کلینیک‌های دامپزشکی جایی هستند که تمام کسانی که حیوان خانگی دارند، حداقل یک بار گذرشان به‌آن‌جا افتاده است. این کلینیک‌ها محلی برای ارائه خدمات مختلف به شما برای حفظ سلامت و نگهداری پت و حیوان خانگی‌تان بوده و شامل بخش‌های مختلفی می‌شوند. در هر کدام از این بخش‌ها، خدمات مختلفی ارائه شده و اگر قصد مراجعه به کلینیک‌ها را دارید، باید با این بخش‌ها آشنا باشید. حالا ما در این مطلب تمام بخش‌های مختلف یک کلینیک را معرفی کرده و در موردشان توضیح می‌دهیم.
بخش داخلی خود چندین زیر مجموعه دارد و خدمات مختلفی در آن‌جا برای حفظ سلامتی حیوان خانگی‌تان ارائه می‌شود. در ادامه درباره خدمات بخش داخلی بیشتر حرف می‌زنیم:
انجام معاینات دوره‌ای فقط برای حیوانات بیمار نیست و حتی حیواناتی که سالم هستند هم باید برای پیشگیری از انواع بیماری‌ها، پروسه معاینات دوره‌ای را طی کنند. ممکن است حیوان خانگی شما بیماری پنهانی داشته باشد که از آن آگاه نیستید، به‌این‌ترتیب با این معاینه‌ها متوجه بیماری او شده و اقدامات لازم را انجام خواهید داد.
بازه زمانی معایناتی که در بخش داخلی کلینیک‌های دامپزشکی انجام می‌شوند، به سن حیوان خانگی‌تان بستگی دارد. هر چه سن پت شما بیشتر باشد، بازه زمانی معاینات هم کوتاه‌تر می‌شود؛ البته این در صورتی است که نشانه‌هایی از بیماری را در سگ خود ببینید.
اما پزشک‌ها توصیه می‌کنند که پت را در دوران تولگی به‌طور ماهانه، بعد از عبور از دوران نوزادی و کودکی به طولانی سالانه و در دوران میان‌سالی و پیری حداقل سالي دوبار به کلینیک‌های دامپزشکی برای انجام معاینه ببرید.
انواع معایناتی که روی پت‌ها انجام می‌شوند، شامل مواردی هستند که در ادامه لیست می‌کنیم:
· معاینات بالینی
· معاینات واکسیناسیون
· تست‌های تشخیصی
· بررسی علائم بییماری‌های شایع در حیوانات سال‌خورده
· معاینات فیزیکی برای اطلاع از وضعیت عمومی پت
یکی دیگر از زیر مجموعه‌های بخش داخلی در کلینیک‌های دامپزشکی، واکسیناسیون است. حیوانات خانگی بر اساس گونه و نژادشان باید واکسن‌هایی را در بازه‌های زمانی مختلف بزنند.
واکسیناسیون سگ‌ها و گربه‌ها معمولا از دو ماهگی شروع شده و بعد از 3 بار واکسن‌زدن، باید هر ماه و به‌طور سالانه واکسیناسیون‌شان انجام شود. واکسیناسیون حیوانات خانگی دیگر مثل خرگوش‌ها، خوکچه‌های هندی، سنجاب‌ها یا همسترها در کشور ایران انجام نمی‌شود، چون داروی واکسن خاصی برایشان وجود ندارد. واکسیناسیون پرنده‌ها هم از 40 روزگی به‌بعد بر اساس نژاد و گونه‌شان انجام شده و سپس هر 6 ماه یک‌بار باید واکسن زده شوند.
حالا در ادامه انواع واکسن‌ها برای حیوانات مختلف را بررسی می‌کنیم:
واکسن پاروویروس یا "Parvovirus" یکی از واکسن‌های مهم برای سگ‌هاست، چون از بیماریهای مختلف پیشگیری می‌کند. واکسن‌هایی مثل دیستمپر، هپاتیت، پاراآنفولانزا، آدنوویروس و ... نیز بر اساس تشخیص پزشک و گونه سگ‌ها انجام خواهد شد.
