استقراض و فروش بدهی یکی از راه‌هایی است که کشورهای جهان در زمان کمبود بودجه به آن پناه می‌برند تا کسری خود را در تامین منابع مالی در مصارف عمومی جبران کنند. بدهی عمومی یا خارجی کشورها همواره از دو جهت مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ یکی ارزش ریالی یا ارزی این بدهی و دیگری نسبت آن به تولید ناخالص داخلی کشورها. اخیرا رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنرانی‌های خود نرخ بدهی کشورمان را نزدیک به صفر اعلام کردند و فرمودند: «این مسأله یکی از موفقیت‌های نظام اسلامی است».
بر اساس آمار داخلی و بین‌المللی با کمی اختلاف البته ایران حدود ۸ میلیارد دلار بدهی خارجی دارد و در ادامه گزارش نشان می‌دهیم که چگونه این بدهی در مقایسه با آمارهای بین‌المللی واقعا نزدیک به صفر است.
* بدهکارترین کشورهای جهان کدامند؟
به گزارش گلوبال فایر پاور، بدهکارترین کشور جهان آمریکاست. درواقع این کشور ۳۰ تریلیون دلار معادل ۳۰ هزار میلیارد دلار بدهی دارد و باید گفت این بدهی به معنای آن است که هر نوزاد آمریکایی در بدو تولد ۹۱ هزار و ۳۰۰ دلار بدهکار است. نسبت این بدهی به اشخاص بالغ در آمریکا هم ۲۴۲ هزار و ۵۰۰ دلار به ازای هر نفر است. آمریکا ۱.۲۵ برابر تولید ناخالص داخلی خود بدهی داشت که این نسبت طی چند دهه گذشته ۲.۵ برابر شده است.
پس از آمریکا، انگلیس با ۹ تریلیون دلار که البته آمار آن مربوط به چند سال پیش است، در جایگاه بعدی قرار می‌گیرد. هر شهروند انگلیسی بر اساس این آمار ۱۲۷ هزار دلار بدهکار است.
آخرین آمار بدهی عمومی برای فرانسه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین اقتصادهای اتحادیه اروپا هم ۷.۳۲ تریلیون دلار بوده که این آمار مربوط به سال آخر سال ۲۰۲۱ است. با این حساب هر شهروند فرانسوی ۸۷ هزار و ۲۰۰ دلار بدهی دارد. از این منظر فرانسه سومین کشور بدهکار جهان به شمار می‌رود.
بر اساس آخرین آمارها مربوط به سال ۲۰۲۰، آلمان به عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد اتحادیه اروپا ۵.۴۷۴ تریلیون دلار معادل ۶۹ هزار دلار به ازای هر شهروند بدهی خارجی دارد و در جایگاه چهارمین کشور بدهکار جهان قرار دارد.
ژاپن، با ۴.۷۷ تریلیون دلار بدهی، از یک منظر پنجمین کشور بدهکار جهان است و از یک منظر دیگر بدهکارترین کشور جهان به شمار می‌رود، هر شهروند ژاپنی در حال حاضر ۳۸ هزار دلار بدهکار است که البته آمار آن مربوط به مارس سال ۲۰۲۰ است.
به گزارش بانک مرکزی ایتالیا، این کشور عضو اتحادیه اروپا با داشتن ۲.۷ تریلیون دلار بدهی، در جایگاه ششمین کشور بدهکار جهان قرار گرفته است. اخیرا بانک مرکزی ایتالیا نرخ بدهی این کشور را ۲.۹۶ تریلیون دلار معادل ۲.۷۴ هزار میلیارد یورو اعلام کرده که فقط از ابتدای سال جاری تاکنون ۵۹ میلیارد یورو معادل ۲.۱ درصد افزایش داشته است.
رئیس اتحادیه ملی مصرف‌کنندگان ایتالیا می‌گوید: با این حساب هر خانواده ایتالیاتی ۱۰۴ هزار و ۴۸۲ یورو بدهی دارد.
اسپانیا هم یکی دیگر از کشورهای حاضر در جمع ۱۰ کشور بدهکار جهان است. بر اساس آخرین آمارها، این کشورها ۲.۲۶ تریلیون دلار بدهی دارد و هر شهروند اسپانیایی ۴۸ هزار و ۷۰۰ دلار بدهکار است.
بر اساس آمار سال ۲۰۲۰ نرخ بدهی دولت چین هم ۲.۰۹ تریلیون دلار بوده، اما نکته حائز اهمیت این میزان بدهی اختلاف فاحش سرانه آن با دیگر کشورهای بدهکار جهان است. با تقسیم بدهی بر جمعیت مردم چین، به ازای هر نفر فقط ۱۳۲۶ دلار بدهی خواهیم داشتیم.
