سرطان تخمدان (Cancer of the Ovary) یکی از علل مرگ و میر ناشی از کانسرهای ژنیکولوژیک در دنیا است و پنجمین سرطان منجر به مرگ پس از ریه، پستان و پانکراس در زنان هستند.
تومورهای تخمدان علیرغم معاینه فیزیکی دقیق غالباً به سختی تشخیص داده می شوند زیرا معمولاً در عمق لگن قرار دارند. هیچ عامل خاصی به عنوان علت آن شناخته نشده است اما بارداری و مصرف کنتراسپیتوهای خوراکی اثرات حفاظتی دارند.
بروز کانسر تخمدان پس از سن ۴۰ سالگی افزایش می یابد و بیشترین شیوع آن در کشورهای صنعتی دیده می شود. زنان از تمام نژادها و زمینه های قومی مختلف به یک اندازه مبتلا می شوند. وجود تاریخچه خانوادگی این سرطان در بستگان درجه اول، سن بالا، منارک زودرس، یائسگی دیررس و چاقی ممکن است خطر را افزایش دهند.
پاتوفیزیولوژی سرطان تخمدان
اکثر سرطان های تخمدان منشا اپی تلیال دارند، سایر انواع آن تومور سلول های زایا و تومورهای استرومال می باشند. تومورهای تخمدان در صورتی که دچار ارتشاح نشوند و حالت تهاجمی نداشته باشند خوش خیم تلقی می شوند در صورتی که ارتشاح داشته باشند اما تهاجمی نباشند، مرزی نامیده می شوند و در صورتی که حالت مهاجم پیدا کنند بدخیم خواهند بود.
هیچ مکانیسم غربالگری مشخصی وجود ندارد، شاخص های تومور باید کشف شوند. برای زنان در معرض خطر معاینه دو دستی لگن انجام می شود.
هر نوع بزرگی تخمدان باید مورد بررسی قرار بگیرد، کانسرهای اولیه تخمدان در معاینه لگنی کشف نمی شوند.
اولتراسوند از طریق واژن، اولتراسند لگن، MRI شکم، گرافی ریه و تست آنتی ژن 125-CA برای زنان پرخطر مفید است.
درمان طبی سرطان تخمدان
درمان انتخابی، برداشتن تخمدانها به وسیله جراحی است.
مداخلات قبل از عمل شامل: تنقیه باریوم، پروکتوسیگموئیدوسکوپی، رادیوگرافی از لوله گوارش فوقانی، رادیوگرافی سینه، پیلوگرام وریدی، CT اسکن و اروگرافی وریدی می باشد.
مرحله بندی تومور TNM به عنوان راهنمای درمان مورد استفاده قرار می گیرد.
معمولاً درمان شامل هیسترکتومی کامل از طریق شکم و خارج کردن لوله های فالوپ و تخمدان ها و امنتوم (سالپنگوافورکتومی و امنتومی دوطرفه) می باشد، اما ممکن است کوچک کردن اندازه تومور، نمونه برداری از غدد لنفاوی پاراآئورتیک و غدد لگنی، بیوپسی دیافراگم، بیوپسی راندوم صفاق و شستشوی سیتولوژیک نیز انجام شود.
شیمی درمانی شایعترین شکل درمان برای مراحل پیشرفته کانسر تخمدان می باشد.
درمان های جدید عبارتنداز: آماده سازی لیپوزوم، تجویز داروهای داخل صفاقی، واکسن های ضد سرطانی، آنتی بادی های مونوکلونال علیه آنتی ژن های سرطانی، ژن درمانی و درمان های آنتی بیوتیک.
مداخلات پرستاری در مواجهه با بیماران مبتلا به کانسر تخمدان
معیارهای پرستاری را در ارتباط با جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و درمان های تسکینی انجام دهید.
بیمار را از نظر عوارض و درمان جراحی شکم کنترل کنید و علائم بروز عوارض را به پزشک گزارش نمایید.
نیازهای عاطفی بیمار از جمله نیاز به بچه دار شدن را بررسی کنید با تامین راحتی و نشان دادن توجه و مراقبت از بیمار حمایت عاطفی به عمل آورید.
به بیمار فرصت دهید که احساسات خود را دربارۀ بیماری و خطر مرگ بیان کند.
