا را تشکیل می‌دهد و یک منبع حیاتی تأمین انرژی برای این قاره است، درگیر بوده‌اند. این کابوس اکنون در حال تبدیل شدن به یک واقعیت دردناک است، زیرا مسکو میزان صادرات خود را به تلافی حمایت اروپا از اوکراین کاهش داده، قیمت انرژی را به میزان چشمگیری افزایش داده و بسیاری از کشورها را مجبور می‌کند برنامه‌های اضطراری را در دستور کار قرار دهند و سایر تأمین‌کنندگان انرژی مانند نروژ و کشورهای شمال آفریقا نیز در اقدام مناسب برای تأمین تقاضا ناتوان هستند.
الکس مونتون، کارشناس بازارهای جهانی گاز در گروه مشاوره راپیدان انرژی می‌گوید: این شدیدترین بحران انرژی است که تا به حال در اروپا رخ داده است. اروپا به چشم‌انداز واقعی فقدان گاز کافی در زمانی که این سوخت بیشتر مورد نیاز است، یعنی در سردترین ماه‌های سال، نگاه می‌کند.
هیچ راه‌حلی فوری در شرایط کنونی وجود ندارد
مونتون افزود: قیمت‌ها اوج گرفته است. قیمت ۵۰ دلاری برای هر میلیون بی‌تی‌یو گاز عرضه‌شده، قیمت فوق‌العاده بالایی است. تولیدکنندگان آمریکایی در سایه بحران کنونی، قیمت خود را ۱۰ برابر افزایش داده‌اند. این قیمت‌ها بسیار بالا و غیرعادی است و در واقع، هیچ راه‌حلی فوری در شرایط کنونی وجود ندارد.
بسیاری از مسئولان و کارشناسان انرژی نگران هستند که این بحران پس از توقف فعالیت خط لوله نورد استریم ۱، بزرگ‌ترین خط لوله گاز صدور گاز روسیه به اروپا، گسترده‌تر شود. اگرچه قرار بود این خط لوله تنها به مدت ۱۰ روز تعمیر شود، اما تاریخچه اقدامات کرملین در باج‌گیری و استفاده از انرژی به عنوان یک سلاح، این نگرانی را برانگیخته است که مسکو عرضه گاز توسط این خط لوله را از سر نخواهد گرفت و کشورهای اروپایی به شدت وابسته به عرضه گاز روس‌ها را در تنگنا خواهد گذاشت.
زمستان سخت در انتظار اروپا
فارین پالیسی ادامه داد: نورد استریم ۲، خط لوله دوم صدور گاز طبیعی روسیه به آلمان، در ماه فوریه زمانی که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای حمله به اوکراین آماده می‌شد، نابود شد و نورد استریم ۱ را به عنوان بزرگ‌ترین خط لوله مستقیم گاز طبیعی میان روسیه و بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا باقی گذاشت. رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان به دویچه لندفونک گفت: همه چیز ممکن است. هر رویدادی ممکن است اتفاق بیفتد. ممکن است گاز دوباره و شاید بیشتر از قبل به جریان بیفتد. همچنین ممکن است هیچ گازی جریان نیابد.
این اتفاق برای زمستان پیش رو، زمانی که تقاضا برای انرژی افزایش می‌یابد و وجود گاز طبیعی کافی برای گرمایش ضروری است، مشکلات گسترده‌ای ایجاد می‌کند. کشورهای اروپایی معمولاً برای پر کردن مجدد تأسیسات ذخیره‌سازی گاز خود به خریداری گاز در ماه‌های تابستان وابسته هستند. در زمان جنگ و زمانی که عرضه گاز این قاره در آینده نامشخص است، داشتن این ذخایر انرژی به ویژه بسیار مهم خواهد بود.
اگر عدم عرضه گاز طبیعی توسط روسیه در بلندمدت ادامه یابد، کارشناسان نسبت به فرارسیدن زمستان سخت هشدار می‌دهند: زمستانی با احتمال سهمیه‌بندی، تعطیلی صنایع و حتی مهاجرت‌های اقتصادی گسترده.
شکل‌گیری ناآرامی و اعتصاب‌های سراسری در اروپا
فارین پالیسی در ادامه گزارش خود مدعی شد: مقامات بریتانیا که همین چند ماه پیش نسبت به اوج‌گیری بهای قبوض برق برای مصرف‌کنندگان هشدار داده بودند، اکنون نسبت به وقوع وضعیتی بدتر از پیش‌بینی‌های گذشته هشدار می‌دهند.
هلیما کرافت، مدیرعامل موسسه آر بی سی کپیتال مارکت معتقد است که اروپا ممکن است با زمستانی سرشار از نارضایتی روبرو شود. سهمیه‌بندی، تعطیلی واحدهای صنعتی، همه این رویدادها در حال فرارسیدن است.
