........در انتهای مباحث و ادامه پستهای قبلی به مروری بر روندهای سرمایه گذاری می پردازیم :
بررسی روندهای سرمایه گذاری در درۀ سیلیکون
منابع متنوع و مفیدی برای ارزیابی روندهای سرمایه گذاری در درة سیلیکون وجود دارد. با این همه باید در
نظر داشت که جمع آوری اطلاعات مستند و ارقام قابل اتکا در مورد روندهای سرمایه گذاری در درة سیلیکون چندان آسان نیست چرا که از سویی همه سرمایه گذاران ملزم به ارائه عمومی اطلاعات سرمایه گذاری های خود نیستند و از سوی دیگر تشخیص دقیق حدود و ثغور درة سیلیکون یا آستانة سرمایه گذاری مورد اعتنا برای این بررسی، محل اختلاف است. یکی دیگر از مواردی که منجر به اختلافات جزیی میان گزارش های معتبر مختلف می شود تفاوت در نحوه طبقه بندی شرکت های دانش بنیان است.
همین امر منجر به بروز پاره ای اختلاف آمار میان برخی از گزارش های مورد وثوق در این زمینه می شود ولی این امر را نباید به منزلة خدشه در اعتبار این گزارش ها تلقی کرد بلکه باید با در نظر گرفتن نکات فوق الذکر ، به کلیت روندها دقت نمود و از تحلیل های روندها درس آموخت.
در این گزارش با استفاده از سه مرجع زیر روندهای سرمایه گذاری در درة سیلیکون مورد بررسی قرار گرفته
است :
· MoneyTree
تهیه شده با همکاری انجمن ملی }آمریکا{ صندوق های خطرپذیر و شرکت حسابرسی
PricewaterhouseCoopers
که با تفصیل بیشتری آن را مورد بررسی قرار میدهیم.
· VentureSource :
تهیه شده از سوی شرکت انتشاراتی و داده های مالی
.Dow Jones
· CB Insights
که به صورت تخصصی بر روی داده های صندوق های خطرپذیر متمرکز است و ابزارهای تعاملی کارآمدی برای نمایش اطلاعات در اختیار کاربران می گذارد.
در تهیه این بخش از هر سه مرجع فوق استفاده شده است اگرچه عمدتا متکی بر گزارش های MoneyTree
است که توسط شرکت
PricewaterhouseCoopers
فراهم شده است. این شرکت یکی از چهار غول حسابرسی و از معتبرترین شرکت های مالی و حسابرسی است، بررسی صحت اکثر حساب های مالی عمده در دنیا توسط این چهار شرکت عظیم و بین المللی صورت می پذیرد. شرکت
PriceWaterhouseCoopers
با همکاری انجمن ملی صندوق های خطرپذیر در آمریکا اقدام به تهیه گزارش های دوره ای تحت عنوان MoneyTree
برای بررسی بازار سرمایه گذاری خطرپذیر در آمریکا می کند. با توجه به اینکه این گزارش تحت نظارت یکی از معظم ترین شرکت های حسابرسی دنیا صورت می پذیرد طبیعتا مورد دقت و بررسی ویژه قرار دارد و قابلیت اتکای بالایی دارد.
مروری بر روندهای سرمایه گذاری در درۀ سیلیکون
ما در این بخش مروری اجمالی بر روندهای قابل مشاهده در سرمایه گذاری های درة سیلیکون خواهیم داشت. تذکر مجدد این نکته ضروری است که این روند مختص این مقطع از زمان (با توجه به تاریخ و آینده قابل پیش بینی در شرایط حال) و این نقطه از مکان (متاثر از شرایط خاص زیرساخت ها، بازارها و قوانین در درة سیلیکون) می باشد از این رو در بهره برداری از آن باید با نهایت دقت عمل کرد.
نمودار زیر حجم سالیانه سرمایه گذاری در شرکت های تحت حمایت صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر در کل آمریکا را در طول بیست سال اخیر و به صورت فصلی نشان می دهد. همان گونه که از نمودار پیداست بیشترین حجم این سرمایه گذاری ها پیش از ترکیدن حباب دات کام در سال 2001 بوده است که طی حدود یک سال قریب به یکصد میلیارد دلار در بیش از هشت هزار سرمایه گذاری صرف شده است ولی به دلیل ناپایدار بودنِ این اقبال و حبابی بودن بازار، بلافاصله پس از آن حجم این سرمایه گذاری ها حدود هشتاد درصد افت کرده است. پس از آن و در طول 6 سال اخیر (بعد از بحران مالی جهانی در سال 2007 -2008) حجم سرمایه گذاری ها به طور نسبتا پایدار و سالمی بین سالانه سی تا چهل میلیارد دلار در نوسان بوده است و طی یک سال اخیر روند صعودِ ملایمی را طی کرده است به نحوی که در سه ماهه منتهی به دسامبر 2014 حجم سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر به حدود پانزده میلیارد دلار در بیش از هزار فرصت سرمایه گذاری بوده است که به طور متوسط ارزش هر سرمایه گذاری حدود پانزده میلیون دلار بوده است.
