منظور از سکته قلبی یا آنفارکتوس میوکارد (Myocardial infarction) مرگ قسمتی از عضله قلب می‌باشد که به دنبال بند آمدن خونرسانی آن قسمت ایجادمی‌گردد.
سکته قلبی یکی از علل عمده مرگ و میر در کشورهای پیشرفته می‌باشد. بااینحال میزان مرگ و میر از اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی تا امروز به مقدار زیادی رو به کاهش گذاشته است که علت آن، پیشرفت‌هایی است که در درمان آن ایجاد شده و نیز افزایش آگاهی‌های مردم برای پیروی کردن از یک شیوه زندگی سالم می‌باشد تا از بروز سکته قلبی پیشگیری کنند.
سکته‌های قلبی معمولاً به علت بیماری شریان کرونری ایجاد می‌شوند. در بیماری شریان کرونری، شریانهای کرونری که باعث خونرسانی به عضلات قلب می شوند تنگ و باریک می‌گردند. این تنگ شدن معمولاً بخاطر تصلب شرائین می‌باشد.
در بیماری تصلب شرائین، رسوب چربی مثل کلسترول در دیواره داخلی شریان تجمع می‌یابد. این مواد رسوبی که به آن اصطلاحاً آتروم (Athroma) گفته می‌شود سپس با یک لایه فیبروز پوشانده می‌شود که ممکن است پاره شده و یا سفت گردد. سلول‌های خونی که به آنها پلاکت گفته می‌شود می‌توانند به این رسوب چسبیده و باعث ساخته شدن لخته خون شوند. وقتی لخته خون تشکیل می‌شود ممکن است باعث انسداد کامل شریان شده و در نتیجه منجر به بروز یک سکته قلبی شود.
اگر شما سابقه خانوادگی بیماری شریان کرونری دارید، شما نیز در خطر ابتلاء به این بیماری هستید بخصوص اگر یک یا چند نفر از اعضای خانواده شما دچار این بیماری بوده‌اند و یا اینکه در سنین کمتر از ۵۵ سال دچار سکته قلبی شده‌اند. اگر شما دچار فشار خون بالا هستید یا به علت مرض قند (دیابت) دچار مشکلات قلبی شده‌اید، این خطر برای شما بیشتر خواهد بود.
علایم معمولاً بطور ناگهانی ایجاد شده و عبارتند از:
یک حمله آنژین که به درمانهای معمول پاسخ نمی‌دهد و یا درد آن بیشتر از ۱۰ دقیقه طول کشیده است ممکن است به علت سکته قلبی ایجاد شده باشد و نیاز به رفتن فوری به بیمارستان دارد.
از هر ۵ نفری که دچار سکته قلبی می‌شود یک نفر آنها دچار درد سینه نمی‌شود. بااین حال ممکن است علایم دیگری مثل تنگی نفس، از حال رفتن، عرق ریزش و رنگ پریدگی وجود داشته باشد. چنین الگویی از علایم را اصطلاحاً سکته قلبی ساکت (Silent infarction) می‌نامند. این نوع از سکته قلبی معمولاً در افراد سالخورده و در بیماران دچار مرض قند (دیابت) بیشتر دیده می‌شود.
نحوه تشخیص سکته‌های قلبی در بسیاری از موارد، تشخیص سکته‌های قلبی کاملاً واضح می‌باشد. یک نوار قلبی اغلب تغییراتی را نشان میدهد که تأیید کننده بروز یک سکته قلبی می‌باشد. با استفاده از نوار قلبی می‌توان فهمید که کدام قسمت از عضله قلب و چه مقدار از آن صدمه دیده است و نشان میدهد که آیا ضربانهای قلب هنوز طبیعی هستند و یا دچار بی‌نظمی شده‌اند.
برای اینکه تشخیص سکته‌های قلبی تأیید شوند، آزمایش‌های متعدد خون انجام می‌شود تا میزان یک ماده شیمیایی که پس از سکته قلبی از عضلات صدمه دیده قلب در خون ریخته می‌شود اندازه‌گیری شود.
نحوه درمان عبارتست از تسکین درد و دوباره باز گرداندن خونرسانی به عضلات قلب تا میزان صدمات وارده به آن به حداقل خود برسد و نیز پیشگیری از بروز عوارض جانبی بیشتر. با بستری سریع بیمار در بخش سی سی یو یا آی‌سی‌یو که ضربان قلب و علایم حیاتی بیمار بطور مرتب کنترل می‌شود می‌توان به این اهداف دست یافت. اگر شما دچار درد خیلی شدید در سینه هستید ممکن است یک آمپول مسکن قوی مثل مورفین به شما تزریق شود.
در طی ۶ساعت اول پس از بروز سکته‌های قلبی، ممکن است یک داروی ترومبولیتیک (Thrombolytic) به بیمار تزریق شود تا لخته خونی که باعث انسداد شریان کرونری شده است را حل نماید. راه دیگر آن است که شما سریعاً تحت آنژیوپلاستی کرونری قرار بگیرید تا شریان باریک شده دوباره گشاد شود. اگر بتوان در عرض 6 ساعت پس از سکته قلبی، دوباره خونرسانی به عضله صدمه دیده قلب را برقرار نمود، احتمال زیادی دارد که بهبودی کامل ایجاد شود.
