کودکان از طریق نقاشیهای خود، نظرات و تفسیرهایشان را بیان میکنند. نقاشیهای کودکان بخشی از وجود آنها است. کودکان زمانی که به سراغ نقاشی میروند صفر تا صد موارد مورد نیاز نقاشی را با دقت انتخا میکنند. در واقع کودکان برای استفاده از هر کدام از مداد رنگیها برنامهریزی دارند. هر کدام از این رنگها و ابزارها نشاندهنده بعد یا بخشی از وجود آنها است که میتواند اطلاعات دقیقی را به اطرافیان و متخصصان ارائه دهد.
در بسیاری از مواقع کودکان توانایی بایان آن چه در دهنشان میگذرد را ندارند و از همین رو به دفتر و مداد رنگیهای خود پناه میبرند. میتوان نقاشی را یکی از راههای اساسی ارتباط خانواده و کودک بیان کرد. نقاشیهای کودکان دارای نظمی است که به توسعه مهارتهای حرکتی کمک میکند.
موارد زیادی از قبیل علایق،احساسات،روشهای تربیتی و شیوه زندگی تاثیر بسیاری روی محتوای نقاشی کودکان دارد. در این مطلب قصد داریم معنی کشیدن درخت در نقاشی کودکان را بررسی کنیم.
بسیاری از روانشناسان از درخت به عنوان موضوعی جهت شناخت شخصیت کودک استفاده کرده اند. همانطور که همه اطلاع داریم درخت از سه بخش اصلی تشکیل شده است که برای تحلیل نقاشی درختی که توسط کودک کشیده شده نیاز است که درخت را به سه بخش ریشه، تنه، شاخه و برگها تقسیم کنید.
ریشه که در زمین فرو رفته و درخت از آن غذا دریافت میکند، نماد ناخود آگاه و فشارهای غریزی است تنه پرثبات ترین و مشابه ترین عامل به خود کودک است، بنابراین بیانگر مشخصات دائمی و عمیق شخصیت او است. شاخهها و برگها بیانگر طریق ارتباطی او با دنیای خارج است.
مثلاً تنه درخت ممکن است کوتاه یا بلند کشیده شود، بچهها در سنین قبل از دبستان تنه درخت را بلند ترسیم می کنند، ولی بعد از این سن، بلند بودن تنه درخت اغلب نشانگر عقب افتادگی فکری و یا بیماریهای عصبی و یا آرزوی بازگشت به دنیای کوچکی و قبل از مدرسه است. برعکس اگر تنه درخت کوتاه کشیده شود، نشانگر جاهطلبی و بلند پرواز بودن کودک است. تنه درخت ممکن است صاف یا کج کشیده شود که در حالت دوم نشانگر عدم ثبات کودک است.
شکل شاخهها و برگها و یا قسمتهای بالای درخت نیز دارای معانی مختلفی است. به عنوان مثال شکل منظم شاخهها نشان میدهد که کودک کمتر به تمایلاتش متکی است و بیشتر به نتیجه گیریهای منطقی دست میزند و یا بالعکس شکل نامنظم و درهم شاخهها بیانگر این است که با کودکی بلغمی مزاج و در خود فرو رفته که آمادگی هیچ گونه تغییر و تحولی را ندارد روبرو هستیم. گاهی نیز درختی که کودک ترسیم میکند فاقد شاخه است که این امر نشانگر عدم گسترش استدلال و تفکر منطقی و درگیر بودن فرد با عالم رویاست. برگها نیز برحسب چگونگی ترسیم آن، تعابیر مختلفی دارند. مثلاً ترسیم برگهای منظم و یک شکل مخصوص کودکی است که مسایل را به سادگی می فهمد و قادر به ارتباط با دیگران است یا نشان دادن برگها به صورت هالهای سبز رنگ در اطراف شاخه ها، تمایل کودک به تاثیرگذاری و تسلط بیشتر بر روی محیط را نشان میدهد. برگهای پاییزی و یا برگهای در حال ریخته شدن بیشتر در نقاشیهای نوجوانان و کودکان منزوی دیده میشود. چنین ترسیمی از برگ، مانند هر حرکت پایین رونده دیگر، مبین یاس و سرخوردگی تلقی میشود.
نتیجهگیری
توجه داشته باشید که در این مطلب تنها به تحلیل نقاشی درخت پرداخته شده است. کودک شما ممکن است در کنار درخت گل یا خانه و... بکشد که هر کدام معنای متفاوتی دارند و در کنار یکدیگر هم معانی دیگری میدهند. توصیه میشود تصمیم دارید نقاشی کودک خود را تحلیل کنید از یک مختصص کمک بگیرید.