شایان ذکر است که در سال های اخیر شرکت های نوپا به طور متوسط بیش از گذشته به صورت خصوصی و مستقل باقی می مانند و به رشد خود ادامه می دهند، این امر به نوبه خود موجب نیاز به جذب سرمایه جدید شده و بخشی از روند رو به رشد حجم سرمایه گذاری های اخیر از این طریق قابل توضیح می باشد. شایان توجه است که در سال 2017 بیش از 50 مورد از جذب سرمایه های بالای صد میلیون دلار از این دست بوده است. بر اساس آمار موجود، حدود پنجاه و دو دردصد از سرمایه گذاری ها در واقع مربوط به دور سوم یا بالاتر جذب سرمایه بوده است (19 درصد سری
C
یا سوم،ده درصد برای سری
D
یا چهارم و چهل و دو درصد برای سری
E
یا بالاتر و در مجموع پنجاه و دو درصد دور سوم یا بالاتر)
سهم درۀ سیلیکون
تفکیک بسیاری از داده های موجود برای درة سیلیکون به تنهایی میسر نیست از این رو نمودارهای پیش از
این همة آمریکا را در بر می گرفتند. با این وجود برخی داده های تفکیکی برای درة سیلیکون در دسترس
است که با مقایسه آن ها می توان به سهم قابل توجه این ناحیه در گسترش شرکت های دانش بنیان در آمریکا پی برد. مثلا چهل و چهار درصد سرمایه گذاری ها از سوی صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر در این ناحیه بوده است.
مسئلة خروج
هدف اصلی صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر کسب حداکثر بازگشت سرمایه در یک دوره زمانی مشخص و نه چندان بلند معمولا سه تا پنج ساله است. از این رو آن ها صرفا در مراحل اولیه سرمایه گذاری حضور دارند و بعد از چند سال دنبال استراتژی خروج یعنی به دنبال خروج از آن سرمایه گذاری و نقد کردن اصل سرمایه و سود آن هستند. دو شیوة اصلی برای خروج از یک سرمایه گذاری خطرپذیر وجود دارد:
1- عرضه عمومی سهام یا IPO که در آن سهام شرکت در بازار بورس عرضه عمومی شده و همگان
می توانند سهام شرکت را بخرند مثلا عرضه سهام گوگل و اپل در بازار بورس از این سنخ است.
2- ادغام و تملک که در آن یک شرکت معمولا بزرگتر اقدام به خریدن شرکت کوچک تر می کند و از خلال آن سرمایه گذاران خطرپذیر می توانند سهم خود را نقد کنند و از خیل سرمایه گذاران خارج
شوند. خریداری اسکایپ توسط مایکروسافت یا خریداری نست
nest.com
توسط گوگل از این سنخ است.
روندهای عرضة عمومی سهام
عرضة عمومی سهام در حوزه شرکت های دانش بنیان پس از شکستن حباب تکنولوژی در سال 2000 افت
شدیدی کرد و با روندی آرام از حدود بیست مورد در سال 2000 به حدود هشتاد مورد در سال 2007 رسید. در سال 2008 و با فرارسیدن بحران مالی جهانی دوباره افت شدیدی در همة بازار سهام و از جمله عرضه عمومی این سهام مشاهده می شود. پس از رونق نسبی در طول سال های اخیر عرضه عمومی سهام
شرکت های مورد حمایت صندوق های خطرپذیر روند رو به رشدی را طی کرده است و در سال 2017 به
بیشترین مقدار خود یعنی صدوبیست مورد پس از حباب سال 2000 رسیده است.
قابل توجه است که شرکت های حوزه بیوتکنولوژی اخیرا رشد خوبی داشته اند و شصت و نه مورد از IPO ها در سال 2017 یعنی بیش از نصف آن ها در حوزه بیوتکنولوژی بوده است.