برای گربه‌ها بابت پیشگیری از بیماریهای مختلف‌شان، باید واکسن‌هایی مثل پانلیوکوپنی، کالیکویروس کولیکی، هاری یا ویروس نوع I هرپس نوع (رینوتراکیت) استفاده شود.
برای پرنده‌ها سه نوع مختلف واکسن دارند که در ادامه توضیح‌شان می‌دهیم:
1. واکسن زنده: این واکسن‌ها به‌شکل خوردنی، آشامیدنی یا تزریقی وارد بدن پرنده شده و به‌صورت میکروارگانیسم‌های تخفیف شدت‌یافته هستند
2. واکسن کشته: این واکسن‌ها به‌صورت تزریقی وارد بدن پرنده شده و به‌صورت ترکیبی از چند آنتی‌ژن‌ارگانیسم هستند
3. واکسن نوترکیب: در این واکسن‌های نوترکیب نمی‌توان ویروس مد نظر را با واکسن ترکیب کرد. این واکسن‌ها امکان تداخل با واکسن‌های دیگر را نیز از بین می‌برند
سرم‌تراپی در حیوانات به‌منظور کنترل مایعات ازدست‌رفته در بدن‌شان انجام می‌شود. کلینیک‌های دامپزشکی برای کنترل الکترولیت در بدن حیوانات نیز این کار را انجام می‌دهند. سرم‌های مختلفی برای حیوانات وجود دارد که در ادامه آن‌ها لیست کرده و معرفی می‌کنیم:
· سرم ایزوتونیک: این سرم الکترولیت ندارد و در حجم‌های ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی‌لیتر و در ۳ نوع ۵ و ۱۰ و ۲۰ درصد عرضه می‌شود
· سرم نرمال سالین: این سرم را حتی می‌توان قبل یا بعد از انتقال خود هم استفاده کرد و در صورت مصرف مداوم باعث بروز اسیدوز هیپوکلرمیک خواهد شد
· سرم رینگر: این سرم شامل 4 یون na-cl-k-ca است و از آن در زمان جراحی، شوک هیپوولمیک و ... استفاده می‌شود
· سرم رینگر لاکتات: از این سرم در اثر سوختگی، NPO، مسمومیت و ... استفاده شده و ادرار را قلیایی می‌کند
· سرم قندی نمکی: از سرم قندی نمکی به‌منظور تامین آب و الکترولیت بدن یا گاستروانتریت استفاده می‌شود
· سرم یک سوم دو سوم: این سرم معمولا برای بیماری‌هایی مثل نارسایی قلب، کلیه یا کبد استفاده می‌شود
انگل‌زدایی یکی از مهمترین خدمات در کلینیک‌های دامپزشکی است که حتما باید برای حیوانات خانگی انجام شود. انگل‌های حیوانی مثل انگل اکینوکوک شاید در صورت انتقال به بدن انسان، باعث بروز بیماریهای مختلفی شوند؛ بنابراین باید حتما برای انگل‌تراپی حیوان خانگی‌تان به کلینیک‌های دامپزشکی بروید.
بیشتر افراد که حیوان خانگی دارند، در خانه از ضدانگل‌های مختلف مثل ممندازول استفاده می‌کنند که این اشتباه است. انگل‌زدایی باید حتما زیر نظر پزشک متخصص و با ضدانگل‌های مناسب انجام شود.
انگل‌تراپی علاده بر جلوگیری از انتقال انگل‌های مشترک به بدن انسان، از ورود انگل‌های محیطی به بدن حیوان هم جلوگیری می‌کنند.
