طرحی موجز برای سربازی در ایران! (سربازی بمثابه‌ی سال سیزدهم تعلیم‌وتربیت/تحصیل!)
صرف‌نظر از تاریخ سربازی در ایران و جهان و پیش از نگاشتن «نظام مسائل» سربازی که ضروری‌ست، نکات ابتدائی و اجمالی کلیشه‌زدایانه‌ی زیر درباره‌ی «بهبود» سربازی بذهن می‌رسد:
1. سربازی پس از پیش‌دانشگاهی «الزامی» شود؛ یعنی شرط ورود بدانشگاه/ثبت‌نام در دانشگاه (نه شرط کنکور دادن) سربازی باشد.
· فرد می‌تواند پیش از سربازی کنکور دهد و در صورت قبولی، پس از سربازی وارد دانشگاه شود.
· اگر شرط کنکور سربازی باشد، کنکور برای فرد پس از سربازی و شرکت در آن رقابت دشوار می‌شود. شاید کسی بگوید: این فاصله‌ی سربازی افراد را از درس‌وبحث دور می‌کند و در دانشگاه ضعیف خواهند بود؛ ولی چنین نیست و با دو تدبیر 1. کوتاه کردن سربازی و 2. گذاشتن واحدهای مروری این پیامد کاهش می‌یابد.
· با این تدبیر، افرادی که انگیزه‌ی اصلی یا یکی از انگیزه‌های اصلی‌شان برای کنکور و دانشگاه رفتن، دیرتر سربازی رفتن یا سربازی بهتر و کم‌تر داشتن است و حتا تا دکتری نیز پیش می‌رفتند، این انگیزه را از دست می‌دهند و وضع دانشگاه بهبود می‌یابد (افرادی مناسب بدانشگاه می‌روند!).
· شرط خروج از کشور برای تحصیل نیز سربازی باشد.
· برخی شاید بگویند که این طرح ناتوازنی/تعادلی جنسیتی را در دانشگاه‌ها بهم‌راه دارد؛ اما صرف‌نظر از این‌که در وضع کنونی نیز این موضوع هست، در این طرح فی‌الجمله، ورودی‌های دانشگاه دچار اختلاف سنی یک‌ساله می‌شوندکه با گذشت زمان در نهایت، تفاوتی معتنابه ایجاد نمی‌شود.
2. سربازی مانع بسیاری موضوعات از «ازدواج» (تشکیل خانواده) گرفته تا «اشتغال رسمی» است و اگر افراد در این سن سربازی روند، این مانع برداشته می‌شود.
· هر چه سن بیش‌تر می‌شود، فراغت ذهنی و عینی افزایش می‌یابد و توقع از فرد در جامعه نیز بیش‌تر می‌شود.
· در این سن نیاز مالی فرد کم‌ترست و بار مالی سربازی برای کشور نیز کم می‌شود.
3. سربازی در چنین سنی از وجوه گوناگون مفیدترست و می‌تواند کارا/اثربخش‌تر باشد؛ زیرا موضوعاتی مانند «انتظام» (بابرنامگی و ...) را در این سن بهتر می‌توان درونی کرد.
· بسیاری از آن‌چه در آموزشی سربازی بسربازان ارائه می‌شود، برای تحصیل‌کردگان بویژه آنان که تحصیلات تکمیلی دارند، پیش‌پاافتاده است و بی‌توجهی و نارضایی سربازان را بهم‌راه دارد؛ ولی سربازی در چنین سنی این‌طور نیست.
· لازم است آموزش سربازی ازنظر کیفی بهتر و ازنظر کمی بیش‌تر و موضوعات نظامی (و بویژه پدافندی) و امنیتی بالمعنی الاعم (حتا فضای مجازی و سواد رسانه) که نیاز تک‌تک مردم است (این موضوعات (و بویژه عملیات) در آن سن جذاب‌تر نیز هستند!)، تبیین شود.
4. سربازی یا خدمت الزامی/اجباری ضروری‌ست و افراد باید بیاموزند که برای کشورشان باید بطور الزامی و متعهدانه کار کنند و چنین نکته‌ای در آن سن ممکن‌ترست.
· هیچ ضرورتی ندارد که در سربازی کار «مورد علاقه» و «متناسب تخصص» بافراد داده شود.
5. لازم است که بازه‌ی زمانی سربازی تا حدود «نصف» کاهش یابد (بلکه مانند سال تحصیلی نه ماه شود)؛ بطوری که افراد پس از کنکور در تیرماه، یکم مرداد یا یکم شهریور بسربازی اعزام شوند و در تابستان سال بعد سربازی‌شان پایان یابد و بتوانند در مهر اگر دانشگاهی پذیرفته شده‌اند، ثبت‌نام کنند.
6. این‌طور (در این طرح)، خانواده‌ها نیز بوضع سربازی «اهتمام» می‌ورزند (مشارکت مردمی) و «نظارت مردمی» که ضامن «اصلاح» است، بر سربازی بیش‌تر می‌شود.
· فی‌الجمله، (خانواده‌های) بسیاری از کسانی که در این بازه‌ی سنی بسربازی می‌روند، ازنظر «اجتماعی» در جامعه جایگاهی «رفیع» ندارند و امکان اصلاح مبتنی بر مشارکت و نظارت کم است؛ اما اگر این الزام در این بازه‌ی سنی رخ دهد، همه‌ی جامعه درگیر سربازی و نسبت بدان حساس می‌شود و احتمال «اصلاح» بسیار بیش‌تر می‌گردد.
7. ...