روندهای ادغام و تملک
Merger and Acquisition
یکی دیگر از شیوه های اصلی خروج صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر از سرمایه گذاری های خود ادغام و تملک توسط شرکت های بزرگ تر است. اکثر شرکت های نوپای موفق توسط شرکت های بزرگ تر خریداری شده و در آن شرکت ها جذب می شوند. در ده سال اخیر در آمریکا به طور متوسط سالانه پانصد شرکت تحت حمایت صندوق های خطرپذیر توسط شرکت های بزرگ تر ادغام و تملک شده اند. اگرچه تعداد این تملک ها تغییرات کمی داشته است ولی توجه به این نکته ضروری است که اندازه دلاری معاملات در سال های اخیر رشد زیادی داشته است و در سال 2017 به یکصد میلیارد دلار رسیده است که عمدتا به دلیل رشد ارقام این معاملات از قبیل معامله سرسام آوری مثل خرید واتس اپ از سوی فیس بوک بوده است.
مطرح ترین حوزه ها در درۀ سیلیکون
حوزه های مختلفی در درة سیلیکون مورد توجه هستند هرچند صنایع های تک به نوعی ترکیبی بوده و از
مجموعه ای از فناوری های گوناگون اعم از نرم افزاری و سخت افزاری در زمینه های مختلف استفاده می شود ولی با این وجود می توان گفت که حوزة نرم افزار به طور اعم در طول دو دهة اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته است تا جایی که بیش از پنجاه درصد سرمایه گذاری ها در این زمینه صورت می پذیرد به طوری که در فصل آخر سال 2014 بیش از سه میلیارد دلار در این زمینه سرمایه گذاری شده است. این رقم معادل سالانه بیش از دوازده میلیارد دلار می باشد. در سال 2014 حوزة بیوتکنولوژی با اختلافی زیاد در رده بعدی قرار داشته است به نحوی که در فصل آخر سال 2014 حدود ششصد میلیون دلار جذب سرمایه داشته است.
روندهای حوزه های مطرح در درۀ سیلیکون
در این بخش به بررسی سیر تاریخی و روندهای سرمایه گذاری در حوزه های دانش بنیان در درة سیلیکون
می پردازیم . مرور این روندها به خصوص از آن جهت جالب توجه خواهد بود که می توان اثرات متقابل
تحولات کلان در اقتصاد و حوزه سرمایه گذاری خطرپذیر را مشاهده کرد. همان گونه که پیش از این مورد تاکید واقع شد، اگرچه بررسی این روندها آموزنده است ولی در درس گرفتن از آن باید به بستر اجتماعی،
تاریخی و اقتصادی آنها توجه کافی داشت وگرنه ممکن است موجب بدفهمی و اشتباه گردد.
روند سرمایه گذاری در صنعت نرم افزار
صنعت نرم افزار در درة سیلیکون پیشتاز جذب سرمایه از صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر است.
همان گونه که از نمودار زیر پیداست روند سرمایه گذاری ها در این حوزه طی سال های اخیر رشد نسبتا زیادی را تجربه کرده و حتی از رقم های تاریخی حباب تکنولوژی در سال 2000 بیشتر شده است. اتفاقا همین امر برخی از صاحب نظران را نگران کرده که مبادا دور اخیر اقبال به این سرمایه گذاری ها نیز دربرگیرنده نوعی حباب باشد. با این وجود بررسی روند چند ساله نشان می دهد که دور اخیر رشد سرمایه گذاری ها که به بیش از دوازده میلیارد دلار در سال 2014 رسیده است روندی منطقی و تدریجی داشته و بنیادهایی قوی دارد.
تعداد معاملات این حوزه نیز به طور متوسط در هر فصل حدود صدوپنجاه مورد بوده است که به بیش از ششصد معامله در سال 2014 منجر شده است.
روند سرمایه گذاری در صنعت بیوتکنولوژی
صنعت بیوتکنولوژی در دره سیلیکون پس از نرم افزار مورد اقبال صندوق های سرمایه گذاری خطرپذیر قرار
گرفته است. همان گونه که از نمودار زیر پیداست روند سرمایه گذاری ها در این حوزه طی سال های اخیر رشد تدریجی و پایداری را تجربه کرده است. این صنعت در زمان حباب تکنولوژی در سال 2000 چندان مورد اقبال نبوده است و در طول ده سال اخیر روند بطئی و ملایمی داشته است. شرکت های نوپای درة سیلیکون در حوزة بیوتکنولوژی در سال 2014 حدود سه میلیارد دلار در طی 120 معامله سرمایه جذب کرده اند.
روند سرمایه گذاری در صنعت رسانه و سرگرمی
حوزة جالب دیگری که اخیرا مورد اقبال زیادی قرار گرفته است حوزة رسانه ها و سرگرمی است که
شبکه های اجتماعی و بازی های کامپیوتری را نیز در بر می گیرد. سرمایه گذاری در این حوزه پس از بحران سال 2000 افت شدیدی کرده و به نزدیک صفر رسید ولی طی سال های اخیر با روندی نسبتا پایدار رشدی آهسته ولی پیوسته را دنبال کرده است. البته اواخر سال 2014 افزایش شدیدی را تجربه کرده است که به نظر می رسد ناشی از خرید سرسام اور واتس اپ توسط فیس بوک به قیمت نوزده میلیارد دلار باعث جلب توجه زیاد و علاقه به این حوزه شده باشد.
