آمارهای تجارت خارجی از اتفاقات خوب در این حوزه حکایت دارند. در ۲ماه نخست امسال، صادرکنندگان ایرانی موفق شده‌اند ۳۷درصد درآمد بیشتری وارد کشور کنند و همزمان با مدیریت واردات، تراز تجاری به میزان ۴۰۱میلیون دلار مثبت شده است.به گزارش همشهری، اطلاعات منتشرشده از گمرک ایران حاکی است در فروردین و اردیبهشت امسال، ارزش تجارت خارجی کشور به ۱۶میلیارد و ۶۳۱میلیون دلار رسید که ۸میلیارد و ۵۱۶میلیون دلار از آن سهم صادرات کالاهای غیرنفتی بوده و ۸میلیارد و ۱۱۵میلیون دلار از آن نیز به واردات اختصاص داشته است. براساس این آمارها، صادرات غیرنفتی کشور در این دوره ۲ماهه، ضمن اینکه نیاز ارزی کل واردات کشور را پشتیبانی کرده، ۴۰۱میلیون دلار نیز ورودی مازاد ارز داشته است.
نقشه صادرات
آمارهای رسمی نشان می‌دهد در ۲ماه سال۱۴۰۱، میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به‌استثنای نفت خام، نفت کوره، نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی)، ۱۷هزار و ۱۴تن به ارزش ۸میلیارد و ۵۱۶میلیون دلار بوده که این میزان در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن ۱.۶درصد و از منظر ارزش ۳۷درصد رشد داشته است. طبق این آمار، جهش قیمت‌های جهانی به نفع صادرات ایران تمام‌شده و آورده ارزی کشور را افزایش داده است.
به گزارش همشهری، در ۲ماه نخست سال۱۴۰۱، بیشترین میزان صادرات کشور به مقصد چین انجام شده و این کشور با خرید ۲میلیارد و ۷۲۰هزار دلار کالا از ایران، ۳۲درصد از کل ارزش صادرات ایران را به خود اختصاص داده است. در رتبه دوم، امارات متحده عربی قرار گرفته که یک‌میلیارد و ۵۰۲هزار دلار کالا از ایران خریداری کرده و سهم ۱۷.۶درصدی ارزش صادرات ایران را از آن خود کرده است. طبق آمار، عراق در رتبه سوم مقاصد صادراتی ایران قرار گرفته و ۱۵.۴درصد از کل ارزش صادرات معادل یک‌میلیارد و ۳۱۲میلیون دلار به این کشور تعلق دارد. همچنین ترکیه با خرید ۷۶۶میلیون دلار کالا از ایران، ۹درصد از صادرات را به خود اختصاص داده و در رتبه چهارم قرار گرفته است. هند نیز با خرید ۲۹۰میلیون دلار کالا از ایران در ۲ماه امسال، سهم ۳.۴۱درصدی از کل ارزش صادرات ایران داشته و پنجمین مقصد عمده صادرات ایران بوده است.
سیاهه واردات
ارزش صادرات کشور در ۲ماه امسال ۳۷درصد جهش داشته که البته بخش قابل‌توجهی از آن ناشی از رشد قیمت‌های جهانی بوده؛ اما در همین شرایط، ارزش واردات ایران فقط ۲۴درصد بالاتر رفته که نسبت به میزان جهش صادرات چشمگیر نیست. بررسی آمارهای گمرک ایران نشان می‌دهد در ۲ماهه امسال، مدیریت در حوزه واردات کشور موفق بوده و میزان واردات با کاهش ۳.۳۷درصدی به ۵هزار و ۱۸۲تن رسیده و ارزش آن نیز با وجود رشد ۲۴درصدی، از ۸میلیارد و ۱۱۵میلیون دلار فراتر نرفته است. ماحصل این اتفاق، مثبت‌شدن تراز تجاری کشور به میزان ۴۰۱میلیون دلار بوده که ازجمله اتفاقات کم‌سابقه حوزه تجارت خارجی است و می‌تواند به آرامش بازار ارز و مهار تورم انتظاری کمک کند.
