زونا عبارت است از یك عفونت ویروسی دستگاه عصبی مركزی. ویروس زونا (همان ویروس آبله مرغان) در افرادی كه سابقاً آبله مرغان نگرفتهاند و غالباً در بیمارانی كه نیازمند سركوب دستگاه ایمنی با دارو برای هرگونه بیماری هستند سرایت میكند. زونا میتواند در هر سنی رخ دهد، اما در افراد بالای ۵۰ سال شایعتر است.
این بیماری توسط همان ویروس آبله مرغان ایجاد میشود. این ویروس ممكن است سالها در نخاع به حالت خفته باقی بماند تا زمانی كه در اثر یك عامل تحریكی دوباره بیدار شود. اما این بار دیگر بیماری آبله مرغان ایجاد نمیشود، بلكه زونا رخ میدهد.
در حال حاضر نمیتوان از آن پیشگیری به عمل آورد. واكسنهای تحقیقاتی كه برای پیشگیری از آبله مرغان در حال آزمایش هستند نتوانستهاند جلوی زونا را بگیرند. البته فرد با یك بار گرفتن زونا، تا آخر عمر در برابر آن ایمن خواهد بود، مگر در موارد نادر.
تاولهای پوستی در عرض ۲۱-۱۴ روز پاك میشوند. البته درد ممكن است تا یك ماه دیگر یا بیشتر طول بكشد. با یك بار گرفتن زونا، معمولاً فرد در برابر آن ایمنی پیدا میكند، اما تعداد كمی از افراد بودهاند كه بیش از یك حمله زونا داشتهاند.
تشخیص معمولاً تا زمان بروز بثور پوستی امكانپذیر نیست. قبل از آن، علایم ممكن است شبیه آپاندیسیت، جمع شدن مایع دور ریه یا سایر بیماریها باشند. ندرتاً آزمایش خون، كشت مایع تاولها، و نمونهبرداری از پوست انجام میگیرد. هدف اصلی درمان عبارت است از تخفیف خارش و درد تا حدامكان، كه برای این كار معمولاً از داروهای مالیدنی و خوراكی استفاده میشود. دردی كه پس از پاك شدن تاولها باقی میماند را خیلی مشكل بتوان درمان كرد، و متأسفانه هیچ راه قطعی برای پیشگیری از آن وجود ندارد. به هنگام حمام، تاولها را به ملایمت بشویید. روی تاولها و زخمها باند نبندید. در وان آبی بخوابید كه به آن نشاسته ذرت یا پودر جو دوسر اضافه شده باشد. سایر روشهای كاهش درد نیز مطرح هستند، اما تأثیر هیچ كدام بهطور قطعی اثبات نشده است. این روشها عبارتند از تحریك یا مالش متناوب، استفاده از جریان الكتریكی در پوست، گرما، اسپری سرد، و قطع رشتههای عصبی یا جراحی.
لوسیون كالامین برای تاولها .برای درد خفیف میتوان از دارویی مثل استامینوفن استفاده كرد. در صورت لزوم، ضد دردهای قویتر مورد استفاده قرار خواهند گرفت. داروهای آرامبخش برای مدتی كوتاه. داروهای كورتیزونی برای تخفیف درد در موارد شدید. امكان دارد آسیكلوویر (یك نوع داروی ضد ویروسی) تجویز شود. در موارد شدید میتوان رشتههای عصب حسی را با تزریق ماده بیحس كننده بلوك كرد.
محدودیتی برای آن وجود ندارد. از قرار گرفتن در معرض باد سرد پرهیز كنید.
رژیم خاصی توصیه نمیشود. در هر حال رژیم باید مقوی باشد و در صورت توصیه، مكمل ویتامینی نیز باید دریافت شود.