بیماری‌های متعددی وجود دارد که علائم آن‌ها مشابه بیماری ام اس هست اما در این مقاله از مجله پزشکی آسان طب به بررسی سه بیماری شبیه ام اس خواهیم پرداخت. این 3 نوع بیماری شامل: بیماری سی آی اس CIS، بیماری ای ال اس ALS و سندرم دو یک NMO می‌باشد که مفصل آن‌ها را شرح خواهیم داد، اما این 3 نوع بیماری شبیه ام اس در عین شباهت، تفاوت‌هایی هم دارند که برای تشخیص بهتر بیماری باید با علایم آن‌ها آشنایی کامل داشته باشید. خیلی از افراد این 4 نوع بیماری را با هم اشتباه می‌گیرند. آنچه که مهم هست در این نوع بیماری‌ها و تمام بیماری‌های خود ایمنی که در آن سیستم ایمنی به بدن حمله می‌کند، باید از استرس و اضطراب خودداری کنید و سبک زندگی سراسر آرامش و تفریح داشته باشید.
بیماری شبیه ام اس
شایعات در مورد ام اس و 3 نوع بیماری شبیه ام اس
متاسفانه تفکرات بیمارگونه در جامعه امروزی ما باعث شده که بیماری ام اس و همچنین 3 نوع دیگر بیماری شبیه ام اس بیشتر به عنوان یک نوع انگی تلقی شود که انگار فرد جرمی را مرتکب شده که خودش در آن دخیل بوده است به همین دلیل باعث شده که افراد مبتلا به ام اس، سی آی اس، دویک و دسته های دیگری از این نوع بیماری‌ها، خود را فردی سالم جلوه دهند و بیماری خود را از دیگران مخفی کنند. بسیار شنیده‌ایم که دیگران در مورد فردی که ام اس و یا بیماری شبیه ام اس دارد در گوش هم گفته‌اند که کاری به او نداشته باشید “بیچاره چند روز دیگر فلج خواهد شد”، اما همین فرد نمی تواند به این سوال پاسخ دهد که اگر خود شما به این بیماری مبتلا بودید دوست داشتید که دیگران اینگونه با شما برخورد کنند؟ متاسفانه این نوع افراد، تعریف درستی از حریم خصوصی ندارند و نمی‌دانند که در واقع این خود فرد بیمار هست که باید عمری با این بیماری سر کند و افراد نباید به امور دیگران مخصوصا به امور درمان و بیماری دخالت کنند.
این نوع دید نسبت به MS و 3 نوع بیماری شبیه ام اس باعث استرس فرد بیمار می‌شود که در واقعیت این نوع تفکرات، خرافاتی بیش نیست، امروزه داروهای فراوان و درمان‌های مختلفی برای این نوع بیماران وجود دارد و مثل گذشته نیست که از ام اس و شبه ام اس ها با عنوان فلجی یاد شود!! بارها دیده شده که حتی اگر فردی روی ویلچر باشد و یا مشکل حرکتی داشته باشد با درمان‌هایی که انجام می‌شود مانند فیزیوتراپی، استخر درمانی، استفاده از دارو سر وقت و …. فرد توانسته از روی ویلچر بلند شود و این موضوع بسیار خوشحال کننده است. توصیه تیم پزشکی آسان طب در این است که بیماران گرامی با افرادی ارتباط داشته باشند و حتی ازدواج کنند که کلیت شما را ببینند نه اینکه جزئی از شما را بزرگ کنند و همه‌ی شما را با آن جزء کوچک بسنجند!!
در مقاله ای جدا در مورد تغذیه در بیماری ام اس بیشتر بحث خواهیم کرد، بیماران محترم این نکته را در نظر داشته باشند در صورتیکه مدام به بیماری فکر کنند و خودشان را تحت تاثیر شرایط بد محیطی قرار دهند، استرس بی جا به خودشان وارد کنند یا اینکه درمان بیماری خود را به تعویق بیندازند، رفته رفته بیماری آن‌ها اوج گرفته و با حمله‌هایی که ایجاد می‌شود فرد بیمار نیازمند کورتون تراپی و پلاسما فرز می‌شود و حتی دیده شده درمان طرف در کوتاه مدت از سینوکس به ریتوکسی مب و شیمی درمانی رسیده است! هر چند ریتوکسی مب هر 6 ماه یکبار تزریق می‌شود و این امر باعث راحتی و سهولت بیماران هست اما این نوع دارو جزو داروهای قوی محسوب می‌شود.