هنگامی که شما در بخش سی سی یو بستری هستید، ضربان قلب شما زیر نظر قرار دارد و در صورتی که بی نظمی در آن ایجاد شود و یا علایم نارسایی قلب پدیدار شوند، درمانهای خاص انجام می‌شود. اگر پیشرفت در بهبودی شما به خوبی انجام گردد به شما اجازه داده خواهد شد که بعد از ۲۴ تا ۴۸ ساعت مدت کمی از تخت پایین بیایید.
بزودی شما می‌توانید یک برنامه بازتوانی را اجرا نمایید و به تدریج مدت بیشتری را خارج از تخت بگذرانید.به محض اینکه از سکته قلبی بهبودی حاصل گردید، وضعیت شریانهای کرونری و عضلات قلب شما ارزیابی می‌شود. از آزمایشهایی مثل اکوکاردیوگرافی و تست ورزش استفاده می‌شود تا نحوه درمانهای بعدی تصمیم‌گیری شود. برای مثال، اگر عمل تلمبه کردن قلب مختل شده است ممکن است یک داروی ادرارآور (دیورتیک) و یا یک داروی مهار کننده ACE تجویز شود.
اگر یک شریان کرونری مسدود شده باشد ممکن است نیاز به عمل جراحی بای‌پس در مرحله بعد داشته باشید. اگر آزمایشها نشان دهند که ضربان قلب بطور پیوسته دچار نامنظمی شده است ممکن است نیاز به یک ضربان‌ساز (پِیس‌مِیکر Pacemaker) داشته باشید که در سینه شما کار گذاشته می‌شود.
بعضی از داروها مثل داروهای بتابلوکر و یا آسپرین به مدت طولانی باید مصرف شوند تا احتمال وقوع یک سکته قلبی دیگر را کاهش دهد. به شما همچنین توصیه می‌شود که از یک رژیم غذایی کم چربی استفاده نمایید وداروهای پایین آورنده چربی نیز برایتان تجویز می‌گردد تا کلسترول خونتان کاهش یابد. حتی اگر میزان کلسترول خون شما در حد طبیعی هم باشد، این داروها تجویز می‌شوند زیرا تحقیقات نشان داده است که مصرف آنها دارای منافع زیادی می‌باشد.
.اهمیت زیادی دارد که به توصیه‌های پزشک در مورد از سرگیری هرچه سریع‌تر فعالیت‌های طبیعی روزمره توجه نمایید. طبیعی است که این افراد از سلامتی خود احساس نگرانی می‌کنند و بسیاری از آنها تا حدودی دچار افسردگی می‌شوند. لازم است که از ناتوان شدن بر اثر ترسی که از وقوع یک سکته قلبی دیگر ممکن است ایجاد شود جلوگیری نمایید. بسیاری از بیمارستان هادارای برنامه‌های بازتوانی بعد از ترخیص بیمار از بیمارستان هستند تا به این وسیله به بیمار کمک نمایند تا دوباره اعتماد به نفس خود را پیدا نماید و یک زندگی طبیعی را دنبال کند.
افراد معمولاً پس از ۸ تا ۱۲ هفته بعد از سکته قلبی می‌توانند به سر کار خود باز گردند. البته اگر کار دفتری باشد زودتر از این مدت هم می‌توان به سر کار برگشت. در ابتدا لازم است که کمتر از حد معمول (پارت تایم) سر کار حاضر شوید. سعی کنید که از وضعیت‌های استرس‌زا دوری نمایید. شما می‌توانید بعد از چهار هفته که از سکته قلبی‌تان می‌گذرد دوباره رانندگی نمایید. همچنین قادر خواهید بود که بعد از چهارهفته که از سکته قلبی‌تان می‌گذرد مقاربت جنسی انجام دهید.
اگر قبل از این سکته قلبی‌تان، سکته قلبی دیگری قبلاً نداشته‌اید، شما به سرعت درمان شده و هیچگونه عوارض جانبی نخواهید داشت و عاقبت خوبی خواهید داشت. پس از دو هفته از وقوع یک سکته قلبی احتمال وقوع یک سکته قلبی دیگر به میزان زیادی کاهش می‌یابد و شانس زیادی خواهید داشت که حداقل ده سال دیگر زندگی نمایید. اگر سیگار کشیدن را کنار بگذارید، تمرینات منظم ورزشی انجام دهید و یک رژیم غذایی سالم را پیروی نمایید، عاقبت شما بهتر خواهد بود.
اگر قبل از این سکته قلبی، یک سکته قلبی دیگر هم داشته‌اید، عاقبت بیماری شما بستگی به این دارد که چقدر از عضله قلب شما آسیب دیده است و اینکه آیا عوارض جانبی دیگری هم داشته‌اید یا خیر. بااینحال، بسیاری از افرادی که تحت عمل جراحی یا آنژیوپلاستی قرار می‌گیرند به مدت ده سال یا بیشتر به زندگی خود ادامه می‌دهند.
