پنج سال پیش پلاسکو در قلب تهران ریخت، قلب تهران ریخت. 22 نفر مردند تا صدها نفر نمیرند. اما روز قبلش یک اتفاق خیلی حیاتی افتاد که کسی خاطرش نیست. اینجا مینویسم.
حالا، زمستان 1400، یک ساختمان سفید جای قبلی ساخته اند. کار تمام شده، همه چیز زیباست (جز خود بنا). قبلی ها که رفته اند. کسبه باید راضی باشند. فتاح هم کاری جهادی کرده. حناچی و شورای سابق هم شریک افتخارند. شهدای آتش نشان هم خدا رحمت کند، چند یادبود برایشان گذاشته ایم. تازه بعد 5 سال حکم شهادت هم گرفته اند. دیگر چه میخواهیم؟ الفاتحه.
حالا برگردیم به روز حادثه: 16 نفر در ساختمان گیر کرده اند. بنا شروع کرده به لرزیدن. دود همه جا را گرفته. بیرون خیابان قفل شده. مردم درون مغازه ها دنبال پول و اسنادشان بودند. اول آنها را تخلیه کردند. بچه ها ولی هنوز دارند حادثه را مهار می کنند. ناگهان یک چیزی جایی منفجر میشود. کسی نمیداند. شاید صدای ریختن است. ریختن؟! ولی هنوز ما آنجاییم.... تمام.
قلب ایران ریخت.
بعدش را میدانیم. اما روز قبلش چی؟ به عقب برگردیم: ظهر 29 دی 95. کاش آنجا بودیم و تک تک مغازه ها را خبردار میکردیم. کاش به کارگرها مرخصی میدادیم. کاش یک کپسول میدادیم. نمیدانم هرکاری دیگر. ولی آن روز اتفاق بسیار مهمی افتاد: "اتفاقی نیفتاد".
همه ما روایت پلاسکو را از 30 دی میشنویم. یک حادثه با پایانی تلخ و تلخی بی پایان. اما داستان پلاسکو از مدتها پیش شروع شده بود. پلاسکو در چند سال ریخت نه چند ساعت. خیلی فرق دارد.
اگر قبول کنیم پلاسکو در چند ساعت ریخت، طی چند روز هم آوارش را برمیداریم، در چند هفته عزاداری و تحلیل میکنیم، در چند سال هم میسازیمش و تمام. اما اگر ببینیم اتفاق بزرگ قبل از سقوط شروع شده میفهمیم خیلی ساختمان های دیگر هم "دارند میریزند". چه کنیم؟ تیم آوار برداری جهادی بسازیم؟ تیم عزاداری و پیگیری شهادت؟ تیم انقلابی بازسازی؟ تیم اصلاحاتی شهرداری؟
میپرسند چرا پلاسکو نباید ساخته میشد؟ به ساختمان جدید نگاه کنید. انصافا تمام تلاش شان را کرده اند که جبران کنند. مثل قبلش و البته بهتر، گویی اتفاقی نیفتاده است. این نتیجه نگاه اول است. نگاهی که پلاسکو را از 30 دی شروع میکند. از حادثه. نه از 29 دی، روزی که اتفاقی نیفتاد. نه کسی مقاوم سازی کرد، نه هشداری جدی گرفته شد، نه تخلیه، نه سامانه اطفا، نه.... روزی که بمب فعال بود.
البته (و حتما درست) میگویند ساختمان جدید همه را دارد اما مشخص شد حتی پارکینگ هم ندارد! و فاجعه عظیم اینکه پروانه ساخت هم نداشت! فوق العاده است. نتیجه همکاری نهاد انقلابی و شهرداری اصلاحاتی. (+) کمدی پس از تراژدی. شما چطور می توانید به "ساختمانی که پروانه ساختش را بعد از ساختنش گرفته" اعتماد کنید که اصولی را رعایت کرده باشد؟ پاسخگو است؟ چنین ساختاری صلاحیت نظارت دارد؟
یک توجیه قبلا ساخت یک طبقه موزه شهدا بود ظاهرا حالا همه را مغازه کرده اند (حقوق کسبه) و سهم این خونها هم چند المان و نمازخانه ای در زیرزمین است. عجب تحقیری. بازسازی مثل قبل و البته بهتر. کسی هم نمی پرسد آیا کسبه و بنیاد و شهرداری و ... مقصر نبوده اند؟ کی بوده؟ و "حقوق" چه میگوید؟ (+)
بروید به 29 دی، چقدر تغییر میبینید؟ اگر همین امروز دوباره منفجر شود چه میکنند؟ احتمالا دوباره آوار برداری و البته ساخت. آمریکایی های نمادباز هم فهمیدند بعد از ریختن برج ها نباید بسازندشان. تا عادی نشود. فهمیدند بزرگترین یادبود یعنی همین جای زخم.