بیماری ام اس Ms یا مولتیپل اسکلروز
بیماری شبیه ام اس
بیماری ام اس (تصلب بافت چندگانه) معمولا در بین جوانان رخ می‌دهد و شیوع آن در بین خانم‌ها بیشتر است. هر چند علت این نوع بیماری مشخص نیست اما عواملی همچون ژنتیک، کمبود ویتامین D و عفونت‌ها باعث ایجاد ام اس می‌شوند. ذکر این نکته قابل توجه است که مواردی مانند استرس، سیگار کشیدن و مصرف غذاهای پرچرب باعث تشدید این نوع بیماری می‌شود. بیماران باید این مهارت را بیاموزند که در طول زندگی خود مسائل مختلف را بدون استرس، مدیریت و حل کنند. گاهی اوقات فرد بیمار آرام است و بیماری خود را پذیرفته و سعی در بهبود خود دارد اما خانواده‌ی بیمار و در نهایت جامعه‌ای که فرد در آن زندگی می‌کند به شدت دچار فوبیای ام اس شده‌اند و حتی رفتار خود را طبیعی جلوه می‌دهند و باعث استرس فرد بیمار می‌شوند، در این صورت باید خانواده و جامعه بیشتر از بیمار در خصوص کنترل استرس آموزش ببینند!
در ادامه به بررسی علائم و نشانه‌های بیماری ام اس خواهیم پرداخت فقط توجه داشته باشید در صورت وجود هر یک از این علائمی که احتمال به بیماری ام اس و سه نوع دیگر بیماری شبیه ام اس می‌دهید به دکتر مغز و اعصاب یا متخصص نورولوژی مراجعه کنید چون ممکن هست فردی که به عنوان مثال ضعف و یا بی حسی در یکی از انگشتان دستش داشته باشد در صورت سهل انگاری و مراجعه نکردن به پزشک با مرور زمان، قدرت حرکت دست خود را از دست بدهد، هر چند با درمان‌هایی مثل کورتون درمانی می‌تواند توان و قدرت دست برگردد اما ممکن است زمان زیادی طول بکشد. توجه داشته باشید ممکن است علائم ذکر شده در ذیل با بیماری‌های دیگر مشترک باشد و فقط متخصص مغز و اعصاب (نورولوژی) توانایی تشخیص را دارد، همچنین باید بدانید که ام اس یک بیماری هزار چهره هست که شروع علائم در هر فردی با فرد دیگر متفاوت می‌باشد و هیچ دو بیمار ام اس علائم مشابه نخواهد داشت اما تشخیص به موقع و زودهنگام بسیار اهمیت دارد.
علائم ام اس:
ضعف، بی‌حالی و خستگی
تاری دید
سرگیجه
عدم تعادل در راه رفتن
بی‌اختیاری ادرار
بی حسی، مورمور و گزگز دست و پا
درد عضلات و اسپاسم عضلانی
زود رنج و عصبی شدن
ضعف حافظه و عدم تمرکز
بیحسی و یا لکنت زبان
افسردگی و بی‌انگیزگی
افسردگی شایعترین علائم MS و 3 نوع بیماری شبیه ام اس
بیماری شبیه ام اس
در ام اس و سه بیماری شبیه ام اس (NMO ،ALS ،CIS) که در ادامه ذکر می‌شود، افسردگی بسیار شایع بوده و در صورتیکه درمان نشود کیفیت زندگی آن‌ها را پایین آورده و علائمی مانند خستگی، بی‌انگیزه شدن نسبت به مسائل مختلف، ترک شغل و … را به همراه دارد. همراهان گرامی آسان طب در صورتیکه تجربه‌ای در خصوص ام اس و 3 نوع بیماری دیگر شبیه ام اس شامل سی آی اس، ای ال اس و دویک دارید می‌توانید در بخش دیدگاه در انتهای مقاله، نظر خود را ارسال فرمائید.
