پیش‌نویس یک مقاله:
ابتدا جمله مذکور به صورت یک فرضیه مورد بررسی قرار می‌گیرد. با این عنوان که “اگر چوب برداشته شود، گربه دزده فرار می‌کند”. بدیهی‌است که برای آزمودن این فرضیه یک آزمایش ساده می‌توان انجام داد: چوب را برمی‌داریم و مشاهده می‌کنیم که آیا گربه دزده فرار می‌کند یا نه؟
حال با توجه به فرضیه، شرایط لازم برای آزمایش مورد بررسی قرار می‌گیرد. می‌توان نتیجه‌گیری کرد که “چوب” یک شی است، زیرا فعل برداشتن برای آن به کار می‌رود. باید به این سوال پرداخت که آیا جمله به شی‌ای با جنس چوب اشاره دارد یا چوب در اینجا با استعاره از چماق (سلاح سرد) به کار رفته است. در حالت اول، می‌توان هر شی چوبی را بلند کرد و فرار کردن یا نکردن گربه دزده را آزمود. این شی باید فارغ از هرگونه تشابه بصری با چماق باشد، مثلا یک جعبه چوبی کوچک یا یک صندلی چوبی. در حالت دوم نتیجه آزمایش باید با به کار گیری چماق‌های غیر چوبی مثلا فلزی یا پلاستیکی، مشاهده شود.
در مورد عبارت “گربه دزده” دو احتمال مورد بررسی است.
اول: گربه دزده به شخصی اشاره دارد که گربه را می‌دزدد، یعنی صفتی‌ست که به یک فرد خاص نسبت داده می‌شود. باید مطمئن شد که فرد مورد آزمایش، دارای چنین صفتی است، مانند کسی که شغل یا عادت همیشگی‌اش دزدیدن گربه‌هاست. تعداد مشخصی از افراد دارای این ویژگی به صورت اتفاقی انتخاب شده و به عنوان حجم نمونه برای جامعه آماری گربه‌دزدها مورد آزمایش قرار می‌گیرند. همچنین می‌توان آزمایش را با حضور یک گربه برگزار کرد، و هنگامی که محرز شد فردی قصد دزدیدن گربه را دارد، چوب برداشته شده و فرار کردن یا نکردن فرد مذکور مورد مشاهده قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که باید تعریف مشخصی برای احراز موقعیت دزدیدن گربه ارائه گردد. برای مثال اگر مشاهده شد فردی قصد دارد به صورت مخفیانه گربه حاضر در محیط آزمایش را بردارد و با خود ببرد، آن فرد به عنوان گربه‌دزد شناخته خواهد شد و حائز شرایط آزمایش است.
با توجه به خاستگاه این ضرب‌المثل، چون گربه در ایران باستان موجودی بی‌ارزش شناخته می‌شده، احتمال فرض اول برای عبارت “گربه‌دزده” کمتر است. زیرا فعل دزدی برای موارد با ارزش مصداق می‌یابد. مثلا عبارات طلادزد یا کفش‌دزد مصطلح است، چون طلا و کفش با ارزش محسوب می‌شوند، ولی اینکه گربه‌دزد به عنوان اصطلاح استفاده می‌شده احتمال کمتری دارد.
دوم: گربه دزده به گربه‌ای اطلاق می‌شود که دزد است. گربه‌ای که به قصد دزدیدن چیزی می‌آید با برداشتن چوب فرار می‌کند. این رفتار به وفور در گربه‌ها مشاهده شده که آن‌ها از غفلت افراد استفاده کرده و در موقعیتی خاص تکه‌ای غذا را مخفیانه برداشته و فرار می‌کنند، که این کار می‌تواند مصداق دزدی شمارده شود. با این پیش‌فرض برای آزمایش می‌توان مقداری غذا را در محل قرار داد و هنگامی که گربه به قصد دزدیدن غذا می‌آید، چوب برداشته شده و فرار کردن یا نکردن او مشاهده می‌شود.
باید توجه داشت که در جمله یاد شده هیچ اشاره‌ای به شروط زمان و مکان مخصوص برای پژوهش بیان نشده است. برای اثبات فرضیه این نکته اهمیت دارد که باید به تمام زمان‌ها و مکان‌ها تعمیم‌پذیر باشد. برای مثال اگر در خانه چوب برداشته شود و گربه دزده فرار کند، ولی در پارک فرار نکند، یا با برداشتن چوب در ساعت پنج عصر فرار کند ولی ساعت هشت صبح فرار نکند، تعمیم‌پذیری بر کل زمان و مکان محقق نشده است و فرضیه رد خواهد شد.
در مرحله آخر می‌توان به عبارت “فرار کردن” پرداخت، که به معنی ترک کردن ناگهانی مکان و پنهان شدن می‌باشد. این امر عینی بوده و می‌توان به صورت مطلق نتیجه گرفت که فرد مورد نظر فرار می‌کند یا نه. در گزاره جمله مورد بحث، از فعل مضارع استمراری استفاده شده است: “می‌کند”. یعنی فرد با مشاهده وقوع شرط فرضیه که همان برداشته شدن چوب است، تصمیم به فرار می‌گیرد و پس از آن اقدام لازم را انجام می‌دهد که می‌تواند اقدام برای ترک سریع محل باشد. این اقدام ارتباطی با موفقیت یا عدم موفقیت در دزدی ندارد.
