چه موانعی بر سر راه توسعه بیمه عمر در ایران وجود دارد؟
به طور کلی می‌توان گفت انسان یک موجود آینده‌نگر و دوراندیش می‌باشد که برای نیازهای خود با اندیشه و خرد خود برنامه‌ریزی می‌کند. یکی از برنامه‌های آینده‌نگری انسان در عصر حاضر بیمه عمر می‌باشد که برای مواجهه با خطرات احتمالی و رفع مشکلات اقتصادی می‌توان از آن استفاده کرد.
در حقیقت برای جبران زیان‌های مالی و ناشی از حوادث بیمه عمر وسیله‌ای بسیار مؤثر می‌باشد که با استفاده از آن می‌توان بستری آرام برای رشد و توسعه اقتصاد ملی ایجاد کرد؛ به عبارت دیگر بیمه عمرنه تنها به عنوان وسیله‌ای برای ایجاد آرامش و آسایش افراد جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد بلکه باعث می‌شود خلاقیت‌های انسانی شکوفا شود زیرا هرچه آرامش انسان در زندگی بیشتر باشد امکان بروز خلاقیت‌های او نیز افزایش خواهد یافت و کارایی و اثربخشی آن فرد برای جامعه نیز افزایش خواهد یافت. همچنین بیمه عمر به رشد و توسعه اقتصادی کشور تا حد قابل توجهی کمک می‌کند و باعث ایجاد زمینه‌های بیشتر برای آبادانی کشور می‌شود.
در کشورهای پیشرفته از بیمه عمربا نگاهی خردمندانه به عنوان یک ابزار مؤثر برای ایجاد آرامش فردی و آسایش اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گیرد به صورتی که در تعداد بسیار زیادی از کشورهای پیشرفته افراد حداقل تحت پوشش یکی از شرکت‌های بیمه عمر قرار دارد و در برخی از کشورهای در حال توسعه نیز افراد تحت پوشش دو یا بیش از دو طرح‌های بیمه عمر قرار می‌گیرند.
آمار افراد بیمه شده در کشور عزیز ما ایران کم است و در مقایسه با کشورهای پیشرفته و برخی از کشورهای منطقه موفق به کسب رتبه خوبی نشده است.
بررسی موانع موجود بر سر راه توسعه بیمه عمر در ایران
با در نظر گرفتن سابقه بیمه عمردر کشور عزیز ما ایران می‌توان متوجه شد که بیمه عمر از سال 1314 وارد ایران شده است و از طریق شرکت‌های مختلف بیمه عمرخدمات گوناگون بیمه‌ای به بیمه‌گذاران ارائه می‌شود اما متأسفانه روند ارائه این خدمات در ایران صعودی نیست. هرچند می‌توان در ایران نیز به رشد بیمه عمر امیدوار بود اما ایرانی‌ها آن‌طور که باید از بیمه عمراستفاده نمی‌کنند.
بر اساس نظرات کارشناسی در عصر حاضر بیمه عمر در برخی از کشورها تا حد زیادی پیشرفت کرده است به طوری که دیگر رشته‌های بیمه را نیز تحت تأثیر قرار داده است. در کشورهای ژاپن، فنلاند، سوئیس، فرانسه، کره جنوبی، هنگ‌کنگ، سنگاپور، هند و دیگر کشورها بین 60 تا 80 درصد از کل حق بیمه بازار بیمه‌ای این کشورها را بیمه عمر به خود اختصاص داده است. لازم به ذکر است که در هندوستان که به عنوان یکی از کشورهای در حال توسعه محسوب می‌شود در سال 1996 تعداد زیادی بیمه‌نامه عمر جریان داشته است. به این صورت که از هر دو خانواده هندی یک خانواده تحت پوشش بیمه عمر قرار دارد و از مزایای بیمه عمر بهره‌مند شده‌اند.
این سهم در داخل کشور عزیز ما ایران قابل‌قبول نیست و در آمارهای رسمی و غیررسمی این آمار متفاوت است اما با اطمینان می‌توان بیان کرد که سهم این بیمه در دامنه 10 تا 20 درصد قرار گرفته است. اگر بخواهیم این سهم حق بیمه را به جمعیت 80 میلیون کشور خود تقسیم نماییم مشخص خواهد شد که کمتر از 3% جمعیت کشور تحت پوشش‌های بیمه‌نامه عمر قرارگرفته‌اند.