علت افسردگی در ام اس و 3 بیماری شبیه ام اس (NMO ،ALS ،CIS)
♦ این نوع افسردگی می‌تواند عوارض مصرف برخی از آمپول‌ها و داروهای درمانی در ام اس و 3 نوع بیماری شبیه ام اس باشد به عنوان مثال داروهای خانواده اینترفرون مانند سینوکس، رسیژن و زیفرون.
♦ افسردگی می‌تواند به دلیل ضعف سیتم ایمنی فرد باشد و یا ضایعاتی که در مغز ایجاد می‌شود.
♦ بیشتر بیماران ام اس و افراد داری 3 نوع بیماری شبیه ام اس (NMO ،ALS ،CIS) همان روزهای آغازین که متوجه بیماری خود شده‌اند و یا حمله به آن‌ها دست داده دچار افسردگی شدید خواهند شد اما رفته رفته بیماری خود را پذیرفته و سعی در بهبود حال خود می‌کنند تا توانایی‌های آن‌ها در زندگی کاهش نیابد.
اولین بیماری شبیه ام اس: سی آی اس CIS (سندرم بالینی مجزا)
سی آی اس (Clinically Isolated Syndrome (CIS مرحله قبل از بیماری ام اس بوده و علایم آن شبیه بیماری ام اس می‌باشد، خوشبختانه ممکن است با درمان به موقع هیچ گاه CIS تبدیل به MS نشود. تشخیص سی ای اس بسیار حساس هست و پزشک در صورتیکه فرد تنها یک حمله داشته باشد تشخیص می‌دهد که فرد مبتلا به سی آی اس هست، در صورتیکه حمله تکرار شود فرد با بیماری ام اس شناخته می‌شود.
سی آی اس بیماری شبیه ام اس تلقی می‌شود که درمان زودهنگام و سریع به فرد کمک می‌کند که از مبتلا شدن به ام اس در امان بماند. در سی آی اس مانند ام اس احتمال ابتلا به آن در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان می‌باشد. هفتاد درصد افراد مبتلا به CIS در سن بین 20 تا 40 سال (به طور متوسط 30 سال) تشخیص داده می شوند. CIS و مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) باعث آسیب مشابهی به پوشش اعصاب مغز و نخاع می شوند به همین دلیل CIS و MS می توانند علائم مشابه داشته باشند. شما ممکن است علائمی مانند بیحسی یا سوزن شدن دست و پا، مشکلات دید، مشکل در پیاده روی و تعادل، سرگیجه و مشکلات مثانه را داشته باشید.
هیچ تستی وجود ندارد که بتواند به شما اطمینان دهد که افرادی که سی آی اس ( بیماری شبیه ام اس ) دارند در آینده مبتلا به ام اس خواهند شد یا نه، اما MRI مغز و نخاع به برخی نکات اشاره می کند و پزشک متخصص توسط MRI تشخیص سی آی اس را در فرد می‌دهد.
دومین بیماری شبیه ام اس: بیماری ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک)
بیماری شبیه ام اس
بیماری ALS) Amyotrophic Lateral Sclerosis) که اغلب با نام بیماری لو گهریگ Lou Gehrig’s Disease نیز شناخته می‌شود یک بیماری عصبی پیشرونده است که سلولهای عصبی را از بین می‌برد و سبب ناتوانی می‌شود، به دلیل علائم تقریبا مشابه ام اس، بیماری شبیه ام اس شناخته می‌شود. این نوع بیماری که بیشتر افراد بین 40 تا 60 سال را درگیر می‌کند اغلب علائم آن در دست ها و پاها شروع شده و سپس به قسمت های دیگر بدن شما گسترش می یابد. با پیشرفت بیماری ماهیچه های شما به تدریج تضعیف می شوند. این موارد در نهایت بر جویدن، صحبت کردن و تنفس شما تاثیر می‌گذارد. اینگونه افراد بین 3 تا 5 سال زنده خواهند ماند اما گاهی روش‌های توقف بیماری را می‌توان برای فرد استفاده کرد که در این صورت تا 10 سال یا بیشتر فرد زنده خواهد ماند. تشخیص بیماری ALS بسیار دشوار هست بنابراین ضروری هست که نزد یک پزشک متبحر تحت درمان قرار بگیرید.