کانادا نیز با ۱.۹۳ تریلیون دلار بدهی خارجی نهمین کشور بدهکار جهان است و هر شهروند کانادایی با این حساب بالای ۵۲ هزار دلار بدهی دارد. از نظر سرانه بدهی در جهان، مردم سوئیس یکی از بدهکارترین مردمان جهان هستند. نرخ بدهی دولتی سوئیس ۱.۸۲ تریلیون دلار برآورد شده اما به ازای هر شهروند بیش از ۲۱۳ هزار دلار محاسبه می‌شود.
سنگاپور بالاترین میزان سرانه بدهی عمومی در جهان را دارد؛ چراکه جمعیت این کشور به ازای هر نفر ۲۳۱ هزار دلار بدهکار است و این کشور آسیایی در مجموع ۱.۶۷ تریلیون دلار بدهی خارجی به بار آورده است.
بلژیک و استرالیا هم از جمله کشورهایی هستند که بالای یک تریلیون دلار بدهی دارند و به ترتیب ۱.۲۸ و ۱.۸۳ تریلیون دلار بدهکار هستند. سرانه نرخ بدهی نیز برای مردم این کشور به ترتیب ۱۱۲ هزار دلار و ۷۱ هزار و ۹۰۰ دلار برآورد می‌شود.
* جایگاه ایران در میان کشورهای جهانی از نظر بدهی خارجی
ایران با داشتن کمتر از ۸ میلیارد دلار بدهی در جایگاه صد و دهمین کشور بدهکار جهان قرار گرفته است که نسبت به بدهی کشورهای بالا تقریبا هیچ محسوب می‌شود. در مقایسه با شهروندان کشورهایی نظیر سوئیس و سنگاپور که بدهی بالای ۲۰۰ هزار دلار دارند و حتی نسبت به سرانه بدهی مردم آمریکا که بیش از ۹۱ هزار و ۳۰۰ دلار است، نرخ بدهی تنها ۹۴ دلار به ازای هر شهروند در ایران نیز عملا صفر محسوب می‌شود.
*ژاپن بدهکارترین کشور جهان از زوایه‌ای دیگر
به گزارش ویژوال کاپیتالیست همانطور که گفته شد، مقایسه میزان بدهی با تولید ناخالص داخلی کشورهای جهان یکی دیگر از راه‌های ارزیابی میزان بدهکاری کشورها و رتبه آنها در مقایسه با دیگر کشورهای جهان است. از این منظر نرخ کل بدهی دولت ژاپن ۲.۵۷ برابر تولید ناخالص داخلی این کشور یا به عبارت دیگر ۲۵۷ درصد بزرگی اقتصادی آن است که از این زاویه ژاپن بدترین شرایط را در میان کشورهای جهان دارد.
پس از ژاپن، سودان با نرخ بدهی خارجی ۲.۱ برابر تولید ناخالص داخلی جایگاه دوم را از آن خود کرده است.
در میان کشورهای توسعه‌یافته، نیز ایتالیا با نرخ بدهی دولتی ۱۵۹ درصد تولید ناخالص داخلی یکی از بالاترین میزان بدهی در میان کشورهای جهان را به ثبت رسانده است.
نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی در آمریکا هم بالاست، به گونه‌ای که بدهی خارجی این کشور ۱.۳۳ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور است. این نسبت برای پرتغال ۱۳۱ درصد، برای اسپانیا، برای فرانسه ۱۱۶ درصد، بلژیک ۱۱۳ درصد، کانادا ۱۱۰ درصد، انگلیس ۱۰۹ درصد، مصر ۹۲ درصد، هند ۹۱ درصد، استرالیا ۸۴ درصد، پاکستان ۸۳ درصد، مجارستان ۷۷ درصد، آلمان ۷۳ درصد، فنلاند ۷۲ درصد، مالزی ۷۱ درصد، چین ۶۹ درصد، آفریقای جنوبی ۶۹ درصد و عمان ۶۸ درصد است.
به گزارش سیس‌دیتا، نرخ بدهی خارجی ایران به تولید ناخالص داخلی بر اساس آمار سال ۲۰۲۱، تنها یک درصد بوده و این رقم نسبت به آمار سال ۲۰۲۰، ۴ دهم درصد کاهش داشته است.
بنا بر آنچه گفته شد و همان گونه که رهبر معظم انقلاب در سخنرانی خود تاکید کردند، هم از نظر میزان بدهی که معادل کمتر از ۸ میلیارد دلار است و هم از نظر نسبت بدهی خارجی به تولید ناخالص داخلی که یک درصد برآورد می‌شود، در مقایسه با دیگر کشورها، بدهی کشورمان تقریبا هیچ محسوب می‌شود.
* سجاد زمانی علیشاه