انگل‌های بدن حیوانات به دو دسته مختلف تقسیم می‌شود که در ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم:
1. انگل‌های خارجی: انگل‌های خارجی معمولا با استفاده از شامپوهای مخصوص شستن بدن حیوان یا استفاده از انواع حشره‌کش‌ها از بین می‌روند
2. انگل‌های داخلی: برای از بین‌بردن انگل‌های داخلی بدن حیوانات باید نسبت به انگل‌های خارجی حساسیت بیشتری به‌خرج داد و از شیوه درمانی خاصی استفاده کرد. پزشک متخصص با بررسی بدن حیوان و نوع انگل، برنامه مشخصی برای از انگل‌تراپی تنظیم خواهد کرد
اورژانس یکی از زیر مجموعه‌های مهم بخش داخلی در کلینیک‌های دامپزشکی است. به‌وسیله اورژانس دارندگان حیوانات خانگی می‌توانند از خدمات در محل دامپزشکی‌ها بهره‌مند شوند. در شرایطی خاص، امکان انتقال حیوان به دامپزشکی وجود نداشته که تیم دامپزشک‌ها باید سریعا برای بهبود وضعیت پت در محل استقرار او حاضر شوند که در این صورت از خدمات اورژانس استفاده می‌شود.
با اعزام اورژانس به محل، مرگ‌ومیر حیوانات خانگی کاهش پیدا کرده و از بروز آسیب‌های جدی در بدن آن‌ها جلوگیری می‌شود. همچنین با کمک اورژانس می‌توان حیوان را در مدت زمان کمتری به بیمارستان انتقال داده و هرچه سریعتر فرآیند جراحی یا معاینه‌شان را طی کرد.
از خدمات اورژانس معمولا برای حیواناتی که دچار مصدومیت، بیماری، جراحت و ... شده‌اند، استفاده می‌شود.
بخش جراحی اهمیت زیادی در کلینیک‌های دامپزشکی دارد. در این بخش جراحی‌های مختلفی روی بدن حیوانات به‌منظور ریشه‌کن‌کردن بیماری‌ها انجام می‌شود. هدف بسیاری از مراجعه‌کننده‌ها به کلینیک‌های دامپزشکی عقیم‌سازی حیوانات‌شان است، که این کار هم در بخش جراحی انجام خواهد شد.
گرفتن وقت برای جراحی حیوانات خانگی در کلینیک‌های دامپزشکی معمولا بر اساس نوع جراحی انجام می‌شود. برای جراحی‌هایی که انجام آن‌ها در وضعیت فعلی سلامت حیوان تاثیری نمی‌گذارد، باید وقت قبلی گرفت! از جمله این جراحی‌ها می‌توان به عقیم‌سازی، جرم‌گیری دندان و ... اشاره کرد. اما برای جراحی‌های اورژانسی و مهم مثل بیرون‌زدگی چشم، پیچ‌خوردگی روده، عفونت رحمی و ... نیاز به گرفتن وقت قبلی نیست.
اگر قصد جراحی حیوان خانگی‌تان را دارید، باید به چند نکته‌ای که در ادامه می‌گوییم، توجه داشته باشید:
· ناشتایی غذا برای جراحی 4 تا 6 ساعت و ناشتایی آب هم 1 تا 2 ساعت است. البته پت‌هایی مثل خرگوش نیاز به ناشتایی ندارند
· قبل از جراحی باید تستس‌هایی برای کنترل سلامت حیوان انجام شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به آزمایش CBC یا چکاپ قلبی ریوی اشاره کرد
· حتما یک حوله یا پتو برای گرم نگه‌داشتن بدن حیوان خانگی‌تان بعد از عمل جراحی همراه خود به کلینیک دامپزشکی ببرید
توصیه می‌کنیم متخصص عقیم‌سازی حیوان خانگی یا جراحی‌های دیگر پت خود را با دقت انتخاب کنید تا حیوان در آینده دچار مشکلات بعد از جراحی نشود.
