آپاندیس ، زایده ای کوچک و شبیه انگشت با طولی حدود ۱۰ سانتی متر است که درست در زیر دریچه ایلئوسکام به سکوم چسبیده است.
آپاندیس به طور مرتب با غذا پر شده و سپس به داخل سکوم تخلیه میشود. از آنجایی که مجرای آن کوچک است و ممکن است به خوبی تخلیه نشود , بسیار مستعد بروز انسداد و سپس عفونت است.
آپاندیسیت شایع ترین علت بروز التهاب حاد و در نتیجه لزوم جراحی فوری شکم به شمار می آید.
آپاندیسیت در هر سنی ممکن است رخ دهد , بیشتر بین سنین ۱۰ تا ۳۰ سالگی اتفاق می افتد.
تظاهرات بالینی :
دردی مبهم در ناحیه اپی گاستر یا اطراف ناف وجود دارد که به تدریج به ربع تحتانی راست منتقل میشود و معمولا با تب خفیف , تهوع و گاهی استفراغ همراه است.کاهش اشتها شایع است .حساسیت در لمس در ۵۰ درصد موارد وجود دارد.
نقطه مک بورنی در حساسیت در لمس برگشتی ممکن است وجود داشته باشد مقدار حساسیت در لمس و اسپاسم عضلانی موجود و یا بروز یبوست یا اسهال بستگی چندانی به شدت عفونی شدن آپاندیس ندارد.بلکه به محل قرارگیری آپاندیس مرتبط است.
اگر آپاندیس در پشت سکوم جمع شده باشد , درد و حساسیت در لمس در ناحیه کمر احساس میشود.
اگر نوک آن در ناحیه لگن باشد , این علایم ممکن است تنها در معاینه ی رکتوم مشخص شوند.
درد هنگام اجابت مزاج , دلالت بر این دارد که نوک آپاندیس بر روی رکتوم قرار دارد ,
درد هنگام دفع ادرار , دلالت بر این دارد که نوک آن در نزدیکی مثانه واقع شده است.
گاهی سختی قسمت تحتانی عضله رکتوس راست نیز ممکن است رخ دهد.
علامت رزینگ ممکن است با لمس ربع تحتانی چپ شکم ایجاد شود که درد برعکس در ربع تحتانی راست احساس خواهد شد.
اگر آپاندیس پاره شود , درد منتشر شده , نفخ شکم به دنبال فلج ایلئوس پدید می آید و وضعیت بیمار وخیم می شود.
یبوست هم ممکن است در آپاندیسیت حاد ایجاد گردد.
در صورت مصرف ملین , آپاندیس ملتهب ممکن است پاره شود.
نکته پرستاری
پس به طور کلی در صورتی که بیمار دچار تب , تهوع و یا درد شکم است , از دارو های ملین یا مسهل نباید استفاده کرد.
عوارض
عارضه مهم آپاندیسیت , سوراخ شدن آپاندیس است که میتواند به پریتونیت یا آبسه منجر شود.
عارضه دیگر التهاب ورید پورت است که به علت آمبولی منشا گرفته از روده عفونت ایجاد میشود.
سوراخ شدن عموما ۲۴ ساعت بعد از شروع درد رخ می دهد.
نشانه های آن شامل تب ۳۷/۷ درجه سانتی گراد یا بیشتر با ظاهری بد حال و ادامه درد شکم یا حساسیت در لمس است.
بیماران مبتلا به عارضه پریتونیت اغلب در وضعیت به پشت خوابیده و بدون حرکت مشاهده میشوند.
تدابیر پرستاری
رفع عفونت ناشی از اختلال موجود و یا احتمالی در دستگاه گوارش ,حفظ سلامت پوست وبرقراری تغذیه مناسب هستند.
پرستارباید بیمار را برای جراحی آماده کند.
شروع محلول های وریدی برای حفظ عملکرد کافی کلیوی و جایگزینی مایع از دست رفته , ضروری است.
درمان آنتی بیوتیکی ممکن است جهت پیشگیری از عفونت تجویز شود.
در صورت وجود شواهدی دال بر وجود فلج ایلئوس , سوند بینی معده ای گذاشته میشود .
از دادن تنقیه به دلیل خطر بروز پارگی روده باید اجتناب شود.
اقدامات پرستاری بعدازجراحی
بعد از عمل جراحی بیمار را در وضعیت نشسته قرار داده می شود.
در این وضعیت از وارد شدن فشار به محل جراحی و اندام های شکمی کاسته می شود و در نتیجه درد تخفیف می یابد.
برای تسکین درد , از یک نوع داروی مخدر مثل سولفات مورفین استفاده می شود.
در صورت تحمل , معمولا مایعات خوراکی داده می شود .
به بیمار آموزش داده میشود که در فاصله روز های پنجم تا هفتم بعد از عمل برای برداشتن بخیه ها توسط جراح مراجعه کند.
در مورد مراقبت از بخیه و فعالیت به بیمار آموزش داده می شود.
بیمار باید از بلند کردن اجسام سنگین بپرهیزد.
فعالیت طبیعی معمولا بین ۲ تا ۴ هفته بعد از عمل از سر گرفته می شود.
اگر احتمال بروز پریتونیت وجود داشته باشد . یک درن در محل جراحی قرار داده می شود .
بیمارانی که در معرض خطر ابتلا به چنین عارضه ای هستند , برای چندین روز در بیمارستان نگه داشته می شوند و از نظر علایم انسداد روده یا خونریزی ثانویه تحت نظر قرار می گیرند.
آبسه های ثانویه ممکن است در ناحیه لگن , زیر دیافراگم , یا در کبد تشکیل شوند که در این صورت افزایش درجه حرارت و نبض همراه با افزایش لکوسیت ها پدید خواهد آمد.
زمانی که بیمار برای ترخیص آماده می شود , باید در مورد مراقبت از زخم و تعویض پانسمان یا شستشوی زخم در صورت نیاز به بیمار و خانواده ی او آموزش داده شود.
