همان طور که می دانید، علاوه بر اینکه برند باید متمايز كننده باشد و گمراه كننده نباشد خصوصیت های ديگري نيز لازم دارد تا مشکلی برای ثبت آن پیش نیاید، که در زیر به اختصار به آن اشاره می کنیم.
متمايز كننده بودن و گمراه کننده نبودن علامت تجاري:
به طور كلي يك علامت تجاري در صورتي كه توصيفي باشد، ديگر ويژگي متمايز كننده بودن را ندارد و نمي تواند به عنوان علامت تجاري به ثبت برسد. منظور از توصيفي اين است كه ماهيت يا هويت كالا يا خدمات عرضه شده را آشكار كند.
به طور معمول زماني يك علامت تجاري گمراه كننده است كه بيان كننده كيفيتي از كالا يا خدمات باشد كه آن كيفيت را ندارند. براي مثال يك توليد كننده چرم مصنوعي نمي تواند از واژه “چرم واقعي” براي معرفي كالاي خود استفاده كند.
چه نوع علائمي قابليت ثبت را ندارند:
براساس قانون ثبت اختراعات، علائم تجاري و طرحهاي صنعتي مصوبه سال ۱۳۸۶، علائمي كه خلاف موازين شرعي يا نظم عمومي يا اخلاق حسنه باشند.
عين يا تقليد نشان نظامي، پرچم، يا ساير نشانهاي مملكتي يا نام يا نام اختصاري يا حروف اول يك نام يا نشان رسمي متعلق به كشور، سازمانهاي بين الدولي يا سازمانهايي كه تحت كنوانسيون هاي بين المللي تأسيس شده اند، بوده يا موارد مذكور يكي از اجزاء آن علامت باشد، مگر آن كه توسط مقام صلاحيتدار كشور مربوط يا سازمان ذي ربط اجازه استفاده از آن صادر شود، این علامت ها قابلیت ثبت ندارند.
انواع علائم تجاري:
علائم ساختگي يا قراردادي:
اين علائم قابليت ثبت را دارند و از اين جهت كه دلبخواهي و ساختگي يا قراردادي هستند و احتمال وجود موارد مشابه براي آنها بسيار پايين است، نسبت به ساير انواع علامت هاي تجاري داراي مزيت هستند.
علائم شعاري يا تكيه كلامي:
اين علائم حس خاص مربوط به كالا يا خدمات مشخصي را ايجاد مي كند.
علائم توصيفي:
اين نوع از علامت كه بيشترين نوع علامتي است كه توسط متقاضيان انتخاب مي شود، انتخاب مناسبي براي يك علامت تجاري نيست چون امكان ثبت نشدن آن بيشتر از دو مورد فوق است مگر آنكه متمايزكننده باشند.
علائم عام يا عمومي:
نوع ديگري از علائم توصيفي، معروف به “علائم عام” ضعيفترين نوع حمايت را ايجاد ميكنند و حتي در بسياري از موارد به عنوان علامت تجاري طبقه بندي نميشود قابليت ثبت را ندارد.
در انتخاب يك علامت تجاري علاوه بر مواردي كه پيشتر اشاره شد، بايستي به نكات ديگري نيز توجه شود از جمله اينكه آيا مصرف كنندگان مي تواند آن علامت را به خاطر بسپارد و به ياد بياورد و يا تلفظ و هجي كند.
براي متقاضيان ايراني كه قصد صادرات محصول خود را دارند و به دنبال كسب حمايت از محصول خود در قالب علامت تجاري در كشور ديگري هستند، پيشنهاد مي شود قبل از ثبت همان علامتي كه در ايران به ثبت رسيده است، ترجمه آن واژه و يا تلفظ و يا املاي لاتين و … آن را كنترل كنند و سپس درخواست ثبت را به اداره ملي آن كشور ارائه كنند.
زيرا ممكن است كه اين نوع از علامت كه در ايران به ثبت رسيده، در زمان برگردان به يك زبان ديگر حاوي معناي باشد كه با ثبت آن در آن كشور موافقت نشود.
مراحل ثبت علامت و برند تجاری:
بعد از این که یک نام مناسب برای ثبت برند انتخاب شد ، قدم بعدی استعلام نام برند می باشد که این کار به شما این امکان را می دهد که متوجه شوید که آن برند قبلا به ثبت رسیده است یا نه؟ بنابراین بهتر است برای اینکه اظهارنامه شما به این خاطر رد نگردد نخست از نام انتخابیتان یک استعلام دریافت کنید.