جراحی حیوانات خانگی انواع مختلفی دارند که در ادامه آن‌ها را لیست کرده و در موردشان توضیح می‌دهیم:
جراحی بافت نرم خود دو نوع دارد که در ادامه آن‌ها را معرفی خواهیم کرد:
1. جراحی اختیاری(elective): برای انجام جراحی‌های اختیاری باید وقت قبلی بگیرید و حیوان هم باید 8 تا 10 ساعت قبل از جراحی ناشتا باشد. قبل از جراحی نیز، تهیه حوله و الیزابت‌کولار لازم است. این جراحی‌ها شامل عقیم‌سازی و ... هستند
2. اجباری(non elective): جراحی‌های بافت نرم اجباری، باید در سریع‌ترین زمان انجام شوند؛ در غیر این صورت تاثیر جدی روی سلامت حیوان می‌گذارند. از جمله آسیب‌هایی که نیازبه جراحی بافت نرم اجباری دارند، می‌توان به عفونت رحم، بیرون‌زدگی آلت، بریدگی و سوختگی زیاد و ... اشاره کرد
جراحی بافت سخت حیوانات معمولا در اتاق عمل و با کمک تیم حرفه‌ای و تجهیزات کامل انجام می‌شود. این عمل شامل انواع جراحی روی ستون فقرات و استخوان‌های حیوان است.
جراحی بافت سخت معمولا شامل انواع جراحی شکستگی، دررفتگی استخوان‌ها، شکستگی و دیسک بین‌مهره‌ای یا پیوند استخوان و عفونت‌های استخوانی می‌شود.
یکی از نکات مهمی که دارندگان پت باید به‌آن توجه داشته باشد، حفظ سلامت دهان و دندان حیوان خانگی‌شان است. معمولا در کلینیک‌های دامپزشکی، متخصص بیماریهای حیوانات در بخشی به نام دندانپزشکی، خدمات مختلفی مثل جرم‌گیری دندان‌های پت را ارائه می‌دهد.
در بخش دندانپزشکی کلینیک‌های دامپزشکی معمولا خدمات دیگری هم ارائه می‌شود که در ادامه آن‌ها را لیست می‌کنیم:
· ترمیم دندان
· ترمیم ریشه دندان
· عصب‌کشی
· انجام خدمات پروتزهای دندانی
· از بین‌بردن بیماریهای لثه
· رفع بوی بد دهان حیوانات
بخش دندانپزشکی کلینیک‌های دامپزشکی معمولا مجهز به به‌روزترین دستگاه‌های دندانپزشکی هستند و شامل انواع دستگاه‌های مخصوص جرم‌گیری، اولتراسونیک و ... می‌شوند.
در آزمایشگاه، آزمایش‌ها و تست‌های مختلفی برای بررسی سلامت حیوان انجام می‌شود. اگر پزشک متخصص دامپزشکی تشخیص دهد که پت شما دچار بیماری خاصی است، شاید برای اطمینان بیشتر نیاز به انجام آزمایش‌های مختلفی هم پیدا کند. مثلا اگر سگ شما دچار مشکلات بینایی باشد، پزشک در آزمایشگاه، معاینات و آزمایش‌های خاصی را انجام می‌دهد تا از این موضوع اطمینان پیدا کند.
تست‌ها و آزمایش‌هایی که در آزامیشگاه‌های کلینیک‌ها انجام می‌شوند، متنوع هستند که در ادامه بعضی از آن‌ها را معرفی کرده و توضیح می‌دهیم:
آزمایش CBC یا شمارش کامل خون، یکی از مهمترین آزمایش‌هایی است که روی حیوانات خانگی انجام می‌شود. در این آزمایش، پزشک تعداد و ظاهر سلول‌های خون حیوان خانگی را بررسی می‌کند تا طبق آن نظر تخصصی خود را ارائه کند. این آزمایش معمولا برای تشخیص و کنترل‌کردن انواع بیماری‌ها و عقونت‌ها انجام می‌شود.
