آجر فشاری، از قدیمی ترین انواع تولید آجر است. نام های دیگر آن، آجر های گری یا آجر زبره یا آجر فشاری است. ابعاد آن ۲۲× ۱۰× ۵/ ۵ يا با همين طول و عرض ولى به ضخامت ۴ یا ۳ سانتی متری تهيه مى شود. از آن جايى که موقع خشت زدن با دست، گوشه هاى گل در قالب با انگشت فشار داده مى شد، اين آجر به فشارى مشهور شد. اين نوع آجر براى گرى چينى، استفاده مى شود.
از آجر فشاری در گذشته در نقش دیوار های باربر ساختمان ها، طاق ضربى، ديوارهاى حمال، جدا کننده و هم چنين به صورت آبساب براى نماسازى به صورت وسیع به کار برده می شد.
به مرور زمان به علت وزن زیاد آن و نیز مرتفع شدن سازه ها از کاربرد در دیوار چینی به کاربرد در فونداسیون سازی تغییر کاربری پیدا کرد. به تبع میزان مصرف آن نیز کاهش پیدا کرد.
این آجر از خشت که منظور خاک رس و آب است، ساخته میشود. به دلیل مشخصات مکانیکی و شیمیایی متمایز این آجر، یکی از پراستفادهترین مصالح در صنعت ساختمان سازی است. با اینکه امروزه به نسبت گذشته از محبوبیت استفاده این آجر کاسته شده است، ولی آجر فشاری همچنان به عنوان قالببندی فونداسیون مورد استفاده قرار میگیرد.
دلیل نامگذاری این نوع آجر این است که در ابتدا، خشت آن با دست زده میشد و با فشار دستی کارگران خشت زن گوشههای قالب به وسیله گل مخصوص پر می شد. این نوع آجر معمولاً در سفت کاری و زیرکاری ساختمان به کار میرود. ابعاد استاندارد آجرهای فشاری ۲۱٫۵×۱۰×۵ و ۲۱٫۵×۱۰×۵٫۵ است.
در ساختمان های امروزی از این آجر استفاده نمی شود. این نوع آجر نسبت به تیغه سفالی یا آجر سفال از مقاومت فشاری بالاتری برخوردار است. آجر سفالی از نظر ساخت، شکل، رنگ و مشخصات فنی در نهایت دقت تهیه میشود. تیغه های سفالی بسته به شکل آن ها در نقاط مختلف ساختمان استفاده میشوند.
به علت جذب کم آب در آجرهای سفالی، به منظور چسبندگی مناسب با ملات، انواع آجر سفال سوراخدار را مورد استفاده قرار میدهند.
از دیگر خواص آنها سبکی است که باعث بالا رفتن سرعت اجرا میشود.
آجرهای فشاری موجود در بازار انواع مختلفی دارد که در زیر به معرفی آنها می پردازیم.
آجر سبز از نوع فشاری است. این نوع آجر در کوره حرارت بیشتری می بیند و رنگ آن کبود و کم رنگ یا سبز شده و به علت پخت زیاد بسیار مقاوم، محکم و بادوام است. بنابراین در جاهایی که نیاز به مقاومت بیشتری است، مورد استفاده قرار میگیرد.
به علت زیادی حرارت در نزدیکی شعله کورههای آجرپزی، آجرهای آن محل ذوب شده و شکل هندسی خود را از دست می دهند. بنابراین به هم میچسبند. این آجر در پی سازی و زیرسازی به کار میرود و به صورت بلوری بوده و بسیار مقاوم است.
آجر خام در اثر کمی حرارت رنگش تغییر یافته ولی نامرغوب است. این آجر نباید در آجرچینی از آن استفاده شود. در کورههای آجرپزی مجدداً در همان جاهای قبلی خود چیده میشود.