پالس اکسیمتر دستگاهی است که با استفاده از آن میتوان میزان اکسیژن خون شریانی یا همان درصد اشباع اکسیژن خون انسان را اندازه گیری کرد.این وسیله در بیماران کرونایی و کسانی که مشکلات تنفسی دارند بسیار کاربرد دارد.
چرا اندازه گیری درصد اشباع اکسیژن برای بیماران تنفسی مهم است؟
در بدن انسان به طور مداوم فعالیت های متابولیک جهت ادامه حیات صورت می پذیرد.فعالیتهای متابولیکی با مصرف اکسیژن و تولید دی اکسید کربن و انرژی همراه است.بدون وجود اکسیژن تولید انرژی ناچیز است(متابولیسم بی هوازی)،به علاوه در متابولیسم بی هوازی اسید لاکتیک تولید می شود،که می تواند در تعادل اسید و باز بدن،اختلال ایجاد کند.
برای انجام اعمال متابولیک و برای حفظ حیات ،باید اکسیژن از هوا به ریه ها و سپس به داخل خون وارد شود و توسط جریان خون به بافت های بدن انسان برسد.در نتیجه اطلاع از میزان اکسیژن خون یکی از پارامترهای حیاتی در تشخیص و درمان بسیلری از بیماری ها و آسیب های بافتی است.
مکانیسم انتقال اکسیژن در بدن
سیستم انتقال اکسیژن در بدن انسان از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است:
ریه ها
قلب
رگ های خونی
بافت های مصرف کننده
وظیفه ریه ها، انتقال اکسیژن موجود در هوای دمی به خون است که این عمل در حبابچه های ریه انجام می گردد. سپس اکسیژن در دیواره حبابچه ها به داخل خون شریانی نفوذ می کند بعد خون غنی شده از اکسیژن از طریق رگ های ششی وارد قلب می شود و قلب به عنوان یک پمپ آن را به سمت بافت ها می راند.برداشت اکسیژن توسط بافت ها سبب می شود که میزان اکسیژن خون کاهش یافته و مجددآ جهت اکسیژن دار شدن از طریق سیاهرگ ها به قلب وسپس به ریه ها هدایت شود.
اکسیژن به دو طریق در خون منتقل میشود:
از طریق پیوند شیمیایی با هموگلوبین و تشکیل اکسی هموگلوبین که 98 درصد سهم انتقال اکسژن در خون را به عهده دارد.
به صورت محلول در پلاسما که تنها 2 درصد سهم انتقال اکسیژن در خون را بر عهده دارد.
اصول پالس اکسیمتری
رایج ترین روش اندازه گیری درصد اشباع خون تکنیک نوری است که از خواص نوری خون جهت محاسبه درصد اشباع اکسیژن خون استفاده می شود.زمانی که خون اکسیژن دار می شود به رنگ قرمز در آمده و زمانی که اکسیژن آن مصرف می شود به رنگ آبی تیره در می آید.این ویژگی نشان گر تغییر میزان جذب نور در اثر تغییر میزان اکسیژن است.
گلبول های قرمز دارای ترکیبات مختلف هموگلوبین هستند و 99 درصد هموگلوبین خون شامل هموگلوبین بدون اکسیژن و اکسی هموگلوبین می باشد.
بخش عمده خون را آب،هموگلوبین بدون اکسیژن و اکسی هموگلوبین تشکیل می دهد.در طول موج های کمتر از1000 نانومتر ضریب جذب آب بسیار ناچیز است در نتیجه با تاباندن طول موج های کمتر از 1000 نانومتر و ثبت آن توسط فتودتکتور می توان اطلاعاتی از میزان هموگلوبین و اکسی هموگلوبین به دست آورد.
روش کار با پالس اکسیمتر چگونه است؟
برای سنجیدن درصد اشباع اکسیژن از پال اکسیمتر استاده میشود.شما میتوانید دستگاه پالس اکسیمتر را در مناطقی مثل نوک انگشت دست،شست پا،لاله گوش و یا روی بینی قرار داده و سپس دستگاه پالس اکسیمتر با تاباندن امواج نوری کمتر از 1000 نانومتر میزان درصد اشباع اکسیژن را روی نمایشگر دستگاه،به رویت شما می رساند.
میزان طبیعی درصد اشباع اکسیژن خون چقدر است؟
میزان نرمال درصد اشباع اکسیژن خون 95 درصد و بالاتر از آن است و اگر به هر دلیلی در افراد معمولی به کمتر از این مقدار رسید،حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید تا اقدامات و آزمایشات لازم برای شما انجام گردد و در صورت نیاز مداوم به اکسیژن می توانید از دستگاه اکسیژن ساز استفاده کنید.
