ریسک سیستماتیک به ریسکی گفته می شود که مربوط به کل بازار است. از آنجاییکه ریسک سیستماتیک کل بازار و نه فقط یک سهم یا صنعت را تحت تاثیر قرار می دهد به عنوان “ریسک غیرقابل تنوع بخشی (Undiversifiable)” یا “ریسک بازار” هم شناخته می شود. این ریسک عمدتا به دلیل شرایط اقتصاد کلان و سیاسی (مثل ژئوپولتیک) وجود دارد.
باید در نظر داشت که این دسته از ریسک هم غیرقابل پیش بینی هستند. درواقع نمی توان به طور کامل از آنها اجتناب کرد. همچنین امکان کاهش این ریسک از طریق تنوع بخشی در سبد سهام امکان پذیر نیست. تنها می توان با استراتژی مناسب انتخاب کلاس دارایی های دیگر بر اساس ریسک پذیری افراد و همچنین ابزارهای پوشش ریسک آن را کاهش داد.
در حالیکه ریسک سیستماتیک را میتوان مربوط به کل بازار دانست، ریسک غیر سیستماتیک مربوط به یک سهم یا یک صنعت خاص است. ریسک غیر سیستماتیک را به عنوان “ریسک مشخص” هم میشناسند. این ریسک معمولا مربوط به اخبار یک شرکت یا صنعت است.
ریسک هایی که عمدتا بر اقتصاد کلان حاکم هستند مانند جنگ، آشوب های داخلی، تحریم ها، تورم و نرخ بهره به عنوان ریسک سیستماتیک شناخته می شوند. مثلا در سال 1397 با حمله امریکا و ترور سردار سلیمانی بازار بورس ایران مدتی با ریزش مواجه بود. این مورد نمونه ای از ریسک سیستماتیک بازار سرمایه ایران بود. در این شرایط کسانی که صندوق های بادرآمد ثابت داشتند از ریزش ها در امان ماندند. گرچه بازار در سال های بعد با جهش های خیره کنند تمام ریزش ها را جبران کرد.
یا به عنوان نمونه دیگر از ریسک سیستماتیک به تغییر نرخ بهره حقیقی بدون ریسک (نرخ بهره بانکی) در سال 1392 در ایران اشاره کرد. در آن سال ها و تا سال 1396 نرخ بهره حقیقی بدون ریسک در اقتصاد ایران مثبت بود که این ریسک موجب آغاز ریزش های سنگین در بازار سهام و رکود چندین ساله شد.
مواردی همچون تغییرات نرخ خوراک پالایشگاهی ها، نرخ بهره مالکانه سنگ آهنی ها و قیمت گذاری دستوری خودرو، مواد غذایی و دارویی نمونه ای از ریسک های غیرسیستماتیک یک صنعت هستند. اعتصاب کارکنان یک شرکت هم می تواند نمونه ای از ریسک غیر سیستماتیک یک سهم خاص باشد.
دنبال کردن اطلاعات لحظه ای معاملات در سهمیو