بعد از تایید نام برند و انتخاب آن می توانید وارد سامانهhtttp:/iripo.ssaa.ir شده و بر اساس محصول خود اظهارنامه را تکمیل و مدارک مورد نیاز برای ثبت برند را ارسال کنید. بعد از انجام این مراحل جهت پیگیری امور یک کد پیگیری به شما داده می شود. در ادامه پاسخ اداره به سه شکل رد پرونده ، اخطار نقص و آگهی نوبت اول ، می تواند باشد که در صورتی که آگهی نوبت اول باشد و معنی آن این می باشد که هیچ گونه مشکلی در اطلاعات وارده شده شما وجود ندارد .
بعد از انتشار آگهی نوبت اول ، مدارک به اداره مالکیت معنوی ارسال می شود که در این شرایط بایست هزینه روزنامه رسمی اول و حقالثبت واریز گردد . با توجه به زمان مشخص گشته ، در صورتی که فردی به صورت شخص و یا اشخاص نسبت به برند شما هیچ گونه اعتراضی نداشته باشند بایست شما اقدامات لازم را نسبت به آگهی نهایی و اخذ برند انجام دهید.
مدارک مورد نیاز برای ثبت برند:
باید بگوییم که برند را برای کلیه فعالیت ها ، می توان به دو شکل حقیقی و حقوقی به ثبت رساند که ما در ادامه مدارک لازم را برای هر کدام توضیح خواهیم داد. جهت ثبت به شکل حقیقی بایست مدارک شخص متقاضی ارائه گردد و جهت ثبت حقوقی به خاطر اینکه شخصیت حقوقی ایجاد می گردد بایست هیئت مدیره تشکیل و مدارک حقوقی به سازمان ارسال گردد.
مدارک لازم جهت ثبت حقیقی برند:
کارت ملی و شناسنامه متقاضی ثبت .( کارت ملی پشت و رو واز کلیه صفحات شناسنامه کپی برابر اصل تهیه گردد)
ارائه مدرک گواهی عدم سوء پیشینه معتبر ( سوء پیشینه را می توان از اداره پست و دفاتر پلیس ۱۰+ تهیه نمود)
ارائه نمودن تصویر از برند تهیه شده ۱۰ در ۱۰)
در صورتی که برند شما دو بعدی و یا سه بعدی می باشد بایست در چند زاویه تصاویر تهیه و ارائه گردد.
در صورتی که برند شما دارای حروف لاتین و انگلیسی می باشد باید کارت بازرگانی هم ارائه گردد .
ارائه پروانه بهره برداری و مجوز کسب
باید خاطر نشان کنیم که اگر امور ثبت برند به وسیله نماینده و یا وکیل قانونی انجام می شود باید صورت وکالتنامه رسمی به همراه مدارک ارسال گردد.
مدارک لازم جهت ثبت حقوقی برند:
کپی شناسنامه وکارت ملی مدیر عامل شرکت – چنانچه از آخرین تغییرات شرکت بیش از دو سال نگذشته باشد کپی روزنامه تاسیس و آخرین تغییرات شرکت- کپی مجوز فعالیت (جواز تاسیس، پروانه بهره برداری، پروانه ساخت، جواز کسب یا کارت بازرگانی و یا هرگونه گواهی فعالیت صادره از نهادهای ذی صلاح.)- اگر در لوگو از حروف لاتین استفاده شده باشد، کپی کارت بازرگانی و نمونه علامت تجاری.
فرایند ثبت علامت تجاری چگونه است؟
اولین امر این است که اظهارنامه ثبت علامت باید تنظیم شود. اظهارنامه ثبت علامت باید به صورت الکترونیکی و در فرم‌های مخصوص در این آدرس و به زبان فارسی تنظیم گردد.
اظهارنامه ثبت علامت باید حاوی نکاتی باشد که عبارتند از:
اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی، تابعیت و سمت متقاضی و در صورتی که متقاضی شخص حقوقی است ذکر نام، نوع فعالیت، اقامتگاه، محل و شماره ثبت، تابعیت، مرکز اصلی و عنداللزوم هرگونه شناسه دیگران الزامی است.
اسم، شماره ملی، نشانی، کدپستی نماینده قانونی متقاضی در صورت وجود.
اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ‌ها در ایران را دارند در صورتی که متقاضی مقیم ایران نباشد.چنانچه متقاضی مقیم ایران نباشد و بنا بر حق تقدم مقرر در کنوانسیون پاریس درخواست ثبت علامت خود را ایران بنماید باید اسم، اقامتگاه و کدپستی شخص یا اشخاصی که صلاحیت دریافت ابلاغ‌ها را در ایران دارند اعلام نمایند تا تصمیمات اداره در زمان مقتضی به آنها ابلاغ گردد.
