کف پای صاف در کودکان [انواع، علائم، علت، تشخیص، درمان]

نوزادان معمولا با کف پای صاف به دنیا می آیند و قوس طبیعی کف پا ممکن است تا سن 7 الی 10 سالگی نیز ایجاد نشود. در این مقاله به بررسی کف پای صاف در کودکان می پردازیم.

در یک بررسی آماری نشان داده شد که %54 کودکان در سن 3 سالگی کف پای صاف داشتند. این در حالیکه این میزان در 6 ساله ها %24 بود. %20-15 بالغین درجاتی از صافی کف پا دارند که اکثرا بدون علامت است.

انواع کف پای صاف

سه نوع کف پای صاف در انسانها وجود دارد. دانستن نوع صافی کف پای فرزندتان به شما و پزشک کمک می کند بهترین درمان را برای او در نظر بگیرید.

1️⃣ کف پای صاف انعطاف پذیر

تقریبا تمام کودکانی که کف پایشان صاف است، پاهای هایپرموبل یا به شدت انعطاف پذیری دارند. این حالت همراه با درد نیست، موجب از کار افتادگی نمی شود، نیاز به درمان ندارد و هر دو کف پا را درگیر می کند.

2️⃣ صافی انعطاف پذیر و تاندون کوتاه

به ندرت در کودکان اتفاق می افتد، هر دو پا را تحت تاثیر قرار می دهد و موجب درد و از کار افتادگی پا در کودک می شود.

3️⃣ صافی خشک

این مدل صافی از انواع صافی های دیگر کمتر رایج است. افرادی که مشکلات استخوانی پا دارند، معمولا به آن مبتلا می شوند. از هر 4 نفری که این نوع صافی کف پا را دارد، 1 نفر دچار درد و از کار افتادگی می شود. در نیمی از موارد، هر دو پا بدین شکل است.

⚠ توجه

بسیاری از کودکان خردسال کف پای صافی دارند که به آن عارضه کف پای صاف قابل انعطاف گفته می‌شود. هنگامی که کودک می‌ایستید کف پایش صاف دیده می‌شود. اما هنگامی که کودک پایش را بلند می‌کند قوس کمی نمایان می‌شود. در اکثر موارد با بالا رفتن سن کودک قوس کف پایش نیز کامل‌تر می‌شود.

علائم صاف بودن کف پا در کودکان

☑ درد پا، ساق یا زانو

☑ انحراف پاشنه پا به سمت خارج در حالی که کودک می ایستد.

☑ بد راه رفتن کودک

☑ مشکل در پوشیدن کفش و ساییدگی نامتقارن کفش ها

☑ کاهش انرژی در فعالیت های فیزیکی

علت صاف شدن کف پای کودکان چیست؟

بیش از یک دلیل احتمالی برای این حالت وجود دارد. اما یکی از شاخصه های اصلی حالت عضلات کودک است.

1️⃣ ضعف عضلات

مشکل اصلی کودکانی که ضعف عضلانی دارند، شل بودن رباط است. به بیان ساده تر، رباط ها یا بافت های رابط در این کودکان زیاد کش می آیند. در نتیجه حرکت و جنبش بیش از اندازه معمول شده، استخوان پاشنه پای کودک به داخل می چرخد و قوس پا از بین می رود.

2️⃣ عضلات زیاد

در کودکانی که تون عضلانی بالایی دارند، تاندون کوتاه است و پا به سمت داخل کشیده می شود.

کف پای صاف چه مشکلاتی ایجاد می کند؟

اگر چه صافی کف پا تنها یک عارضه مربوط به پا به نظر می رسد، پاهای صاف مجموعه ای از مشکلات را در قسمت های دیگر بدن مثل قوزک، زانو ها و لگن ایجاد کرده و آن ها را از شکل طبیعی خود خارج می کنند. برخی از مشکلات احتمالی عبارتند از:

✔ درد مفاصل

✔ ضعف و خستگی عضلات

✔ الگوی غلط راه رفتن

✔ نوک پایی راه رفتن

✔ رشد ضعیف پا

کف پای صاف بیش از همه در کودکان زیر هفت سال مشکل ساز می شود. اگر کودک شما هنوز به این سن نرسیده است، پاهایش میزان زیادی غضروف دارد.

