کشت هیدروپونیک
کشت هیدروپونیک، کشتی بدون نیاز به آب و دارای روش‌های متنوع است که می‌تواند شما را فارغ از داشتن باغ و محیطی وسیع به یک تولیدکننده محصولات گیاهی تبدیل کند. البته این روش در ابعاد وسیع و تجاری نیز اجرا می‌شود. روش هیدروپونیک نیز مانند هر روش دیگر دارای مزایا و معایبی نیز است که پیش از پرداختن به انواع روش‌های کشت به صورت کوتاه و مختصر به آن‌ها اشاراتی می‌شود.
کشت به هر روشی یکی از راه‌های تامین مواد غذایی برای انسان‌هاست. روش‌های سنتی کشت به دلایل مختلفی از جمله کمبود آب و تغییرات خاک، دستخوش تغییراتی قرار گرفته است و تولیدکنندگان به فکر ایجاد روش‌هایی نوین برای کشت گیاهان مختلف هستند. در این میان نیز هر روز تعداد مصرف‌کنندگانی که خواهان مواد غذایی ایمن و عاری از بقایای آفت هستند، رو به افزایش است. در میان انواع کشت به روش‌هایی نوین که در خانه نیز قابل انجام است، می‌توان به روش کشت هیدروپونیک اشاره کرد. در ادامه با ما باشید تا اطلاعاتی در این زمینه کسب کنید.
هر روشی هرچند جدید و نوین می‌تواند همزمان مزایا و معایبی داشته باشد. روش کشت هیدروپونیک نیز از این قاعده مستثنی نبوده و در عین مزایای ملموس و بسیاری که دارد، چند ایراد نیز بر آن وراد می‌شود که در ادامه به هر یک از مزایا و نعایب کشت هیدروپونیک خواهیم پرداخت.
مزایا:
اگرچه این سیستم در ظاهر سیستمی پیچیده به نظر می‌رسد، ولکن دارای مزایایی نیز هست که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
در روش کشت سنتی، کشت در فصول سرد سال که دما و طول روز کاهش می‌یابد، متوقف می‌شود. در روش کشت هیدروپونیک به دلایل مختلف و واضحی، کشت در تمام طول سال ممکن است؛ چراکه این پرورش‌دهنده‌ها هستند که نور و مواد معدنی را کنترل می‌کنند.
سیستم کشت هیدروپونیک منجر به رشد سریعتر گیاهان و بهبود عملکرد تولید می‌شود. این مورد به دلیل افزایش سطح اکسیژنی است که از طریق محلول به ریشه گیاه می‌رسد. با افزایش اکسیژن، ریشه تحریک شده و مقدار بیشتری از مواد معدنی را جذب می‌کند که این مورد نتیجه‌ای جز افزایش رشد گیاه نخواهد داشت.
در کشت سنتی به دلیل منابع معدنی محدود، گیاهان باید با فاصله‌ای معقول از هم کشت شوند تا همه‌ی آن‌ها بتوانند به میزان مناسب از خاک و آب استفاده کنند. در روش هیدروپونیک به دلیل بهره‌مندی گیاهان از محلول‌های حاوی مواد معدنی، نیازی به این فاصله‌گذاری نیست و گیاهان می‌توانند با تراکم بیشتری، بدون رقابت برای فضای ریشه در کنار هم قرار بگیرند.
همان‌طور که اشاره شد، کشت هیدروپونیک، یکی از کشت‌هایی است که در فضایی محدود حتی در یک آپارتمان مسکونی نیز قابلیت اجرا دارد. سیستم‌های هیدروپونیک بر خلاف کشت سنتی در هر مکانی بدون در نظر گرفتن ابعاد و امکانات آن می‌تواند گنجانده شود.