پروفسور استیون ویلیام هاوکینگ که تصویر آن را مشاهده می‌فرمایید از 21 سالگی مبتلا به بیماری ALS شد، هر چند این بیماری قدرت تکلم و حرکت را از او گرفت اما زندگی پر از موفقیت او سال‌های سال ادامه داشت، ازدواجش با جِین وایلد باعث شد به زندگی خوشبین‌تر شود تا اینکه در سن 76 سالگی در خانه‌اش در گذشت!
عوامل خطر برای بیماری Als: سیگار کشیدن و یا در معرض سموم زیست محیطی یا فلزات خاص و مواد شیمیایی قرار گرفتن!
علائم بیماری Als (بیماری شبیه ام اس)
دشواری راه رفتن یا دشواری در فعالیت های روزمره
ضعف در پا یا مچ پا
ضعف دست
دشواری در سخنرانی و گفتار
دشواری در بلع، جویدن و تنفس
از دست دادن تدریجی توانایی حرکت بدن
تا این لحظه علت خاصی برای ابتلا به بیماری Als ثبت نشده اما اکثر پزشکان معتقد هستند ممکن است این بیماری به ارث برده شود همچنین ممکن است ژن‌های خاصی مانند SOD۱ باعث بروز این بیماری شود.
در حال حاضر برای بیماری ALS که همانطور که ذکر کردیم یک نوع بیماری شبیه ام اس می‌باشد هیچ نوع درمانی وجود ندارد اما اخیراً استفاده از دارویی به نام ریلوزول می‌تواند روند بیماری را کند نماید و طول عمر بیماران را افزایش دهد اما نمی‌تواند این نوع بیماری شبیه ام اس را درمان کند.
سومین بیماری شبیه ام اس: سندرم دویک NMO
بیماری شبیه ام اس
نوع دیگر از بیماری شبیه ام اس سندرم دویک Neuromyelitis optica می‌باشد که در عین شباهت، تفاوت‌های زیادی با بیماری ام اس دارد و پزشکان باید دقت زیادی در تشخیص به عمل بیارند و به محض تشخیص بیماری دویک باید سریعا درمان آغاز گردد چون سرعت ناتوان کندگی بیماری دویک بسیار زیاد هست و سریع می‌تواند فردا را فلج و یا نابینا کند. زمانی که پزشک متخصص مغز و اعصاب از بیماران دویک ام آر ای از مغز و نخاع می‌گیرد مغز افراد عموما سالم هست اما در نخاع آن‌ها ضایعه وجود دارد.
همانطور که گفتیم بیماری دو یک که نوعی بیماری شبیه ام اس تلقی می‌شود، یک نوع اختلال اتو ایمنی autoimmune است که در آن سلول های سیستم ایمنی بدن و آنتی بادی ها عمدتا به اعصاب بینایی و نخاع حمله می کنند، همچنین ممکن است به مغز حمله کنند. در واقع سیستم ایمنی بدن به طور غیر طبیعی واکنش نشان می دهد و به بافت های سالم آسیب می رساند و علائم NMO را ایجاد می کند. NMO معمولا ارثی نیست، اما برخی از افراد مبتلا به NMO ممکن است سابقه اختلالات autoimmune در خانواده داشته باشند و یا ممکن است خود فرد بیماری خود ایمنی دیگری داشته باشد. در این بیماری عصب نخاع و بینایی با هم درگیر می‌شوند گاهی عصب بینایی اول آسیب می‌بیند و سپس عصب نخاع و گاهی هم برعکس. آسیب به عصب بینایی باعث تورم و التهاب شده که موجب درد و همچنین کوری می‌شود. آسیب به نخاع باعث ضعف یا فلج در پاها یا بازوها و مشکلات مربوط به عملکرد مثانه و روده می شود. NMO که یک بیماری شبیه ام اس تلقی می‌شود می تواند در هر سنی رخ دهد اما اغلب در بین 40 تا 50 سالگی ظاهر می شود. NMO در زنان بیشتر از 80 درصد نسبت به مردان رایج است.