همانند قسمت نرمی که در سر بوده و بعدا سفت شده، غضروف پا هم در گذر زمان نرمی اش را از دست داده و به استخوان تبدیل می شود. این مساله بدین معنا است که اگر کودک حین رشد استخوانی اش درست راه نرود، شکل و روند رشد پا با خلل مواجه می شود.

روش تست کف پای صاف

شما می‌توانید با انجام آزمایش ساده ی زیر به راحتی بفهمید که آیا به افتادگی قوس یا صافی کف پا مبتلا هستید یا خیر. برای انجام این آزمایش:

1️⃣  ابتدا کف پاهایتان را خیس کنید.

2️⃣ روی یک سطح صاف، همانند یک پیاده‌روی سیمانی، بایستید که بتواند اثر پایتان را به شما نشان دهد.

3️⃣ حالا کنار بروید و به اثر پاهایتان نگاه کنید. اگر اثر تمامی کف پایتان را روی سطح دیدید، به احتمال زیاد شما به بیماری کف پای صاف دچار هستید.

تشخیص

اگر کودک شما به کف پای صاف مبتلا باشد، پزشک از شما در مورد وجود هر گونه سابقه صافی کف پا یا بیماری‌های موروثی مچ پا در خانوادهتان سوال خواهد پرسید. بیمار در هر سنی که باشد، پزشک در مورد فعالیتهای شغلی و تفریحی او، هرگونه آسیبی که پیش تر به مچ پایش وارد شده یا هرگونه عمل جراحی که روی مچ پای او انجام شده و همچنین نوع کفشی که از آن استفاده می کند، سؤالاتی را خواهد پرسید.

پزشک کفش‌هایتان را برای یافتن هرگونه نشانه‌ای از ساییدگی بیش از اندازه بررسی می‌کند. اغلب، ساییدگی کفشها اطلاعات با ارزشی را در مورد مشکلات راه رفتن و هر گونه ضعف در هم‌ ترازی استخوانها برای پزشک فراهم می‌کند.

همچنین پزشک از شما می خواهد که پابرهنه راه بروید تا علاوه بر ارزیابی قوس کف پایتان، وجود هرگونه چرخش خارجی در مچ پا  و هر نشانه‌ دیگری از ضعف عملکرد مکانیکی مچ پایتان را بررسی کند.

پزشک مچ پاهایتان را از لحاظ انعطاف‌ پذیری، دامنه ی حرکت و همچنین وجود حساسیت به لمس یا هرگونه وضعیت غیرطبیعی در استخوان، مورد معاینه قرار خواهد داد و بسته به نتایج این معاینه فیزیکی، ممکن است گرفتن عکس رادیولوژی را به شما توصیه کند.

درمان کف پای صاف در کودکان

تا سن 3 سالگی کف پای صاف انعطاف پذیر نیاز به هیچ درمانی ندارد و استفاده از کفش های طبی و کفی های مختلف توصیه نمی شود، مگر این که سابقه خانوادگی قوی وجود کف پای صاف وجود داشته باشد که تا سن بلوغ، خود به خود اصلاح نشده است.

پس از سن 3 سالگی، اگر کودک علامتی نداشته باشد، اغلب نیازی به درمان ندارد، اما اگر کودک علامت داشته باشد به درمان نیاز خواهد بود.

⬅روش های غیر جراحی درمان صافی کف پا در اطفال

❇ کاهش سطح فعالیت برای کم کردن درد

❇ استفاده از کفی های مخصوص

❇ درمان فیزیکی شامل تمرینات کششی برای تاندون آشیل

❇ مسکن برای کاهش درد

❇ استفاده از کفش های طبی مخصوص

⚠ توجه: گاهی درمان جراحی برای کاهش علائم صافی کف پا و بهبود عملکرد پا لازم است.