در حال حاضر، ناآرامی‌ها در حال شکل‌گیری بوده و اعتصاب‌ها در سرتاسر این قاره شروع شده است، زیرا خانواده‌ها با رشد هزینه‌های زندگی و فشارهای تورمی دست‌وپنجه نرم می‌کنند. برخی از این نارضایتی‌ها نیز اثرات آسیب آفرینی در بازار انرژی داشته است. در نروژ، بزرگ‌ترین تأمین‌کننده گاز طبیعی اتحادیه اروپا پس از روسیه، اعتصابات گسترده در صنایع نفت و گاز در هفته‌های گذشته، شرکت‌ها را مجبور به توقف تولید کرد و شوک گسترده‌ای را در سراسر اروپا به دنبال داشت.
کشورهای اروپایی در معرض خطر کشیده شدن به درگیری و زدوخوردهای بسیار شدید
فرانس تیمرمنز، نایب‌رئیس کمیسیون اروپا در گفتگو با گاردین اعلام کرد: کشورهای اروپایی در معرض خطر کشیده شدن به درگیری و زدوخوردهای بسیار شدید هستند، زیرا منابع انرژی کافی وجود ندارد. پوتین از همه ابزارهایی که در اختیار دارد، برای ایجاد درگیری در جوامع ما استفاده می‌کند. بنابراین ما باید خود را برای یک دوره بسیار دشوار آماده نماییم.
پیام‌های دشوار این بحران، با این حال، شاید به روشنی در آلمان احساس شود، زیرا مجبور شده است به اجرای اقداماتی جهت صرفه‌جویی در مصرف انرژی نظیر سهمیه‌بندی آب گرم و تعطیلی استخرها روی آورد.
برلین برای مقابله با این بحران، از مدتی پیش، وارد فاز دوم طرح سه مرحله‌ای اضطراری کمبود گاز خود شده است. همچنین هفته گذشته، این کشور برای نجات غول‌های انرژی خود که از نظر مالی به دلیل قطع برق روسیه آسیب دیده‌اند، اقداماتی حمایتی اجرا کرد.
اما فقط آلمان درگیر بحران انرژی نیست. اولگا خاکووا، کارشناس امنیت انرژی اروپا در شورای آتلانتیک گفت: این اتفاق در سراسر اروپا روی می‌دهد. وی یادآور شد که فرانسه برنامه‌هایی برای ملی کردن شرکت برق ای دی اف به دلیل ورشکستگی ناشی از انباشته شدن زیان مالی دارد. بخش چالش‌برانگیز ماجرا این است که دولت‌ها چقدر می‌توانند برای حمایت از مصرف‌کنندگان انرژی خود از این شرکت‌ها بودجه اختصاص دهند؟
راه‌اندازی دوباره نیروگاه‌های قدیمی زغال‌سنگ در آلمان، ایتالیا، اتریش و هلند
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: از سوی دیگر، این وضعیت اهداف آب‌وهوایی بسیاری از کشورها را پیچیده کرده است. در اواخر ژوئن، آلمان، ایتالیا، اتریش و هلند اعلام کردند که نیروگاه‌های قدیمی زغال‌سنگ را به دلیل اینکه با کاهش منابع انرژی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، دوباره راه‌اندازی خواهند کرد. مونتون افزود: پیامدهای بالقوه‌ای که کشورهای اروپایی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، نشان می‌دهد که چگونه این بحران در گستره‌ای رخ می‌دهد که فقط در زمان جنگ دیده شده است.
وی گفت: در بدترین سناریو، ما در مورد سهمیه‌بندی عرضه گاز طبیعی صحبت می‌کنیم و این چیزی نیست که اروپا مجبور باشد در زمان دیگری به جز زمان جنگ با آن رویارویی کند. این شرایط در حقیقت نقطه‌ای است که اکنون همه چیز به آن رسیده است. این یک جنگ تمام‌عیار انرژی است.
همچنین آنها بر نبرد بلندمدت و دشواری که اروپا برای پایان دادن به وابستگی به گاز روسیه با آن روبه‌رو خواهد شد، تأکید می‌کنند. با وجود تمایل این قاره برای کنار گذاشتن عرضه گاز توسط مسکو، کارشناسان می‌گویند اروپا به احتمال زیاد در این بحران مارپیچ گرفتار خواهد ماند تا زمانی که بتواند زیرساخت‌های استقلال انرژی خود را بیشتر توسعه دهد و این شرایط ممکن است سال‌ها به طول بیانجامد.