از دست دادن بینایی می تواند ناگهانی رخ دهد و یا به تدریج در طول زمان اتفاق افتد. نابینایی ممکن است کامل (شامل هر دو چشم) و یا جزئی، شامل تنها یک چشم باشد. از دست دادن بینایی با نابینایی که در هنگام تولد وجود دارد متفاوت است، علایم بیماری دویک مربوط به علل از دست دادن بینایی در فردی است که قبلا بینایی منظمی داشته و یک دفعه نابینا می‌شود. علت از دست دادن بینایی بسیار متفاوت است به عنوان مثال اختلال بینایی با افزایش سن بیشتر می شود. علل شایع کاهش دید یا نابینایی در سالمندان شامل رتینوپاتی دیابتی، گلوکوم، دژنراسیون ماکولا مربوط به سن و آب مروارید است.
دو یک ( بیماری شبیه ام اس ) از ام اس بدخیم تر است و حملهای که به بیمار در دویک دست می‌دهد گاهی اوقات امکان بهبودی کامل ندارد بر خلاف ام اس که احتمال بهبودی وجود دارد. در دویک ممکن است فرد مشکل حرکتی یا نابینایی را تا پایان عمر داشته باشد. هر چند در ام اس با شروع بارداری بیماری خاموش خواهد شد اما در دویک اینگونه نیست و بارداری سندرم دویک را تشدید خواهد کرد! همچنین داروهای مربوط به اینترفرون‌ها که در ام اس تجویز می‌شود، بیماری دویک را تشدید خواهد کرد. هر فرد علائم مختلفی را تجربه می کند که می تواند از خفیف تا شدید باشد.
علائم بیماری دویک
دردهای شدید
ضعف بینایی
ضعف در دست و پاها
اسپاسم دردناک
اختلالات ادراری و اختلال عملکرد مثانه
تهوع و استفراغ‌های مکرر
درمان برای سندرم دویک NMO (بیماری شبیه ام اس)
درمان قطعی برای بیماری دویک که یک بیماری شبیه ام اس شناخته می‌شود وجود ندارد اما تشخیص به موقع می‌تواند از پیشرفت، عود بیماری و حملات آینده جلوگیری کرده، به کاهش علائم کمک کند و جان بیمار را نجات دهد. پزشکان معمولا برای درمان حمله اولیه NMO ترکیبی از داروهای کورتیکواستروئید (متیل پردنیزولون) برای جلوگیری از حمله و داروهای ضدویروسی ایمنی (آزاتیوپرین) برای پیشگیری از حملات بعدی تجویز می‌کنند. اگر عود مکرر رخ دهد، ممکن است برخی از افراد نیاز به ادامه دوز کم استروئیدها برای دوره های طولانی داشته باشند. پزشک شما همچنین می تواند از داروهایی استفاده کند که علاوه بر کورتیکواستروئیدها، سیستم ایمنی بدن را مهار کرده تا از حملات NMO در آینده جلوگیری کند. از آنجا که احتمال عود بیماری بیشتر از 90 درصد است و حملات به طور کلی شدید است، درمان مداوم برای سرکوب سیستم ایمنی برای این نوع بیماری شبیه ام اس ضروری است. به صورت خلاصه داروهای زیر برای بهبود حال بیمار تجویز شود:
استروئیدها برای کاهش التهاب
دارویی به نام اکلو زوماب
دارو برای سرکوب سیستم ایمنی بدن مانند آزاتیوپرین، مایکوفنولات یا متوترکسات
آزاتیوپرین یا آزارام
ریتوکسیماب
تکنیک های توانبخشی، مانند فیزیوتراپی