نقش‌های مختلف صنعت بیمه در بازار مالی کشور
بیمه عمر علاوه بر این‌که به افراد یک جامعه برای دستیابی به آرامش کمک می‌کند بلکه بازارهای مالی کسور را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. بر اساس اظهارنظر یکی از کارشناسان نقش صنعت بیمه در بازار مالی یک کشور به سه شکل طبقه‌بندی می‌شود. تأثیر این صنعت روی بازارهای مالی معمولاً به صورت یک پشتیبان و برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقش دوم صنعت بیمه عمر جمع‌آوری و تجهیز منابع مالی با استفاده از عملیات بیمه‌گر است که برای سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم مورد استفاده قرار می‌گیرد. مهم‌ترین نقش صنعت بیمه نیز این است که سرمایه‌گذار به صورت مستقیم با حضور در صنعت بیمه در فعالیت‌های اقتصادی کشور شرکت می‌کند.
شرکت‌های بیمه عمر وجوه بیمه‌گذاران را به صورت ذخیره فنی در اختیار می‌گیرد و به عنوان دارایی سودآور مورد استفاده قرار می‌دهد و این وجوه را در فعالیت‌های مناسب اقتصادی مناسب سرمایه‌گذاری می‌کند. در ادامه برخی از عوامل که ممکن است مانع رشد و پیشرفت بیمه عمر در ایران شود را به طور مختصر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
موانع توسعه صنعت بیمه عمر در ایران
عوامل بسیار زیادی از توسعه صنعت بیمه در ایران جلوگیری می‌کند که در ادامه قصد داریم تا این عوامل را به صورت مختصر مورد بررسی قرار دهیم:
عوامل اقتصادی
عوامل اقتصادی که مانع از رشد و توسعه صنعت بیمه عمر در ایران می‌شود شامل موارد زیر می‌باشد:
ü نوسانات نرخ تورم اقتصادی
ü پایین بودن سطح درآمد افراد جامعه
ü پایین بودن آمار تولید ناخالص ملی
ü رکود در بازار کسب‌وکار
ü کاهش اشتغال‌زایی
عوامل فرهنگی و اجتماعی که مانع از رشد و توسعه صنعت بیمه در کشور می‌شود نیز شامل موارد زیر می‌باشد:
ü نبود آگاهی و دانایی
ü مقایسه بیمه عمر و بیمه تأمین اجتماعی
ü رهایی سرنوشت
ü رفتار احساسی و هیجانی
از دیگر موانع رشد و توسعه صنعت بیمه در کشور نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ü نبود ساختار تشکیلات سیستمی
ü نبود آموزش‌های حرفه‌ای
ü تداخل حوزه فعالیت بیمه‌ای
ü وظایف بانک و بیمه
ü پایین بودن قدرت مالی شرکت‌های بیمه‌ای
ü نبود تطابق کافی بین تقاضا و عرضه
ü ایجاد زمینه‌های اعتمادسازی
ü نبود بازاریابی حرفه‌ای در بیمه
ü پیچیدگی قرارداد بیمه
ü تبلیغات بسیار کم
به طور کلی می‌توان گفت صنعت بیمه عمر برای توسعه و آینده روشن و آفتابی به بازنگری اساسی در ماهیت و کارکرد نیاز دارد تا بتوان با این تغییر بنیادی و سیستمی شدن فعالیت‌ها برای جذب بیمه‌شدگان بیمه عمر امکان‌های تازه‌ای را فراهم سازد. صنعت بیمه در کشور عزیز ما ایران با استانداردهای بین‌المللی از لحاظ کیفی و کمی هنوز فاصله دارد و تمامی رسانه‌های گروهی باید دست به دست یکدیگر دهند تا فرهنگ بیمه را در جامعه نهادینه سازند. به امید این‌که صنعت بیمه در کشور تا حد قابل‌توجهی توسعه یابد و افراد زیادی تحت پوشش بیمه عمر قرار گیرند.