تاریخ، محل و شماره اظهارنامه یا گواهی‌نامه علامت در خارج، در صورت درخواست حق تقدم.
پیگیری روند ثبت اظهارنامه ثبت علامت تجاری:
پس از ثبت اظهارنامه علامت تجاری باید برای پیگیری روند آن در قسمت اداره ثبت علائم تجاری پیگیری اظهارنامه و خلاصه پرونده علامت کلیک نموده و یا منتظر دریافت پیام کوتاه در بستر الکترونیکی بود. همچنین می‌توان منتظر نامه الکترونیکی (e-mail) از سامانه ثبت علامت مبنی بر دریافت اظهارنامه و ضمائم آن بود.
اگر مدارک شما برای ثبت علامت تجاری ناقص باشد تکلیف چیست؟
پس از بررسی مقدماتی اظهارنامه و ضمائم آن از نظر شکلی چنانچه طبق قانون و آیین‌نامه اجرایی مربوط به آن تنظیم نشده باشد، کارشناس اقدام به صدور رفع نقص می‌نماید. اخطار رفع نقص به آدرس ایمیل متقاضی ارسال و از تاریخ ارسال ایمیل متقاضی ۳۰ روز مهلت دارد تا نسبت به رفع نقص، اصلاح و تکمیل مندرجات اظهارنامه و ضمائم مربوط به آن اقدام نماید. در غیر این صورت اظهارنامه کان لم یکن تلقی می‌گردد. این مهلت برای متقاضیان خارج از کشور ۶۰ روز خواهد بود. برای رفع نقص متقاضی باید با درخواست پاسخ به اخطار رفع نقص در قسمت خدمات الکترونیک گزینه ثبت انواع درخواست (رفع نقص، پرداخت حق الثبت) تمدید، انتقال و …) درخواست مورد نظر (درخواست رفع نقص) را تکمیل و با ضمیمه نمودن ضمائم مربوطه درخواست را از طریق سامانه ارسال کند.
در صورت عدم تکمیل مندرجات اظهارنامه و رفع نقص در مهلت مقرره تکلیف چیست؟
اگر متقاضی ظرف مدت ۳۰ روز قادر به رفع نقص نباشد، می‌تواند با ذکر دلایل و بنا به تشخیص اداره برای یک بار تقاضای تمدید مهلت رفع نقص نماید و مرجع ثبت نیز می‌تواند فقط برای یک بار با درخواست او موافقت نماید که متقاضی می‌تواند با ورود به سامانه مالکیت معنوی و ثبت فایل درخواست استمهال رفع نقص را انتخاب و تکمیل نماید. چنانچه اظهارنامه و ضمائم آن مطابق قانون ثبت اختراعات، طرح صنعتی و علائم تجاری و آیین‌نامه اجرایی مربوط به آن، کامل باشد، کارشناس باید تمام کلمات، اعداد و تصویر علامت مورد نظر در سیستم جستجو نموده و در صورت مشاهده سابقه مشابه علامت تجاری مورد تقاضای ثبت در بانک اطلاعات، اقدام به اخطار رد مشروط یا مطلق می‌نماید. در صورت عدم مشاهده سابقه مشابه یا در صورت غیر قابل ثبت بودن علامت، اقدامات فوق منتهی به آگهی فوق، کپی برابر اصل مدارک اسکن شده، پرینت فرم اظهارنامه الکترونیکی فایل شده به همراه دو نمونه علامت و یک عدد پوشه و رسید پرداخت هزینه و یا پرینت پرداخت الکترونیکی که به کارشناس مربوطه تسلیم و پس از اخذ تأیید کارشناس به امضاء مسئول اداره رسانده و نسخه فیزیکی آگهی فوق را به روزنامه رسمی کشور واقع در میدان امام خمینی خیابان بهشت طبقه اول تحویل می دهد.
حقوق ناشی از ثبت علامت، مدت اعتبار و تمدید آن:
طبق ماده ۴۰ قانون ثبت اختراعات ، طرحهای صنعتی و علائم تجاری؛ حقوق ناشی از ثبت علامت، مدت اعتبار و تمدید آن به شرح زیر است:
الف) استفاده از هر علامت که در ایران ثبت شده باشد، توسط هر شخص غیراز مالک علامت، مشروط به موافقت مالک آن می‌باشد.
ب) مالک علامت ثبت شده می‌تواند علیه هر شخصی که بدون موافقت وی از علامت استفاده کند و یا شخصی که مرتکب عملی شود که عادتاً منتهی به تجاوز به حقوق ناشی از ثبت علامت گردد، در دادگاه اقامه دعوی نماید. این حقوق شامل موارد استفاده از علامتی می‌شود که شبیه علامت ثبت شده است و استفاده از آن برای کالا یا خدمات مشابه، موجب گمراهی عموم می‌گردد.