در آزمایش‌های CBC معمولا اطلاعاتی درباره پلاکت‌ها، گلبول‌های قرمز و گلبول‌های سفید بدن حیوان تهیه می‌شود.
در آزمایش سونوگرافی، پزشک این امکان را دارد تا بدون اینکه حیوان خانگی‌تان را جراحی کند، با تصویربرداری از داخل بدنش، از وضعیت سلامت او مطلع شود. سونوگرافی بر خلاف تصویری برخی، درد و ناراحتی ندارد و خیلی زود هم انجام می‌شود.
در آزمایش سونوگرافی، پزشک معمولا وضعیت سلامت ثلب، سینه و اعضای دیگر داخلی شکم را بررسی می‌کند. او از روی وضعیت ظاهری اندام‌های داخلی بدن، نوع بیماری حیوان را تشخیص داده و مراحل درمانی مناسب را به صاحب حیوان توضیح می‌دهد.
معمولا سونوگرافی برای بررسی وضعیت بارداری حیوان هم انجام شده و پزشک با این کار از وضعیت سلامت توله‌ها و تعداشان مطلع می‌شود. در ادامه زمان‌های دیگری را که نیاز به انجام آزمایش سونوگرافی است، بررسی می‌کنیم:
· در صورتی که حیوان اسهال و استفراغ زیادی دارد
· در صورتی که از واژن حیوان ترشحات غیر طبیعی خارج می‌شود و پزشک تشخیص می‌دهد که حیوان دچار عفونت رحم است
· در صورتی که حیوان دچار کاهش وزن شدیدی می‌شود
· اگر حیوان در حین ادرار مشکل داشته باشد
· اگر حیوان نتواند باردار شود یا توله‌هایش سقط می‌شوند
· اگر حیوان بی‌قراری می‌کند و دلیل آن مشخص نیست
تعداد دفعات انجام سونوگرافی به‌نوع بیماری یا مشکل حیوان بستگی دارد. درصورتی‌که حیوان باردار باشد، باید سونوگرافی به‌طور مرتب انجام شود؛ اما در صورت بیماری، پزشک بار برای تشخیص نوع بیماری و دفعه دیگر برای بررسی وضعیت بیماری حیوان، آزمایش سونوگرافی را تجویز می‌کند.
یکی دیگر از انواع آزمایش‌هایی که روی بدن حیوانات انجام می‌شود، آزمایش بیوشیمی یا "Biochemical Test" است. این آزمایش، جزو انواع آزمایش‌های تشخیصی بوده و طی آن سلامت اعضای مختلف بدن حیوان بررسی می‌شوند که در ادامه آن‌ها را لیست می‌کنیم:
· کلیه
· کبد
· عضلات و قلب
این آزمایش برای بررسی سیستم ایمنی، قند خون، سطح افزایش کلسترول خون یا کمبود مواد معدنی در بدن حیوان نیز انجام می‌شود.
در ادامه لیستی از انواع آزمایش‌های دیگر حیوانات در آزمایشگاه‌های کلینک‌های دامپزشکی را لیست می‌کنیم:
· آزمایش هماتولوژی
· ارزیابی هورمونی
· آزمایش ادرار
· آزمایش مدفوع
· آزمایش پاتولوژی
· ارزیابی پوستی
· آنتی بیوگرام
· ارزیابی اسپرم
· ارزیابی اسمیر واژن
محبوب‌ترین بخش کلینیک‌های دامپزشکی که بیشتر صاحب‌های پت و حیوانات خانگی به آن علاقه دارند، پت‌شاپ است. پت‌شاپ در واقع همان فروشگاه لوازم مخصوص حیوانات بوده و در آن‌جا می‌توانید انواع غذای مخصوص، لوازم نگهداری، داروها و ... را تهیه کنید.