هرچند رشد گیاهان در روش هیدروپونیک نیز وابسته به آب است ولیکن مصرف آب در این روش می‌تواند 60 تا 80 درصد کم‌تر از روش‌های سنتی کشت باشد. در کشت سنتی، آب زیادی صرف مرطوب نگه‌داشتن ریشه می‌شود و تنها مقدار کمی از آب نیز می‌تواند خود را به ریشه برساند و مابقی در مسیر حرکت، تبخیر شده و در واقع هدر می‌شوند. در مقابل در روش هیدروپونیک، آب مستقیما به ریشه می‌رسد و مقدار کمی از آن تبخیر می‌شود.
از آنجایی که سیستم‌های هیدروپونیک در محل‌های کنترل‌شده، اجرا می‌شوند، در نتیجه حشرات و آفات کم‌تری نیز توانایی حمله با گیاهان را دارند. آفت کم‌تر به معنای آفت‌کش کم‌تر و در نتیجه داشتن کشت و گیاهانی سالم‌تر خواهد بود.
گیاهان در سیستم هیدروپونیک، غالبا بر روی نیمکت، پیشخوان، میز و… رشد می‌کنند که این به معنی بالاتر بودن ارتفاع گیاهان و برداشتی آسان‌تر خواهد بود. در این روش دیگر نیازی به خم شدن و یا زانو زدن برای برداشت گیاهان نیست و از این طریق نیز می‌تواند قابل اجرا برای افراد با محدودیت‌های حرکتی نیز باشد.
از آنجایی که گیاهان در این روش در آب بعلاوه مواد معدنی رشد می‌کنند، پایش PH امری ساده‌تر و نیز قابل‌کنترل‌تر است که این موضوع می‌تواند تضمین‌کننده دریافت میزان کافی مواد مغذی توسط گیاهان باشد.
معایب:
مزایای هیدروپونیک بیان شد، اما باید گفت این روش کشت می‌تواند دارای معایبی نیز باشد که برای جلوگیری از غافل‌گیری بهتر است به آن‌ها نیز اشاراتی بشود.
این روش در مقایسه با خرید باغ و انجام کشت در آن، هزینه بیشتری برای راه‌اندازی دارد. البته این هزینه بسته به نوع سیستم و ابعاد آن متغیر است.
رشد گیاهان در روش هیدروپونیک به دلیل نیازمندی به چراغ‌ها، پمپ، هواکش و فن‌ها تا حد زیادی به وجود برق وابسته است. در این روش به خصوص از نوع فعال آن در صورت قطع برق، رشد و سلامت گیاه مورد تهدید قرار می‌گیرد.
سیستم هیدروپونیک به سطح بالاتری از مدیریت و نظارت خرد نسبت به روش سنتی کشت نیاز دارد. برای داشتن یک محیط رشد کنترل‌شده در این روش نیاز است تا مرتبا تمام اجزا بررسی شده و نور، دما و رطوبت به شکل دائم پایش شوند. همچنین در این روش محلول مغذی باید در فواصل زمانی مرتب تعویض و قطعات سیستم نیز تمیز شود تا ایجاد گرفتگی نکنند.
از آنجایی که گیاهان در روش هیدروپونیک به جای رشد در خاک در آب رشد می‌کنند، توجه به این نکته لازم است که بیماری‌های موجود و ممکن در آب نسبت به خاک، بیشتر بوده و به دلیل وجود سیستم گردان آب در این نوع کشت، بیماری به سرعت قابلیت انتقال به تمام مجموعه را دارد. در موارد حاد و شدید یک بیماری حاصل از آب می‌تواند تمام گیاهان سیستم را در عرض چند ساعت از بین ببرد.
در روش‌های سنتی و معمول کشت که گیاهان در خاک ریشه دارند، خود خاک، گیاه را در برابر مشکلاتی از قبیل تغییرات شدید دمایی، حمله آفات و بیماری‌ها، حفظ می‌کند که باید گفت این پشتیبانی و حمایت در روش هیدروپونیک وجود ندارد. به همین دلیل گیاه در برابر مشکلاتی مانند کمبود محلول مغذی و بیماری، سریعتر واکنش نشان می‌دهد.
