امروز صبح در پیاده رو در حال حرکت به سمت دفتر شرکت بودم که مرد کهنسالی را دیدم که روی چهارپایه نشسته بود، در دستی لیوان چای و در دستی دیگر، روزنامه. روزنامه؟! هنوز هم افرادی روزنامه می خرند و می خوانند؟
نزدیکتر که شدم گامهایم را آهسته تر کردم و به آرامی از پشت سرش عبور کردم، نگاهم به صفحات روزنامه چهار رنگی افتاد که مَرد در حال مطالعه بود.
ناخودآگاه رفتم به دوران شیرین و به زَعمِ من، کوتاهِ روزنامه های چهار رنگ. اولین روزنامه چهار رنگ ایران بیست و چهارم آذر 1371 شمسی با عنوان " همشهری " چاپ و توزیع شد. با قیمت هر تکشماره 50 ریال.
بعدها اکثر روزنامه ها ضمن انتقال نوبت چاپ از عصر به صبح، به سمت رنگی شدن رفتند.
چرا میگم این دوران کوتاه بود؟ چون تقریبا از اوایل دهه نود شمسی با توسعه پُرشتاب وب سایت های خبری، گوشی های تلفن هوشمند، افزایش ضریب نفوذ اینترنت هم به منازل، هم به محل کار و حتی تلفن همراه و نیز توسعه همزمان شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها، مردم اخبار را به سرعت و تقریبا در لحظه روی گوشی های تلفن همراه یا کامپیوترشان دریافت می کردند و لازم نبود تا صبح فردا منتظر باشیند تا خبر را در روزنامه مطالعه کنند یا احتمالا غروب یا شب در اخبار تلویزیون دنبال کنند. این تحولات منجر به کاهش جدی تیراژ چاپ نشریات کاغذی بدنبال کاهش تقاضای خرید آنها بود. روندی که البته و متاسفانه قابل پیش بینی بود. یعنی عُمر این روزنامه ها و نشریات در کشور شاید نهایتا به بیست و یکی دو سال رسید. البته که نشریات چاپی از دوران قاجار وجود داشتند.
خوب به خاطر دارم سالهای 1392 یا 1393 یکی از آشنایان موضوع اپلیکیشنی را با من در میان گذاشت که قرار بود مشتریان با پرداخت ملغی عضو شوند و بتوانند ده برابر حق عضویتی که پرداخت کرده اند در این اپلیکیشن، نسخه الکترونیک نشریات را مطالعه کنند. یعنی اگر مثلا دو هزار تومان پرداخت می کردید می توانستید به قیمت روی جلد کاغذی نشریات، تا بیست هزار تومان نشریه در این اپلیکشن دانلود و مطالعه کنید. همان زمان به ایشان گفتم من آینده ای برای این اپلیکیشن نمیبینم، چون با تحولاتی که آن روز روی گوشی های همراه بوجود آمده بود و ایجاد کانال های خبری و ... به زودی نشریات با کاهش تقاضای جدی (تا حدی که می شود گفت عدم تقاضا) مواجه می صدند و متاسفانه شُد آنچه نباید می شد. شاید هم باید می شُد ولی نشریات و رسانه های چاپی به تحولات واکنش مناسب نشان ندادند. این بحث البته خیلی مفصل است. مدلهای درآمدی، محتوا و ... را باید تغییر می دادند که ندادند.
برگردیم به صفحه روزنامه چهار رنگ صبح، یاد بوی کاغذ روزنامه آمیخته به بوی مُرَکّب، یاد رقابت و جذابیت صفحه بندی های زیبا، استفاده از اَشکال و رنگ ها و تکنیک های صفحه آرایی، رقابت تیترهای جذاب، سوتیترهای مناسب در لابه لای مطالب و ...
به نظرم یک حُسن دیگر هم داشتند این نشریات کاغذی. مثلا اگر شما اهل ورزش یا صرفا سیاست یا فقط هُنَر بودید، وقتی روزنامه را خریداری می کردید، بالاخره احتمال زیادی داشت در اوقات بیکاری یا شب در منزل، نگاهی هم به صفحات دیگر کنید و بلکه مطالعه ای هم در حوزه های دیگر داشته باشید.
به آرامی از پشت سر پیر مرد عبور کردم و نگاهم به فضای خوبی که او با روزنامه و چای بر روی یک چهارپایه، کنار در منزلش در پیاده رو برای خودش فراهم کرده بود برای چند ثانیه ای ماند.
