با خبر شده ایم که وزارت صمت خبر یک طرح آزمایشی در برخی از گروه کالایی داده است. خلاصه این طرح بصورت خیلی ساده این است که از این به بعد بجای درج قیمت مصرف کننده روی کالاها، "قیمت تولید" درج شود. تفصیل این خبر را اینجا مطالعه نمائید
قیمت تولید همان قیمتی است که تولید کننده سود خود را محاسبه کرده و قیمت درب کارخانه به خریدار تحویل می دهد. البته در این قیمت، مالیات بر ارزش افزوده هم لحاظ شده است و خریدار با پرداخت قیمت تولید همزمان مالیات بر ارزش افزوده را هم پرداخت می کند.
همچنین وزارت صمت حداکثر قیمتی که این گروه های کالایی باید به دست مصرف کننده برسد را نیز اعلام کرده است. بعنوان مثال دستمال کاغذی در صورتی که از طریق عمده فروشی توزیع شود نهایتا 18.5 درصد از قیمت تولید افزایش می یابد. که 3 درصد آن سود عمده فروشی و 15 درصد آن سود خرده فروشی می باشد. و اگر از طریق پخش سراسری توزیع شود شامل 26.5 درصد خواهد شد. یعنی شامل 10 درصد سود پخش و 15 درصد سود خرده فروشی.
در روال سابق مشاهده می کردیم که هزینه های زیادی به خریداران متحمل می شد. زیرا آنها در واقع هزینه های ناشی از سود واسطه های متعدد در زنجیره تامین را پرداخت می کردند. گاهی اوقات این هزینه ها تا 50 درصد ارزش کالا می رسید. لذا به نظر می رسد با اجرای این طرح بسیاری از واسطه ها حذف خواهند شد. زیرا قیمت نهایی مشخص و قیمت تولید هم مشخص است و تولیدکننده حق ندارد از قیمت تولید نهایتا بیشتر از 3 درصد به یک عمده فروش (بنکدار) تخفیف بدهد. بعبارتی از تولید تا مصرف نهایتا 20 درصد هزینه سربار اضافه خواهد شد. هم اکنون که این طرح شروع شده است و بنده بعنوان دست اندرکار در این حوزه، شاهد کاهش قیمت به نفع مصرف کنندگان هستم.
دیگر در فروشگاه های رنجیره ای شاهده قیمتها و تخفیفات کاذب نخواهیم بود. آنها صرفا در این محدوده مجاز به تخفیف هستند. در حالی که ما شاهد تخفیفات 20 تا 30 درصدی در برخی از کالاها هستیم و این نشان از این دارد که قیمت گذاری کالا از ابتدا درست نبوده است و هزینه زیادی را به مصرف کننده تحمیل می کند.
این هم مسئله مهمی است زیرا قدرت نظارت بر تولیدکنندگان از توزیع کنندگان و اصناف بسیار ساده تر است. هر چند که نباید از نظارت بر اصناف هم غافل ماند. دولت می بایست راه های دسترسی راحت تر به واحدهای متخلف را برای عموم مردم فراهم کند.
چگونه می توان یک کالا را ردگیری کرد که از کدام سیستم توزیع تحویل خرده فروشی شده است؟ آیا از طریق سیستم عمده فروشی یا پخش سراسری؟ زیرا تفاوت این دو سیستم حدودا 7 درصد روی قیمت کالاها تاثیر می گذارد.
مسئله بعد هم اینکه قدرت نظارت مردم کاهش می یابد چون همه نمی توانند حساب و کتاب کنند که فرضا قیمت این کالا درست درج شده است یا خیر؟
افزایش احتمالا نرخ بیکاری
بسیاری از واسطه ها که خود کسب و کار معتبر و مستقلی در این بین هستند ممکن است دچار تعدیل نیرو و یا حتی تعطیلی کسب و کار خود شوند. زیرا سایر هزینه ها کاهش نیافته است و صرفا سود آنها کاهش یافته است. این مسئله نیز تبعات خود را دارد و دولت باید به زوایای پنهان این طرح توجه نماید.
اکنون سوال اساسی که برای بسیاری از فعالین اقتصادی خصوصا در حوزه عمده فروشی مطرح است این است که چگونه ما می توانیم در این محدوده طوری سودآوری داشته باشیم که نه تنها هزینه ها را پوشش دهیم بلکه سودآور هم باشیم؟ چرا که جای مانور بسیار کم شده است و آنها باید برای خود بازتعریف دیگری داشته باشند.
در هر صورت هر طرحی که بنا می شود مزایا و معایب خودش را دارد و نمی توان انتظار صد درصدی داشت و چنانچه مشاهده شده است که این طرح در مجموع مناسب تر است باید کمک کرد که نواقص آن نیز برطرف گردد. نه اینکه مجددا صورت مسئله پاک شود. خصوصا اینکه تغییرات مداوم در سیاستها آسیب های فراوانی بعضا به بخش خصوصی می زند.