پلاسکو فقط نتیجه حادثه نبود. نتیجه ناکارآمدی مدیریت شهری بود. پلاسکو نباید ساخته میشد تا این سامانه اصلاح می شد و خسارت می داد. بزرگترین اتفاق پلاسکو این بود که قبلش اتفاقی نیفتاد. بعدش چطور؟ شما دیدید چند جا پلمپ شود؟ دستورالعملی اصلاح شود؟ نتیجه دادگاه و مقصرین قضایی حادثه اعلام شود؟ کسی خسارت بدهد؟ کسی برکنار شود؟ اصلا علنی با کسی برخورد شد؟ اصلا به کسی برخورد؟ بازدارندگی عمومی ایجاد شد؟ (برای مشاهده خبر جدید دادگاه به پی نوشت رجوع کنید) 16 آدم ارزشمند له شدند و تازه امسال حکم شهادت گرفته اند. با افتخار هم میگویند. یعنی حتی تا امروز حقوق شهادت هم نداشتند.
برج گرینفیلد لندن فقط کمی بعد از پلاسکو آتش گرفت. تازه نریخت ولی 72 کشته داد. چند ماه بعد تحقیقات شروع شد تا دو سال بعد نتایج اولیه آمد. دوباره مرحله دوم تحقیقات آغاز شد. نفرات و ارگانها مقصر شدند. شیوه نامه های نماسازی به روز شد، قوانین اصلاح شد و 200 میلیون پوند جهت تغییر نماهای مشابه درخواست شد. (+) اینها نتایج تا الان هستند و تازه مردم هم تظاهرات کرده اند که دارید اهمال و ماست مالی میکنید. صداوسیمای ما هم بعنوان آبروریزی گزارش داد!
آنها پیغمبر ما نیستند ولی ما چه کردیم؟ مدیریت (جهادی) یعنی پیشگیری از بحران:
ظاهرا اشکالی ندارد، اگر بریزند هم دوباره میسازیم. پس امروز با 29 دی چه فرقی میکند؟
مهمترین اتفاق پلاسکو دیروزش رخ داد: "اتفاقی رخ نداد"
پ.ن: خوشبختانه دو روز بعد از انتشار این رشتو در توییتر بعد از 5 سال سخنگوی قوه قضاییه در نشست خبری اعلام کرد حکم بدوی صادر شده است اما بدون ذکر نام و جزییات زیاد: "۳۶ شخص از جمله حقیقی و حقوقی تحت تعقیب قرار گرفتند که ۱۳ شخص از جمله دستگاه های اجرایی به جزای نقدی محکومیت پیدا کردند البته برخی از افراد هم محکوم به حبس شدند. البته این پرونده در حال ارجاع به دادگاه تجدید نظر است. میزان قصور متعدد است و از ۲ درصد به بالا محرز شده است." (+)
هنوز مشخص نیست این دادگاه همانی است که امسال بعد از 5 سال به شکایت خانواده شهدا و نه دادستان تشکیل شده است که میتوانید روایت عجیبش را اینجا بخوانید. (+) یا اینکه دادگاهی است آقای فتاح در گفتگوی تلوزیونی با تهران 20 در اسفند 98 به آن ارجاع میدهد. (+) یا اصلا یکی دیگر است. شاید سال بعد دادستان توضیحی بدهد.
البته امیدواریم منجر به تغییر جدی شود.
برای مطالعه بیشتر:
https://www.ecoiran.com/fa/tiny/news-8815
https://twitter.com/i/status/1484957152619937794
