بیست و یکمین دوره لیگ برتر فوتبال کشورمان به اتمام رسید و جام قهرمانی پس از پنج دوره متوالی، به تیمی غیر از پرسپولیس رسید. اکنون، تیم ها فصل نقل و انتقالاتی خود را شروع کرده و خود را مهیای دور دیگری از مسابقات می کنند. اما اتفاقاتی در حال روی دادن است که موجب شگفتی و تعجب بسیاری شده و این پرسش را ایجاد کرده که در ورای این خبرها و جنجال ها، چه اتفاقی در حال روی دادن است.
همین چند روز قبل بود که رضا درویش مدیرعامل باشگاه پرسپولیس در برنامه زنده تلویزیونی، از قرارداد نجومی و عجیب یحیی گل محمدی صحبت کرد. آنقدر اعداد و ارقام شگفت انگیز بود که این باشگاه به سرعت واکنش نشان داد و تلاش کرد تا صحبت های مدیرعامل را اصلاح کند اما در اصل ماجرا تفاوتی وجود ندارد. این همه پول چگونه در فوتبال کشورمان هزینه می شود و آیا وقت آن نرسیده که تدبیری صورت گیرد؟ به راستی، چرا چنین هزینه کردهای میلیاردی صورت می گیرد؟ چگونه فوتبال کشورمان که در سازمان اقتصادی خود دچار نقصان و ناکارآمدی است، اینگونه ریخت و پاش ها را شاهد است؟ جواب این پرسش ها را در محورهای زیر می توان مورد بررسی قرار داد تا مشخص شود که در ورای این نمایش و غوغا، چه وضعیتی وجود دارد. البته، این دو محور، کلیت موضوع است که ده ها زیر شاخته و جزئیات دیگر نیز دارد.
باشگاه های خصولتی و شبه دولتی نه تنها به حیاط خلوت تبدیل شده که در حال نابودی و فروپاشی فوتبال کشور هستند
حاتم بخشی خصولتی ها و شبه دولتی ها از جیب مردم!
شاید بتوان اذعان داشت که در یک دهه اخیر، بزرگترین ضربه به ساختار و پیکره فوتبال را باشگاه های شبه دولتی و خصولتی وارد کرده اند. در این مسیر، هزینه های نجومی و بی ضابطه ای که صورت گرفته، موجب شده تا قیمت این رشته ورزشی و لیگ های آن رشد نامتعارف و غیرواقعی داشته باشند. این باشگاه ها که عمدتا از منظر سازوکار مالی نیز غیرشفاف هستند، سالانه ده ها میلیارد تومان را هزینه موضوعی می کنند که البته در رسالت و وظیفه اصلی آنها نیز تعریف نشده است. البته، به زودی در این باره به صورت مجزا و تفصیلی خواهیم نوشت که این باشگاه ها چه بلایی بر سر ورزش کشور و به ویژه فوتبال آورده اند. این باشگاه ها را می توان از محورهای اصلی برهم خوردن نظم مالی فوتبال کشور دانست که وضعیت افسارگسیخته کنونی را رقم زده اند و در حال بدتر کردن اوضاع نیز هستند.
این باشگاه های شبه دولتی که در راس آنها فولادی ها، مسی ها و … قرار دارند، سایر باشگاه ها را نیز وارد چرخه رقابتی بیهوده ای کرده اند که عملا فوتبال کشور را دچار خسران کرده است. اکنون، استقلال و پرسپولیس که پرهوادارترین های لیگ هستند و دریافتی مستقیم هم از دولت ندارند، مجبورند در این فرآیند ویرانگر شرکت کنند تا از گردونه رقابت بیرون نمانند و شاهد اعتراض هواداران خود نباشند. در واقع، تورم کاذب فوتبال کشور به این دو باشگاه نیز تحمیل شده است. ادامه این فرآیند نیز آسیب جدی تر باشگاه های خصوصی مانند تراکتور، نساجی قائمشهر و … است که توان هزینه کردهای چند ده و چند صد میلیاردی نیست. این تورم ناشی از هزینه کردهای نادرست و بی ضابطه شبه دولتی ها، تمامی فوتبال کشور را دچار آشفتگی و زیان کرده که تا کنون نیز از سوی نهادهای ذیربط بدان توجه نشده است.
فوتبال نیازمند بازنگری جدی و راهبردی است تا بساط ریخت و پاش و دلالی کنونی برچیده شده و پول فوتبال خرج خودش شود؛ نه محافل ناسالم و آلوده
تاراج بیت المال در شلوغی فوتبال
در دیگر سوی ماجرا، جریان های دلالی و ناسالم فوتبال قرار دارند. مهمترین گروه ذینفع از تورم افسارگسیخته و غیرواقعی فوتبال، این طیف است که سالانه عواید هنگفتی را نصیب خود کرده است. شاید بتوان اذعان داشت که بخشی از هزینه کردهای صورت گرفته در لیگ برتر، نصیب این طیف می شود که در دامن زدن به قیمت ها و ارزشگذاری ها، نقش محوری دارند. در سال های اخیر، فعالیت جریان مخرب فوتبال، رها شده و افسارگسیخته شده که این وضعیت، بر فراگیرتر شدن دامنه شمول آنها نیز بی تاثیر نبوده است.
جریان دلالی که در بخش های مختلف فوتبال رسوخ داشته، حتی توانسته در تصمیم گیری ها و مدیریت کلان این حوزه نیز اثرگذاری قابل توجهی داشته باشد. نمونه های زیادی را می توان مثال زد که مدیران و ارکان برخی باشگاه ها چگونه به شریک و همراه جریان ناسالم تبدیل شده و در تاراج بیت المال، گوی سبقت را از دیگری گرفته اند. فلان مدیرعامل باشگاه مطرح صنعتی که پای ثابت دلالی در فصل نقل و انتقالات بود که البته، در پایان برکنار شد و این روزها خود را مدعی و مروج گفتمان اصلاح وضعیت موجود می داند، نمونه ای دم دستی از این طیف است. چنین اشخاصی با سوابق مشخص، تصمیم گیر این ورزش بوده اند که چنین ناهنجاری دامنه داری را ایجاد کرده و در قبال آن، منتفع شده اند.
در چنین فضایی، ضروری است که تجدیدنظری جدی در ساختارها و روندهای فوتبال باشگاهی کشور صورت گیرد. بایستی نهادهای نظارتی با چشمانی بازتر و البته، اقدام به موقع و انقلابی، با سرشاخه های فساد و تبانی، در هر جایگاهی برخورد داشته باشند. وقت آن رسیده که وزارت صمت و سایر نهادهای اقتصادی، بازنگری جدی درباره رویکردشان در قبال این ورزش داشته باشند. این حوزه نیازمند بازنگری جدی و راهبردی است تا بساط ریخت و پاش و دلالی کنونی برچیده شده و پول فوتبال خرج خودش شود؛ نه محافل ناسالم و آلوده.