همه افرادی که حیوان خانگی دارند، برای نگهداری حیوانات خود، نیازمند محصولاتی هستند که در پت‌شاپ‌ها عرضه می‌شوند. این فروشگاه‌ها برای هر حیوان، محصولاتی مخصوص می‌فروشند. در ادامه لیست محصولات پت شاپ‌ها را بر اساس نوع و گونه حیوانات بررسی می‌کنیم:
· لوازم مخصوص سگ: لوازم مخصوص سگ در پت‌شپ‌ها شامل انواع قلاده‌ها، بند قلاده، تشک و جای خواب، ظرف غذا، تن‌پوش و لباس، برچسب شناسایی، باکس حمل، اسباب‌بازی، وسایل بهداشتی مثل ناخن‌گیر یا شامپو، پد مخصوص ادرار و انواع غذاهای مخصوص می‌شود
· لوازم مخصوص گربه: لوازم مخصوص گربه در پت‌شاپ‌ها شامل باکس حمل، ظرف آب و غذا، انواع غذا، جای خواب، توالت مخصوص، خاک گربه، اسکرچر، اسباب‌بازی، لوازم بهداشتی مثل برس و شانه و قلاده یا پلاک هویتی می‌شود
· لوازم مخصوص جونده‌ها: منظور از جونده‌ها، خرگوش‌ها، همسترها یا خوکچه‌های هندی هستند که لوازم مخصوص آن‌ها در پت شامل‌ها شامل قفس خانه مخصوص، جعبه دستشویی، ظرف آب و غذا، غذای مورد نیاز، لوازم پیاده‌روی، لباس مخصوص، لوازم حمل‌ونقل، وسایل بازی، لوازم پزشکی مثل آب اکسیژنه یا محلول نمکی چشم و شانه مخصوص می‌شوند
· لوازم مخصوص پرنده‌ها: لوازم مخصوص پرنده‌ها در پت‌شاپ‌ها شامل قفس، اسباب‌بازی، محل نشیمن‌گاه پرنده، ظروف مخصوص آب، غذا و تقویتی و وسایل نظافتی مثل ناخن‌گیر یا آب‌پاش می‌شوند
ورود و خروج حیوانات به کشورها، معمولا برای صاحب‌شان مشکلاتی را در پی دارد. این مشکل‌ها به‌قدری زیاد هستند که برخی تصمیم می‌گیرند که پت‌شان را که سال‌ها با او زندگی کردند، واگذار کنند. امور خروج از کشور پت‌ها مراحل متعددی دارد که برخی حتی حوصله طی کردن این مراحل را هم ندارند. بنابراین برخی کلینیک‌های دامپزشکی مثل دامپزشکی منطقه 1 تهران یعنی سانی مایا، این خدمات را بر عهده گرفته و تمامی کارهای لازم برای خروج از کشور حیوان‌تان را انجام می‌دهند.
شست‌وشو و آرایش حیوانات بر خلاف تصور برخی از صاحب‌های پت‌ها، کاری ساده و راحت نیست. مثلا در حین شست‌وشو ممکن است حیوان خانگی بترسد و این ترس او هنگام خشک‌کردنش بیشتر هم بشود. همچنین شستشوی حیوان در خانه به‌دلیل نداشتن تجهیزات کافی ممکن است خطرناک هم باشد! بنابراین برای شست‌وشو یا آرایش حیوان خانگی‌تان پیشنهاد می‌دهیم حتما به کلینیک‌های دامپزشکی بروید.
شست‌وشو و آرایش حیوان خانگی کار سختی است، چون شاید در حین این کار به او صدمه بزنید. پس باید استحمام و زیبایی پت‌تان را به افراد حرفه‌ای که در این زمینه مهارت دارند بسپارید، تا مطمئن شوید هیچ مشکلی برای حیوان‌تان به وجود نمی‌آید.
در این کلینیک‌ها تمامی خدمات شست‌وشو جرب حیوان، کوتاه‌کردن مو، کوتاه‌کردن ناخن، مدل دادن به مو و ... با بهترین تجهیزات انجام می‌شود.