گاز صادراتی ایالات متحده که پس از مایع شدن با کشتی‌های تانکر حمل می‌شود، یک گزینه است، اما واردات این محموله‌های گاز مایع‌شده به ساخت پایانه‌های جدید نیاز دارد. راه‌اندازی خط لوله‌های جدید انتقال گاز نیز به زمان بیشتری نیاز دارد و تعداد زیادی از تأمین‌کنندگان واجد شرایط وجود ندارد. برای اروپا بسیار دشوار است که اتکای خود به گاز روسیه را در مدتی کمتر از سه تا پنج سال کاهش دهد.
مردم در فصل زمستان میان غذا خوردن و گرم شدن یکی را انتخاب کنند
فارین پالیسی در پایان نوشت: جیمز هندرسون، کارشناس انرژی در موسسه مطالعات انرژی آکسفورد می‌گوید: پروژه‌های گازی به این سرعت ساخته نمی‌شوند. راه‌اندازی پروژه‌های جدید به زمان زیادی نیاز دارد، بنابراین بحران کنونی ادامه خواهد یافت.
تا آن زمان، رهبران اروپایی به تلاش برای تأمین منابع کافی ادامه خواهند داد و فقط می‌توانند به آب‌وهوای معتدل امیدوار باشند. کرافت گفت: بدترین سناریو این است که مردم مجبور شوند در فصل زمستان میان غذا خوردن و گرم شدن یکی را انتخاب کنند.
روسیه اعلام کرده است از امروز عرضه گاز از طریق بزرگ‌ترین خط لوله خود به آلمان را به تنها یک‌پنجم از ظرفیت خود کاهش می‌دهد؛ اقدامی که قاره سبز را در زمستان آتی با کمبود این منبع حیاتی انرژی مواجه خواهد کرد.
شرکت نفت و گاز روسی گازپروم اعلام کرد از روز چهارشنبه (امروز) جریان گاز موجود در خط لوله «نورد استریم یک» را کاهش می‌دهد و تنها به ۲۰ درصد از ظرفیت خود می‌رساند؛ این در حالی است که مسکو ماه گذشته ظرفیت این خط لوله را به ۴۰ درصد کاهش داده بود.
همزمان سیاستمداران اروپایی از روسیه بابت تبدیل تامین گاز اروپا به سلاحی علیه این قاره انتقاد کرده‌اند. این اقدام از سوی گازپروم در حالی روی داد که شاخص اعتماد کسب‌وکار در آلمان به پایین‌ترین سطح خود در بیش از ۲ سال گذشته رسید که نشان می‌دهد بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا در آستانه رکود قرار دارد. پس از اینکه گازپروم اعلام کرد حجم گازی که به این قاره صادر می‌شود کاهش می‌یابد، قیمت گاز در اروپا افزایش یافت. قیمت گاز در اروپا روز دوشنبه ۱۰ درصد افزایش یافت و به ۱۷۷ یورو در هر مگاوات ساعت – ۵ برابر بیشتر از قیمت سال قبل- رسید.
پایتخت‌های اروپایی اقدام گازپروم را به عنوان اقدام تلافی‌جویانه روسیه در پاسخ به تحریم‌های اعمال شده علیه این کشور پس از حمله به اوکراین تفسیر می‌کنند. در همین حین اروپا در تلاش است ذخایر گازی خود را پر کند تا برای ماه‌های سرد سال آماده باشد؛ همین امر منجر به هشدارهایی درباره سهمیه‌بندی گاز برای صنایع و افزایش نگرانی درباره کمبود گاز برای شهروندان شده است. گازپروم کاهش حجم گاز در خط لوله «نورد استریم یک» را به مشکلات توربین‌هایی مرتبط دانسته است که توسط شرکت زیمنس آلمان در کارخانه‌ای در کانادا نگهداری و تعمیر می‌شوند. با این حال، برلین می‌گوید روسیه از موضوع تعمیر توربین‌ها به عنوان بهانه‌ای برای کاهش جریان گاز استفاده می‌کند.
گازپروم با اشاره به تاخیر در بازگرداندن توربین گازی پس از تعمیر و نگهداری در کانادا توسط تامین‌کننده تجهیزات زیمنس انرژی، تحریم‌ها را عامل این کاهش عرضه دانسته است. همچنین سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفته است مسکو هنوز توضیح مناسبی درباره وضعیت توربین خط لوله گاز «نورد استریم یک» که توسط زیمنس انرژی در کانادا تعمیر شده، دریافت نکرده است.
در اروپا نگرانی اصلی از قطع کامل صادرات گاز روسیه به این قاره است. همین نگرانی سبب شده است اتحادیه اروپایی به کشورهای عضو بگوید که مصرف خود را در زمستان ۱۵درصد کاهش دهند. یک دیپلمات ارشد اتحادیه اروپایی درباره اهمیت توافق کاهش مصرف گاز گفت: هیچ نقشه دومی [جز کاهش مصرف] وجود ندارد.