در این بازه زمانی، امارات متحده عربی با فروش ۲میلیارد و ۲۴۷میلیون دلار کالا به ایران، عمده‌ترین مبدأ ارسال کالا به کشورمان بوده و ۲۷.۲درصد از کل ارزش واردات ایران را به خود اختصاص داده است. در ادامه، چین با فروش ۲میلیارد و ۱۱۷میلیون دلار کالا به ایران در رقابتی نزدیک با امارات، ۲۶درصد از واردات ایران را پشتیبانی کرده و دومین مبدأ ارسال کالا به کشورمان شده است. سومین رتبه هم به ترکیه اختصاص پیدا کرده که با فروش ۸۷۵میلیون دلار کالا به ایران، ۱۰.۸درصد از واردات کشورمان را به‌خود اختصاص داده است. رتبه چهارم و پنجم مبادی وارداتی نیز به هند و فدراسیون روسیه اختصاص دارد که با سهم ۳.۳۹درصدی از کل ارزش واردات، در این جایگاه قرار گرفته‌اند.
چرخش صادرات به سمت بازارهای جدید
بنا بر داده‌های گمرک ایران، در ۲ماهه سال۱۴۰۰، چارچوب صادرات ایران تقریبا دست‌نخورده باقی مانده و همچنان چین، امارات، عراق، ترکیه، هند، افغانستان، عمان، پاکستان، اندونزی و تایلند عمده‌ترین خریداران کالای ایرانی بوده‌اند. در این بازه زمانی میزان صادرات کشورمان به چین ۳۲.۵درصد، امارات ۷۷درصد، عراق ۳۸درصد، ترکیه ۹۷درصد، هند ۲۲.۵درصد، عمان ۱۲۶درصد و پاکستان ۱۱درصد رشد داشته و در مورد کشورهای افغانستان ۳۸درصد، اندونزی ۲درصد و تایلند ۲۵درصد کاهش را تجربه کرده است. نکته قابل‌توجه این است که خارج از فهرست مقاصد عمده، تغییرات چشمگیری رخ داده و صادرات به برخی از کشورها که تاکنون جزو بازارهای فرعی و کم‌اهمیت ایران بودند با جهش‌های بزرگ و گاه چندهزار درصدی مواجه شده است. گرچه این موضوع می‌تواند نشانه ورود جدید صادرکنندگان ایرانی به بازار این کشورها باشد اما اگر به اتفاقی تکراری در کارنامه تجارت خارجی ایران تبدیل شود، می‌تواند به تحقق ارقام حیرت‌انگیز در حوزه صادرات بینجامد.
طبق اطلاعات گمرک ایران، دوماهه فروردین و اردیبهشت امسال، ارزش صادرات ایران به موزامبیک ۳۴هزار درصد رشد کرده و رشد صادرات به آلبانی ۲هزار و ۸۸۶درصد ثبت شده است. همچنین صادرات ایران به مراکش هزار و ۹۹۷درصد، اردن هزار و ۶۶۷درصد، سنگاپور هزار و ۱۲۸درصد، مصر هزار و ۱۰۶درصد، میانمار ۸۴۲درصد، تاجیکستان ۵۶۰درصد، بلژیک ۳۱۹درصد، سومالی ۱۳۶درصد و لهستان ۱۱۲درصد رشد کرده است. البته این اتفاق در حالی بوده که به‌واسطه اتفاقاتی نظیر تحول در بازار غذا با جنگ روسیه و اوکراین و تغییر شرایط سیاسی افغانستان تحت سیطره طالبان، صادرات ایران به برخی مقاصد سنتی با کاهش مواجه شده و به‌نوعی می‌تواند صادرات به مقاصد جدید فقط جبران این کاهش‌ها باشد. نکته اینجاست که صادرات ایران به کشورهایی نظیر روسیه و سوریه تحت‌تأثیر تحولات خاصی نبوده و می‌تواند در ماه‌های آتی جبران شود، اما بازشدن جای پای صادرکنندگان ایرانی در کشورهایی که قبلا مورد توجه نبوده‌اند، می‌تواند به توسعه قابل‌توجه بازار کالاهای ایرانی منجر شود که نتیجه آن بهبود صادرات، افزایش درآمد ارزی و رونق اقتصادی خواهد بود.
