افسردگی یکی از بیماری های خاموش در دنیای مدرن امروزی است که سالانه افراد زیادی را مبتلا می کند. از نظر شیوع در بین بیماری های روحی و روانی و حتی بیماری های جسمی از رتبه بالایی برخوردار است. افسردگی به شعله کوچکی تشبیه شده است که اگر خاموش نشود; می تواند کل زندگی انسان را نابود کند. این خاموش شدن آتش با شروع دوره درمان و جلوگیری از عود بیماری اتفاق می افتد. یکی از موثرترین گزینه های درمانی برای انواع افسردگی، مشاوره است.
افسردگی چیست؟
خلق و خوی همه افراد در مواجهه با موقعیت ها از خوشحالی به غمگین تغییر می کند. برخی از موقعیت هایی که در آن فرد دچار نوسانات خلقی می شود، موقعیت های استرس زا هستند که به مرور زمان به حالت عادی باز می گردند. مثلاً کسی که یکی از نزدیکان خود را از دست داده است، بروز حالت افسرده در این افراد یک حالت مورد انتظار است که با گذشت زمان فروکش می کند. اما اگر این شرایط برای مدت طولانی باقی بماند و فعالیت های روزانه فرد را مختل کند، به عنوان یک اختلال افسردگی شناخته می شود و نیاز به مداخله درمانی دارد.
تقریباً 5 تا 17 درصد از افراد یک جامعه دچار افسردگی می شوند. میانگین سن شیوع این بیماری حدود چهل سال است. اما این بیماری ممکن است از کودکی تا پیری بروز کند. اختلال افسردگی در بین افراد مطلقه، افرادی که روابط بین فردی خوبی ندارند و به طور کلی در مناطق روستایی بیشتر گزارش شده است.
علت افسردگی
برای مقایسه انواع افسردگی، دانستن علل آن بسیار مهم است. علل افسردگی به دو دسته بیولوژیکی و روانی-اجتماعی تقسیم می شوند که هر کدام دارای زیرمجموعه هایی هستند.
علل بیولوژیکی
از نظر ژنتیکی:
افزایش احتمال افسردگی در بستگان درجه یک افراد مبتلا
بیوشیمیایی:
تغییر سطح انتقال دهنده های عصبی دوپامین، سروتونین و نوراپی نفرین
اختلال هورمونی:
افزایش هورمون کورتیزول، اختلال در عملکرد محور هیپوتالاموس-هیپوفیز-آدرنال و کاهش ملاتونین، محرک تیروئید، تستوسترون و هورمون های رشد.
آسیب به سیستم عصبی:
کوچکی لوب فرونتال و اختلالات عصبی عقده های قاعده ای و سیستم لیمبیک
بیماری های پزشکی:
افزایش بروز افسردگی در بیماری هایی مانند دیابت نوع 2
علل روانی اجتماعی
رویدادهای زندگی و استرس های محیطی:
بدترین اتفاق زندگی مرگ پدر و مادر قبل از 11 سالگی و بدترین استرس مرگ همسر است.
شخصیت قبل از بیماری:
احتمال بروز اختلالات افسردگی در بیماران با شخصیت نمایشی و وسواسی جبری افزایش می یابد.
نظریه روانکاوی:
بر اساس نظریه فروید، فردی که مراحل رشد خود به ویژه مرحله دهانی را کامل نکند، در معرض افسردگی قرار می گیرد.
نظریه های یادگیری:
نظریه پردازان یادگیری معتقدند که افسردگی به دنبال کاهش در تقویت فعالیت های فرد شکل می گیرد.
نظریه شناختی:
بر اساس نظریه شناختی، اختلال فکر، منطق و استدلال از علل افسردگی هستند.
علائم افسردگی
در بیماری های روانی، هر دو بیمار با یک مشکل، علائم متفاوتی دارند و برعکس، بیماران با علائم مشابه، بیماری های متفاوتی دارند. این امر تشخیص بیماری را از روی علائم دشوار می کند. به همین دلیل روانپزشکان برای هر بیماری روانی یک سری علائم کلی را مشخص می کنند. علائم رایج افسردگی که برای تشخیص انواع افسردگی استفاده می شود عبارتند از:
علائم عاطفی:
غم، عدم علاقه و لذت
علائم شناختی:
بدبینی نسبت به گذشته، حال و آینده، ناامیدی و اختلال در تمرکز و حافظه
علائم فیزیکی:
تغییر در وزن و اشتها، بی خوابی یا پرخوابی، خستگی، یبوست، سردرد و بی میلی جنسی.
علائم رفتاری:
کندی یا تحریک روانی حرکتی
انواع افسردگی چیست؟
اختلالات افسردگی بر اساس مدت، شدت علائم و منشاء به موارد زیر تقسیم می شوند:
افسردگی شدید
افسردگی اساسی اختلالی است که در آن سطح عملکرد قبلی فرد تغییر می کند و حداقل 5 مورد از علائم زیر در عرض دو هفته رخ می دهد:
حالت افسردگی
کاهش احساس لذت و علاقه
کاهش یا افزایش وزن
بی خوابی یا پرخوابی
تحریک ذهنی-حرکتی یا کندی
خستگی و کمبود انرژی
احساس گناه و بی ارزشی
کاهش توانایی تفکر و تمرکز
افکار مرگ و خودکشی
از بین همه علائم، باید سه علامت اول را در پنج علامت نهایی داشته باشد.
