خیلی از دانشجویان ایرانی بعد از شروع تحصیل در آلمان، نیاز به پیدا کردن کار دارند. این مقاله را مدتی قبل برای شفاف‌سازی این موضوع نوشته‌ام.
شما بعد از اینکه در آلمان دانشجو شدید اجازه کار دارید. اینکه با ویزای اولیه یا در حالت دانشجوی زبان اجازه‌ی کار دارید یا نه را باید از اداره‌ی خارجی‌های شهر محل سکونت خود بپرسید.
در کل کارها به چهار دسته تقسیم می‌شوند. کار دانشجویی (HiWi)، کار عادی، کار تخصصی و آزادکاری (Freelance). برای کارهای دانشجویی مانند RA ،TA و ... معمولن باید حداقل یک ترم از زمان تحصیل شما گذشته باشد. در صورتی که نمره‌ی بالایی در درس خاصی کسب کنید در صورت وجود هی‌وی، می‌توانید با استاد آن درس مذاکره کنید. تعداد کارهای عادی مانند کار در رستوران یا فروشگاه‌ها به نسبت کارهای تخصصی بیشتر است و به نسبت حقوق کمتری دارند. در صورتی که در کاری تخصص دارید، تعداد کار کمتر است ولی شانس شما به دلیل متخصص بودن بیشتر است. به صورتی کلی آزادکاری به دلیل نامحدود بودن، شرایط خاص کاری و مباحث مالیاتی برای افرادی که از خارج از اروپا می‌آیند، غیرمجاز است. ولی شما می‌توانید به اداره‌ی خارجی‌ها مراجعه کرده و وضعیت را جویا شوید، در مواردی پیش آمده با وجود قرارداد با موارد مشخص که موافقت کرده‌اند.
در حال حاضر در اجازه‌ها/کارت‌های اقامت ذکر می‌شود که شما ۱۲۰روز به صورت تمام‌وقت یا ۲۴۰روز به صورت پاره‌وقت اجازه کار خواهید داشت. هر روز کاری تمام‌وقت ۸ساعت و پاره‌وقت ۴ساعت است. پس شما به صورت پاره‌وقت حداکثر ماهیانه ۸۰ساعت و به صورت تمام‌وقت ماهیانه ۱۶۰ساعت اجازه کار دارید. نهایتن در دو حالت شما ۹۶۰ ساعت در سال اجازه‌ی کار دارید.
نکته‌ی قابل ذکر این هست که از هر ماه میلادی که وارد آلمان شدید، مدت زمان باقی‌مانده تا پایان سال برای تعداد روز/ساعت محاسبه می‌شود. برای مثال با احتساب ۱۲۰ روز در تمام‌وقت شما اجازه‌ی ۱۰ روز کار تمام وقت در ماه را دارید، پس اگر ماه از روز اول ماه سوم وارد آلمان شدید شما ۱۰۰ روز اجازه‌ی کار خواهید داشت.
حداقل میزان حقوق در آلمان در حال حاضر ساعتی ۸.۸۴ یورو است. میزان حقوق به تخصص و نوع کار بستگی دارد. برای مثال، حقوق دانشجوی برنامه‌نویس می‌تواند بین ۱۰ تا ۱۵ یورو باشد. برای محاسبه و دیدن حقوق‌های مشابه کافیست در گوگل جستجو کنید یا به سایت‌هایی مثل glassdoor.com سری بزنید.
بعضی از شغل‌ها ( مثل کار رستوران‌ها) ممکن از به شما پیشنهاد کار سیاه بدهند که معمولن حقوق آن کمتر است و برای فرار مالیاتی این کار انجام می‌شود. انجام کار سیاه در آلمان ممنوع است؛ در صورت اجبار با احتیاط کامل کار را قبول کنید.
اکثر دانشگاه‌ها قسمت مخصوص کاریابی دارند و شما می‌توانید کارهای مربوط به دانشگاه و مرتبط و حتی گاهن آگهی‌های شرکت‌های خصوصی را پیدا کنید. معمولن در کتابخانه و سلف دانشگاه (منزا) آگهی‌های کارهای دانشجویی را می‌توانید بیابید. در بعضی سایت‌های آنلاین (مانند indeed.de) هم می‌توانید به دنبال کارهای پاره وقت بگردید؛ ولی دانشگاه همیشه گزینه‌ی بهتری بوده است. در انتها لیستی از منابع یادداشت شده است.
در صورتی که درآمد شما زیر ۴۵۰ یورو در ماه باشد، نیازی به پرداخت هیچگونه مالیاتی ندارید. به این سبک کار در اصطلاح mini job گفته می‌شود.
در صورتی که درآمد شما بالای ۴۵۰ یورو در ماه باشد مالیات از شما کسر و اگر در انتهای سال مجموع درآمد شما زیر ۸۱۳۰ یورو باشد، پس از مراحل قانونی و پر کردن فرم‌ها به اداره‌ی مالیات، مبلغ گرفته شده به شما پس داده می‌شود.
دانشجو می‌تواند سالانه ۸۱۳۰ یورو کسب درآمد کند و مالیاتی که پرداخت می‌کند را در انتهای سال پس بگیرد. بیش از این میزان شامل مالیات می‌شود. برای مثال اگر شما ساعتی حدود ۸.۵ یورو کار کنید و تمام ۲۴۰ روز پاره‌وقت را پر کنید، درآمد شما ۸۱۳۰ یورو خواهد بود و لازم نیست مالیاتی پرداخت کنید. ولی در صورتی که دستمزد شما ساعتی ۱۳ یورو باشد درآمد سالیانه‌ی شما ۱۲۴۸۰ یورو خواهد بود و با توجه به کلاس مالیاتی باید مالیات آن را پرداخت کنید. برای مثال یک دانشجوی مجرد حدود ۲۵ ساله کلاس مالیات یک است که مالیات آن حدود ۲۰درصد خواهد بود. پس نهایتن بعد از کسر مالیات ۹۹۸۴ درآمد خالص خواهد بود.
در صورتی که در انتهای سال درآمد سالانه شما زیر مبلغ ذکر شده بود ولی در طول ماه از شما مالیات کسر شده بود، می‌توانید با مراجعه به اداره مالیات، مبلغ کسر شده را پس بگیرید.
دقت داشته باشید که همانطور که گفته شد تعداد ساعت کاری محدود است ولی میزان درآمد خیر. ممکن است کار شما خیلی تخصصی و دستمزد ساعتی آن ۲۵ یورو باشد و در آمد سالانه شما حدود ۲۴هزار یورو خواهد بود ولی به دلیل اینکه مالیات آن را پرداخت خواهید کرد مشکلی نیست.
در کل امور مالیاتی وظیفه کافرما است (به جز آزادکاری).
در صورتی که تمایل به کار خارج از دانشگاه دارید، توصیه‌ی اکید می‌شود که زبان آلمانی را در حد گفتگو و نوشتار روزانه بلد باشید. هر چند شرکت‌هایی هستند که مشکلی با کار به زبان انگلیسی ندارند ولی تعداد آن‌ها کم و رقابت برای استخدام آن‌ها زیاد است. برای مثال شغل‌های مانند برنامه‌نویسی که تمام اصطلاحات آن‌ها انگلیسی هستند، زبان آلمانی مقدماتی یا انگلیسی ممکن است کافی باشد.
