تنبلی چشم یا آمبلیوپی، عارضهای است که باعث کاهش بینایی در یک چشم میشود و بهندرت هر دو چشم را تحت تاثیر قرار میدهد. ممکن است از خودتان بپرسید که چرا یک چشم؟ هر تصویری که شما با چشمان خود میبینید حاصل همکاری همه اعضای چشم و لوب پس سری مغز است. معمولا با بروز اختلال در عملکرد چشمها، مغز واکنش نشان میدهد و با انتخاب چشم سالمتر برای همکاری، به مرور مسیر عصبی ارسال تصویر از شبکیه چشم ضعیفتر را خاموش میکند. بههمیندلیل آن چشم به عنوان چشم تنبل، سیگنالهای بینایی کمتری از مغز دریافت میکند و بار اصلی بینایی به دوش چشم سالم میافتد.
از آنجاییکه این مشکل از بدو تولد تا 7 سالگی بروز میکند، تشخیص و درمان بهموقع آن میتواند مانع از ایجاد مشکلات بینایی در آینده شود. از روشهای درمانی پزشکی رایج تنبلی چشم میتوان به استفاده از عینک یا لنزهای تماسی و بستن چشم تنبل برای مدتی مشخص (patching therapy) اشاره کرد. اما طبق تحقیقات صورتگرفته هرکدام از این روشها با وجود تاثیرگذاری، در بلندمدت عوارض خاص خود را دارند. ازاینرو تیم سایکلاپس به فکر تولید محصولی بر پایه تکنولوژی واقعیت مجازی افتاد و توانست اقدام به تولید نرمافزار درمان تنبلی چشم کند که بازیدرمانی هسته اصلی آن را تشکیل میدهد. در ادامه به طور کامل به جزئیات نحوه عملکرد این نرمافزار جدید و خدمات آن اشاره خواهیم کرد.
در مواردی، استفاده بیشازحد از پچ نتیجه معکوس داده و منجر به پیشرفت تنبلی در چشم بسته شده است. حتی ممکن است به علت عدم رعایت بهداشت توسط کودک، منجر به التهاب و عفونت چشم یا پوست آن ناحیه شود. احتمال بروز آلرژی و جاری شدن مداوم اشک نیز وجود دارد. از نظر بسیاری از والدین، وادار کردن کودک به استفاده از پچها واقعا چالشبرانگیز است. قطره چشمی آتروپین در بعضی از کودکان عوارض جانبی مانند حساسیت به نور، تحریک چشم (گشاد شدن مردمک) و خشکی و قرمزی چشم دارد و به همین دلیل بیشتر برای آخر هفتهها یا روزهای مشخصی از هفته تجویز میشود.
از نظر فارماکولوژی، در بعضی موارد حتی ممکن است منجر به خشکی دهان، تاکیکاردی، سرگیجه، سردرد، اضطراب و تشنج شود. طبق مطالعات جدید، پس از درمان تنبلی چشم کودکان با این روشهای روانی ممکن است در 25 درصد کودکان عود بیماری مشاهده شود که نیاز به شروع دوباره این درمانهای دشوار و بلندمدت دارد. به خصوص اینکه مشخص نیست که کودک دوباره حاضر به همکاری باشد یا خیر!
با توجه به اینکه اخیرا روشهای درمانی مبتنی بر بازیهای کامپیوتری (بازیدرمانی) در کشورهای پیشرفته دنیا در حال گسترش و اجرا است، استارتاپ سایکلاپس نیز تصمیم گرفت در قالب طراحی یک نرمافزار ویژه بر پایه تکنولوژی واقعیت مجازی به کودکان ایرانی کمک کند. طبق مطالعات معتبر صورتگرفته، بازیدرمانی به دلیل تکیه بر بازیها و انیمیشنها، دارا بودن الگوریتمهای خاص درمانی و بالا بردن اشتیاق کودک برای درمان، میتواند به مقدار قابل توجهی روند بهبودی را تسریع بخشد، درحالیکه در آن خبری از عوارض جانبی روشهای درمانی رایج پزشکی نیست. اما واقعیت مجازی در این میان چه نقشی دارد؟
در واقع واقعیت مجازی یک تکنولوژی جدید است که در آن به کمک نرمافزارهای ویژهای، تصاویر، صداها و در برخی موارد سایر حواس پنجگانه از طریق یک دستگاه به کودک منتقل میشود. بهشکلیکه کودک با استفاده از این دستگاه حس میکند در مکان دیگری حضور دارد، درحالیکه در واقعیت اینگونه نیست! از نظر محققان، به کمک واقعیت مجازی میتوان کیفیت سرگرمکنندگی بازیها و میزان همکاری کودک در طی بازیدرمانی را بالاتر برد و این یک مزیت بزرگ است. دقیقا مشابه موقعیتی که نرمافزار درمان تنبلی چشم سایکلاپس برای درمان تنبلی چشم کودکان فراهم کرده است.
پس از نصب این نرمافزار بر روی گوشی و قرار دادن هدست واقعیت مجازی روی چشمان کودک، واقعیت مجازی این امکان را به کودک میدهد تا از هر چشم یک تصویر را دریافت کند. ازآنجاییکه در بازیهای این نرمافزار به کمک الگوریتمهای خاصی با قابلیت شکلگیری تصادفی طراحی شدهاند که موانع و تصاویر بااهمیت بالاتر تنها با چشم تنبل فرد قابل مشاهده باشند و تصاویر پس زمینه با چشم سالم مشاهده شوند، در نتیجه بار بر روی چشم تنبل خواهد افتاد و به مرور اثرات درمانی خود را نشان خواهند داد.
سایکلاپس ابتدا با سنجشی دقیق سطح بینایی کودک را بررسی و سپس طبق آن درمان مناسب را آغاز میکند. با این نرمافزار دیگر نیازی به بستن بلندمدت چشم تنبل نیست و هر دو چشم به صورت همزمان در طول درمان مورد استفاده قرار میگیرند. در نتیجه کودک از عوارض جانبی پجهای پزشکی و یا قطره چشمی آتروپین خلاص خواهد شد.همچنین با توجه به اینکه در آن از بازیهای جذاب مبتنی بر واقعیت مجازی استفاده میشود، دیگر خبری از بیحوصلگی و عدم همکاری کودک نخواهد بود. از طرفی کودک این قابلیت را نیز دارد که مطابق سلیقه خود بازیها و انیمیشنها را انتخاب کند. درنهایت نیز بعد از استفاده از دستگاه، طی دورههای هفتگی گزارشی از میزان بهبود به پنل پزشک معالج ارسال میشود. از دیگر مزایای این نرمافزار عالی میتوان به موارد زیر اشاره کرد: