رژیم پهلوی در ایران با روی کار آمدن رضاخان از سوی انگلیسی‌ها تأسیس و استقرار یافت. در اثنای جنگ جهانی دوم حکومت رضاشاه با حمله‌ی متفقین فروپاشید و پسرش محمدرضا به پادشاهی انتخاب شد. استقرار حکومت محمدرضا نیز همانند پدرش با کودتا صورت گرفت و سرتاسر دوران حکمرانی وی به همراهی با ایالات متحده، فشار به مردم و فساد اقتصادی، سیاسی و اداری گذشت تا اینکه در نهایت انقلاب اسلامی، نقطه‌ی پایانی بر این روند گذاشت.
شناخت ماهیت رژیم پهلوی، نیازمند مطالعه نظام‌مند است. از این رو، مؤسسه فرهنگی هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی به مناسبت هفته کتاب، اقدام به تدوین سیر مطالعاتیِ "پهلوی" کرده است. این سیر مطالعاتی ماهیت حکومت پهلوی، شخصیت رضا شاه و پسرش و میزان وابستگی آنان به بیگانگان را روشن می‌سازد.
کتاب‌های زیر در این سیر مطالعاتی پیشنهاد می‌شود.
1- سرگذشت دیکتاتور
این اثر بخش‌هایی از زندگی عبرت‌آموز رضاخان پهلوی را به تصویر می‌کشد. آشنایی با شخصیت رضاخان و مراحل زندگی‌ش، تصویر روشنی از وضعیت اسفبار ایران را در دوران وی ارائه می‌دهد. با مطالعه‌ی این کتاب پی می‌بریم که چگونه یک قزاق دون‌پایه به خاطر خشونتی که علیه مردم کشورش از خود نشان می‌دهد، به سرعت مدارج ترقی را طی می‌کند و از پایین‌ترین مراتب نظامی‌گری با انتخاب مستقیم انگلیسی‌ها به پادشاهی می‌رسد.
2- رویاهای بر باد رفته
این کتاب روایت‌گر زندگی «محمدرضا پهلوی» از تولد تا مرگ است. شیوه‌ی طرح افکار، احساسات، انگیزه‌ها و عکس‌العمل‌های او به‌خصوص واکنش‌ها و موضع‌گیری‌های اتخاذشده در مواقع بحران‌های سیاسی، در این کتاب به گونه‌ای است که او را از قالب تشریفاتی معمول خارج کرده، با نثری خاطره‌گونه، اسلوب تازه‌ای از نوشتار و زندگی‌نامه‌های تاریخی و سیاسی او را ارائه می‌کند.
3- 53 سال عصر پهلوی به روایت دربار
این کتاب اوضاع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایران در طول 53 سال حکومت پهلوی را به نقل از رجال دربار بازگو کرده است. اقداماتی نظیر صنعتی‌شدن اقتصاد ایران، نحوه اداره مملکت، انقلاب سفید شاه، اصلاحات ارضی و.... می‌باشد.
این اثر نوشته‌ی ریحانه درودی بوده و در سال 1385 به چاپ رسیده است.
4- پلنگ سیاه
کتاب پلنگ سیاه روایتی داستان‌گونه از زندگی اشرف پهلوی از تولد تا خروج از ایران است. پلنگ سیاه روایتی مستند از زندگانی یکی از سرمستان باده قدرت است که روزگاری دراز بر مسند زر و زور تکیه زده بود و اکنون از آن ایام قدرت، تنها خاطراتی به یاد می‌آورد.
5- عروس آخر
فرح پهلوی، آخرین همسر محمدرضا پهلوی بود که نقش مؤثری در جریانات مهم کشور داشت. تأثیر وی در تصمیم‌گیری‌های کشور (جشن‌های 2500 ساله، جشن تاجگذاری و...) و نفوذ وی در دربار و... از جمله مباحثی است که در این کتاب، ضمن تشریح زندگی فرح دیبا و نحوه‌ی ورود او به دربار به قلم ساده و روان تحریر شده است.
6 و 7 و 8- دربار به روایت دربار(فساد مالی و اقتصادی؛ فساد سیاسی؛ فساد اخلاقی)
مجموعه این کتاب‌ها، فساد موجود در بخش‌های مختلف دستگاه پهلوی اعم از مفاسد اقتصادی، سیاسی و اخلاقی را بررسی کرده و تصویر روشنی از عملکردها و افدامات این خاندان و نحوه‌ی اداره‌ی مملکت را به مخاطب ارائه می‌دهد.
علاقمندان می‌توانند برای تهیه سیر مطالعاتی پهلوی به پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی به نشانی www.irdc.ir مراجعه کنند.