روند سرمایه گذاری در صنعت نیمه هادی
دره سیلیکون به واسطه شرکت های زیادی که در دهه های 1960 و 1970 در صنعت نیمه هادی ایجاد شدند به درة سیلیکون معروف شد. با این وجود مدت زیادی است که سرمایه گذاری روی حوزه های سخت افزاری و به خصوص نیمه هادی رو به افول بوده است. همان گونه که از نمودار زیر پیداست روند کلی سرمایه گذاری در این زمینه نزولی است به نحوی که سرمایه گذاری در این حوزه در سال 2014 حدود سیصد ملیون دلار در حدود 40 معامله بوده است که کمتر از نصف این میزان در سال 2011 است.
حوزه های پیشتاز: نگاه به آینده
تهیه فهرستی از موضوعات مورد توجه و پیشتاز در درة سیلیکون به عنوان آینده نگری بسیار دشوار است!
زیرا سیر تحولات تکنولوژی بسیار سریع است و در طول هر سال موارد زیادی حذف و یا اضافه می شوند.
ثانیا، باید دقت داشت که فهرست های ارائه شده توسط بعضی صاحب نظران نیز اگرچه ممکن است در سطح جهانی نیز تاثیر گذار باشند ولی عموما در وهلة اول معطوف به نیازهای یک بازار خاص، عمدتا آمریکا،
هستند. از این رو است که بسیاری از موارد ذکر شده در این فهرست ها را باید به مثابة منبعی برای الهام و
یادگیری نحوه تعیین اولویت ها دید.
در این گزارش موارد متعددی از دیدگاه های متنوع نسبت به روند سرمایه گذاری و توسعة تکنولوژی در آینده مطرح شده است. این دیدگاه ها شامل روندهای آکادمیک و نقطه نظرهای بعضی از نهادها نظیر
وای کامبیناتور و تای است، صاحب نظران نیز در گفتگو با آنان دیدگاه های آینده نگرانه خود را مطرح کرده اند. همة این موارد می توانند نسبت به نگرش به آینده با دقت نظر نسبت به شرایط ویژة محلی و منطقه ای مورد توجه قرار گیرند.
درۀ سیلیکون از دریچه آمار
در این فصل با نگاهی گذرا برخی از آمارهای مفید برای آشنایی با درة سیلیکون به صورت پوستر ارائه شده
است و موارد زیر را در بر می گیرد:
· سرمایه گذاری خطرپذیر
· سرمایه انسانی جهانی و تنوع فرهنگی
· درآمدزایی و ایجاد شغل
مراجع
منابع مکتوب
1. Kenny M., Understanding Silicon Valley, Stanford University Press 2000
2. Saxenian A., Regional Advantage, Harvard University Press 1996
3. Markoff J., What the Dormouse Said, Penguin Books 2005
4. Jaruzelski B., Le Merle M., Randolph S., The Culture of Innovation: What Makes San Francisco Bay Area Companies Different? Bay Area Council of Economic Institute and Booz &Co. 2012
5. Strategic Plan, Stanford CS Department 2005
6. Wadhwa V., Silicon Valley Can’t Be Copied, Business Report 2013
7. Jaruzelski B., Why Silicon Valley’s Success Is So Hard to Replicate, Scientific American March 2014
8. Graham P., How to Be Silicon Valley, http://www.paulgraham.com/ 2006
9. Graham P., Can You Buy a Silicon Valley? Maybe, http://www.paulgraham.com/ 2009
10. Eesley C., Miller W., Impact: Stanford’s University Economic Impact via Innovation and Entrepreneurship, Stanford University 2012
11. Morabito V., Trends and Challenges in Digital Business Innovation, Springer 2014
12. Deborah Perry Piscione, Secrets of Silicon Valley: What Everyone Else Can Learn from the Innovation Capital of the World, 2014
13. Victor W. Hwang, The Rainforest: The Secret to Building the Next Silicon Valley, 2012
14. http://www.iasp.ws/statistics, http://www.nbia.org/resource_library
15. http://fundersandfounders.com/how-funding-works-splitting-equity/
16. http://www.seedrankings.com/
منابع صوتی تصویری
1. PBS, Silicon Valley, from American Experience Series, 2013
2. Paul Holland, Molly Davis, Daniel Geller, Dayna Goldfine, Celeste Schaefer Snyder, Something Ventured, 2011__
