از هر ۱۰ نفری که بالای ۴۰ سال سن دارند یک نفر دچار سنگهای صفراوی می شود و در خانمها دو برابر آقایان شایعتر است. سنگها معمولا در کیسه صفرا ایجاد می شوند و در اکثر موارد باعث بروز هیچ مشکلی نمی شوند. این سنگها از صفرا ساخته می شوند. صفرا مایعی است که به هضم غذا کمک نموده و توسط کبد ترشح می شود. صفرا بعد از اینکه در کبد ساخته شد وارد کیسه صفرا شده و در آنجا ذخیره می شود. صفرا عمدتا از ماده چرب کلسترول، رنگدانه ها و نمک های مختلف ساخته می شود. یک تغییر کوچک در ترکیباتی که در صفرا وجود دارند ممکن است باعث شروع ساخته شدن سنگهای صفراوی شوند. اکثر سنگهای صفراوی ترکیبی از کلسترول و رنگدانه ها (پیگمانها) هستند. حدود ۲۰ درصد سنگهای صفراوی فقط حاوی کلسترول می باشند و حدود پنج درصد سنگهای صفراوی نیز فقط حاوی رنگدانه ها هستند. اغلب تعداد زیادی سنگ صفراوی در یک فرد ساخته می شود که اندازه بعضی از آنها می تواند به بزرگی یک توپ گلف باشد. سنگهای صفراوی در بعضی خانواده ها بیشتر دیده می شود.
اغلب هیچ علت واضحی برای ایجاد سنگهای صفراوی وجود ندارد. با این حال، سنگهای صفراوی کلسترولی در افرادی که خیلی اضافه وزن دارند و چاق هستند شایعتر می باشد.همچنین خطر ساخته شدن سنگها در افرادی که یک رژیم غذایی چرب دارند بیشتر از سایر افراد می باشد.
سنگهای صفراوی رنگدانه ای ممکن است به علت انهدام بیش از حد گلبول های قرمز که در انواعی از کم خونی ها دیده می شود ساخته شوند. همچنین عدم تخلیه کامل کیسه صفرا که بر اثر تنگ شدن مجاری صفراوی ایجاد می شود می تواند باعث افزایش خطر ساخته شدن سنگهای صفراوی شود.
سنگهای صفراوی اغلب باعث بروز هیچ مشکلی نمی شوند. با اینحال اگر یک یا چند عدد از این سنگها باعث انسداد مجرای خروجی صفرا از کیسه صفرا شود ممکن است علایم و مشکلات این سنگها دیده شوند.
علایمی که بر اثر انسداد کامل یا جزئی این سنگها رخ می دهند را اصطلاحا کولیک صفراوی (Bilary colic) می نامند که شامل موارد زیر می باشد :دردهای خفیف تا شدید در قسمت بالای شکم. تهوع و استفراغ. حمله های کولیک صفراوی بطور طبیعی مدت زمان کوتاهی طول می کشند و معمولا به دنبال خوردن یک غذای چرب که باعث انقباض کیسه صفرا می شود رخ می دهند.
سنگهایی که در مجاری صفراوی گیر می کنند باعث می شوند که این مجاری مسدود گردند. این وضعیت می تواند باعث بروز التهاب یا عفونت کیسه صفرا و مجاری صفراوی شود. همچنین مسدود شدن مجاری صفراوی ممکن است باعث ایجاد یرقان شده و سفیدی چشمها و پوست بدن زرد شوند. به غیر از بروز یرقان، بسته شدن مجرای صفراوی مشترک ممکن است سبب بروز التهاب لوزالمعده (پانکراتیت) شود.
اکثر افراد فقط هنگامی از وجود سنگهای صفراوی در بدنشان با اطلاع می شوند که بر حسب تصادف یک سونوگرافی انجام دهند. با اینحال اگر پزشکتان از علایم و مشکلاتی که ابراز می دارید مشکوک شود که ممکن است شما دارای سنگهای صفراوی باشید برایتان درخواست آزمایش خون خواهد نمود تا تعداد گلبولهای قرمز خون شما را بررسی نماید و میزان کلسترول خون را نیز اندازه گیری کند. همچنین بررسیهای عکس برداری مثل سونوگرافی نیز ممکن است درخواست شود. اگر مشخص شد که مجرای صفراوی مسدود شده است می توان با استفاده از روش ایی آر سی پی (ERCP) که توسط آندوسکوپ و تزریق یک ماده حاجب در مجاری صفراوی و سپس عکسبرداری با اشعه ایکس انجام می شود، محل دقیق سنگ در مجرا را مشخص کرد.
سنگهای صفراوی ای که هیچ علامت و مشکلی برای فرد ایجاد نمی کنند نیازی به درمان ندارند. اگر شما دارای علایم خفیف یا گاهگاهی هستید، پیروی از یک رژیم غذایی کم چربی ممکن است از بروز ناراحتی های بعدی شما جلوگیری نماید. با اینحال اگر علایم و مشکلات شما دایمی و پابرجا هستند و یا اینکه بدتر شده اند ممکن است نیاز باشد که با عمل جراحی کیسه صفرای شما بیرون آورده شود. در آوردن کیسه صفرا معمولا مشکل بیمار را حل می کند. با اینحال در موارد اندکی سنگها دوباره در مجرای صفرا ساخته می شوند و نیاز به برداشتن سنگ با عمل جراحی و یا با استفاده از آندوسکوپی و روش ایی آرسی پی ERCP دارند. بیرون آوردن کیسه صفرا معمولا در سلامتی آینده فرد مشکلی ایجاد نمی کند و صفرا به سادگی و بطور دائم از طریق یک مجرا مستقیما از کبد به اثنی عشر تخلیه می شود. داروهایی وجود دارند که می توانند سنگهای صفراوی از نوع کاملا کلسترولی را حل نموده و از بین ببرند اما این امر ممکن است چند ماه یا چند سال طول بکشد تا سنگ بطور کامل حل شود. گاهی اوقات از دستگاههای سنگ شکن استفاده می شود که با استفاده از امواج مافوق صوت(اولتراسونیک) سنگها را به قطعات کوچک تر خرد می کنند تا بتوانند بدون درد از مجرای صفراوی خود را به اثنی عشر رسانده و از آنجا نیز از طریق مدفوع خارج شوند. استفاده از داروها یا دستگاه سنگ شکن می تواند باعث جلوگیری از انجام عمل جراحی شود. با اینحال در چنین مواردی از آنجایی که کیسه صفرا هنوز در بدن قرار دارد احتمال زیادی دارد که در آینده دوباره این سنگها ساخته شوند.