افسردگی پس از زایمان
یکی دیگر از انواع اختلالات افسردگی، افسردگی پس از زایمان است که پس از تولد فرزند، مادر را تحت تاثیر قرار می دهد. این افسردگی می تواند بین 4 تا 6 هفته پس از زایمان رخ دهد و مادر را حداقل به مدت دو هفته با علائم درگیر کند. مشخص ترین علائم این نوع افسردگی شامل موارد زیر است:
احساس ناخوشی
افکار آسیب رساندن به خود یا نوزاد
افکار مرگ و خودکشی
گریه شدید بدون دلیل
عدم تمایل به برقراری ارتباط با نوزاد
وحشت زدگی
احساس طرد شدن
بی قراری
از دست دادن اشتها یا پرخوری عصبی
کاهش توانایی تفکر
خستگی و کمبود انرژی
احساس شرم و بی ارزشی
ناامیدی
سردرد، دل درد و تاری دید
کاهش حس لذت
عصبانیت
افسردگی مزمن
افسردگی مزمن به انواع افسردگی حاد تقسیم می شود. این نوع افسردگی به فردی نسبت داده می شود که برای مدت طولانی مثلا سال ها از علائم افسردگی رنج می برد. علائمی مانند بی علاقگی، اعتماد به نفس پایین، ناامیدی، پرخوری یا کم خوری و اختلالات خواب و استراحت همیشه در بیماران دائماً افسرده مشاهده می شود.
افسردگی فصلی
اختلال افسردگی فصلی نوعی احساس افسردگی موقت در برخی فصول سال است. این نوع افسردگی بیشتر در تابستان و زمستان رخ می دهد و به آن اختلال تابستانی یا اختلال زمستانی نیز می گویند. افرادی که از افسردگی فصلی رنج می برند در سایر فصول سال خلق و خوی طبیعی دارند و فقط در فصل خاصی حالت افسرده به سراغشان می آید. علت بروز آن کاملاً نامشخص است، اما برخی از کارشناسان معتقدند که به دنبال تغییر سطح ملاتونین رخ می دهد.
افسردگی در جوانان و نوجوانان
نوجوانی یکی از سنین مستعد بروز افسردگی روانی است و در صورت عدم توجه و درمان کافی می تواند ادامه یابد و مشکلات بدتری را در بزرگسالی برای آنها ایجاد کند. عوامل خطری که باعث افسردگی در این سن می شوند عبارتند از بلوغ و سردرگمی هورمونی، رویدادهای دوران کودکی، ژنتیک، عدم حمایت عاطفی و غیره.
مقایسه افسردگی در زنان و مردان
افسردگی در زنان حدود دو برابر افسردگی در مردان است. دلیل این شیوع بالا می تواند مواردی مانند تفاوت های هورمونی، اثرات زایمان، تفاوت در استرس های روانی و اجتماعی و موارد دیگر باشد. زنان نیز افسردگی های خاص خود را دارند، از جمله افسردگی پس از زایمان و دیسفوری قبل از قاعدگی.
علائم افسردگی در زنان و مردان مشابه یکدیگر است و تنها در زنان شدت علائم بیشتر است. به عنوان مثال، زنان افسرده احساس ناراحتی و بی ارزشی بیشتری می کنند. این عدم بروز علائم در مردان آسیب زیادی به آنها وارد می کند و باعث می شود که این اختلال دیر تشخیص داده شود و بیماری وارد مراحل شدید خود شود.
افسردگی کودکان
افسردگی در سنین مختلف بروز می کند و یکی از انواع افسردگی خفیف افسردگی در کودکان است. افسردگی در کودکان، مانند افسردگی در بزرگسالان، با احساس غم و اندوه مداوم، از دست دادن علاقه، کاهش یا افزایش وزن، اضطراب و اختلالات خواب همراه است که از چند هفته تا چند ماه طول می کشد. در کودکان بسیار مهم است که اولین خط درمان افسردگی دارودرمانی نباشد و روان درمانی باید در اولویت قرار گیرد. شایع ترین علل افسردگی در دوران کودکی ژنتیک و سابقه خانوادگی است.
افسردگی سالمندان
افسردگی در سالمندان بیشتر از کل جمعیت است و حدود 25 تا 50 درصد از سالمندان از افسردگی رنج می برند. این اختلال خود را می توان به انواع مختلفی از افسردگی از جمله افسردگی پس از بازنشستگی، افسردگی پس از از دست دادن همسر، افسردگی به دنبال بیماری های جسمی و غیره تقسیم کرد. تشخیص افسردگی در سالمندان به خوبی انجام نمی شود و از آنجایی که بیشتر با شکایات جسمی همراه است، با بیماری های جسمی مانند ذات الریه اشتباه گرفته می شود.
در پایان امیدواریم این مطلب مورد توجه شما قرار گرفته باشد.