ج) حقوق ناشی از ثبت علامت، اقدامات مربوط به کالاها و خدماتی را که توسط مالک علامت یا با موافقت او به کشور وارد و در بازار ایران عرضه می‌گردد، شامل نمی‌شود.
د )مدت اعتبار ثبت علامت ده سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه ثبت آن می‌باشد.
این مدت با درخواست مالک آن برای دوره‌های متوالی ده ساله با پرداخت هزینه مقرر، قابل تمدید است. یک مهلت ارفاقی شش ماهه که از پایان دوره شروع می‌شود، برای پرداخت هزینه تمدید، با پرداخت جریمه تأخیر، در نظر گرفته می‌شود.
برای اعتراض در باب ثبت علامت تجاری یا برند باید کجا برویم؟
زمانی که شما اظهارنامه ثبت برند یا علامت تجاری پر می کنید اداره مالکیت صنعتی ابتدا بررسی می کند که آیا مشابه این برند ثبت شده یانه؟ منتها باز ممکن است در این مورد اعتراضی از طرف متقاضی مطرح شود. این اعتراض به دادگاه عمومی حقوقی تقدیم خواهد شد. طبق ماده ۵۹ قانون ثبت اختراعات، طرح های صنعتی و علائم تجاری مصوب ۱۳۸۶ «رسيدگي به اختلافات ناشي از اجراء اين قانون و آيين نامه اجرايي آن در صلاحيت شعبه يا شعب خاصي از دادگاه هاي عمومي تهران مي باشد كه حداكثر تا شش ماه بعد از تاريخ تصويب اين قانون توسط رئيس قوه قضائيه تعيين مي گردد. تصميمات اداره مالكيت صنعتي توسط اشخاص ذي نفع قابل اعتراض است و دادخواست مربوط بايد ظرف دو ماه از تاريخ ابلاغ تصميم به ذي نفع و يا اطلاع او از آن، به دادگاه صالح تقديم گردد. تجديدنظر خواهي از آراء و نحوه رسيدگي، تابع مقررات آيين دادرسي دادگاه هاي عمومي و انقلاب در امور مدني است.»
چگونه در باب برند و ثبت علامت تجاری اقامه دعوا کنیم؟
طبق ماده ۱۲۴ آیین نامه قانون ثبت اختراعات ،طرح های صنعتی و علائم تجاری: «هر شخصي كه نسبت به تقاضاي ثبت علامت اعتراض داشته باشد بايد ظرف مهلت ۳۰ روز از تاريخ انتشار آگهي موضوع ماده ۱۲۰ اين آيين نامه اعتراض خود را در دو نسخه مبني بر عدم رعايت مفاد بندهاي (الف) و (ب) ماده۳۰ و ماده۳۲ قانون به مرجع ثبت تسليم نمايد.»
آیا برای برند یا علامت تجاری می توان شکایت کیفری کرد؟
در باب علائم تجاری برند و لوگو قانونگذار دو طریق را جهت حمایت از آن پیش بینی نموده است، اولین طریق همان طریق حقوقی است که در سطور قبل توضیح داده شدکه به صورت خواسته «ابطال علامت یا طرح یا برند» در دادخواستی به دادگاه عمومی تقدیم می شود.
طریق دوم که طریق کیفری است، در ماده ۵۲۹ قانون مجازات اسلامی و ماده ۵۹ و ۱۷۹ قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری و آیین نامه اجرایی آن بیان شده است. مطابق ماده ۱۷۹ آیین نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات و علائم تجاری «… در مورد دعاوی کیفری چنانچه جرم در خارج از تهران واقع یا کشف یا متهم در خارج از تهران دستگیر شده باشد، در این صورت تحقیقات مقدماتی در محل وقوع جرم یا کشف جرم یا دستگیری متهم به عمل آمده و پرونده برای رسیدگی به دادگاه های مذکور در فوق ارجاع می گردد.»
آیا برند یا لوگوی شرکت را می توان به عنوان مال توقیف کرد؟
علامت تجارتی دارای ارزش مالی و معاملاتی است. بنابراین همان‌طور که دارنده علامت تجارتی می‌تواند آن را به دیگران انتقال دهد، در صورتی که محکوم‌له در اجرای قانون اجرای احکام مدنی درخواست نماید که علامت تجارتی محکوم‌علیه توقیف گردد، این عمل فاقد اشکال قانونی است.