* اروپا طرح کاهش واردات گاز روسیه را تصویب کرد
وزیران انرژی ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپایی روز گذشته به توافقی دست یافتند تا وابستگی خود به گاز روسیه را کاهش دهند. حساب توئیتری ریاست‌جمهوری چک که ریاست دوره‌ای شورای اتحادیه اروپایی را نیز بر عهده دارد، اعلام کرد: کشورهای عضو این اتحادیه پس از کاهش شدید صادرات روسیه، برنامه کاهش هماهنگ مصرف گاز خود را برای کاهش وابستگی به مسکو تصویب کردند.
در این پیام آمده است: این یک ماموریت غیرممکن نبود و وزرای انرژی (اجلاس ۲۷ در بروکسل) درباره کاهش تقاضای گاز برای زمستان آینده به توافق سیاسی دست یافتند.روزنامه لوموند نیز در این ارتباط نوشت: کشورهای عضو اتحادیه اروپایی امروز به توافقی دست یافتند که مصرف گاز خود را تا زمستان آینده ۱۵ درصد کاهش دهند؛ چرا که چشم‌انداز کاهش کل عرضه روسیه تقویت شده است.
در این خبر با اشاره به اینکه استثنائات خاص برای کشورهای آسیب‌پذیر در نظر گرفته شده است، می‌افزاید: این طرح هدف ۱۵ درصدی را در مواقع اضطراری همچون اختلال شدید جریان‌ها از روسیه اجباری می‌کند.
لوموند با استناد به توئیت کلود تورمز، وزیر خارجه لوکزامبورگ، اعلام کرد: مجارستان تنها کشوری بود که علیه این توافق رای داد. لوموند پیش‌بینی کرده است که این قوانین در روزهای آتی وارد قوانین اتحادیه اروپایی شود.
کادری سیمسون، کمیسر انرژی اتحادیه اروپایی نیز دیروز سه‌شنبه گفت اعلام غول گازی روسیه موسوم به گازپروم مبنی بر کاهش عرضه گاز به اروپا، دارای انگیزه‌های سیاسی است. سیمسون هنگام ورود به نشست وزیران انرژی کشورهای عضو اتحادیه اروپایی در بروکسل گفت: ما می‌دانیم که هیچ دلیل فنی برای انجام این کار وجود ندارد. این یک اقدام با انگیزه سیاسی است و ما باید برای آن آماده باشیم و درست به همین دلیل، کاهش پیشگیرانه تقاضای گازی ما، یک راهبرد معقولانه است.
* رکورد بی‌سابقه عرضه گاز روسیه به چین
شرکت گازپروم روسیه گزارش داد که عرضه گاز طبیعی به چین به رکوردی بی‌سابقه رسیده است. گازپروم روسیه روز گذشته گزارش داد که عرضه گاز طبیعی به چین از طریق خط لوله «قدرت سیبری» (Power of Siberia) روز یکشنبه به رکوردی بی‌سابقه رسید، به نحوی که محموله‌ها به بازار چین از حجم قراردادی فراتر رفت.
گازپروم روسیه در بیانیه‌ای گفت: ۲۴ جولای ۲۰۲۲(۲مرداد) رکورد تاریخی حجم روزانه صادرات گاز روسیه به چین از طریق خط لوله گاز قدرت سیبری به‌روز شد. لازم به ذکر است در ماه جولای، محموله‌ها از حجم قراردادی روزانه فراتر رفته است. این شرکت تاکید کرد: عملیات تامین گاز در چارچوب قرارداد بلندمدت گاز بین گازپروم و شرکت چینی CNPC انجام می‌شود.
«قدرت سیبری» خط لوله گازی است که گاز طبیعی را از میادین خاور دور روسیه به چین پمپاژ می‌کند و عرضه گاز از طریق آن به چین در دوم دسامبر ۲۰۱۹ آغاز شد.
* قیمت گاز در اروپا رکورد ۵ ماهه را شکست
به دنبال کاهش ارسال گاز روسیه به اروپا، قیمت گاز در اروپا در معاملات دیروز افزایش یافت. در بحبوحه نگرانی‌ها درباره کاهش عرضه گاز روسیه، قیمت گاز طبیعی در اروپا به بالاترین میزان از ماه مارس رسیده است.
قیمت گاز برای فروش در ماه آگوست، دیروز(دوشنبه) در مرکز معاملات TTF هلند به ۲۰۲۰ دلار در هر هزار متر مکعب یا ۱۷۷.۶۸ یورو (۱۹۲.۵ دلار) در هر مگاوات ساعت بر حسب خانوار رسید. قیمت گاز در اروپا، امسال نزدیک به ۳ برابر افزایش یافته است و در اوایل ماه مارس به رکورد بی‌سابقه ۳۹۰۰ دلار در هر هزار مترمکعب رسید.
