یبوست حالتی است که حجم مدفوع شما کوچک و سفت مى‌باشد و یا اگر در هنگام دفع مدفوع، مجبور هستید که زور بزنید، شما احتمالاً دچار یبوست هستید. تعداد دفعات دفع مدفوع در تعیین اینکه آیا فردى دچار یبوست مى‌باشد یا خیر از اهمیت کمترى برخوردار است زیرا تعداد دفعات دفع مدفوع در افراد سالم تفاوتهاى زیادى با یکدیگر دارد. تعداد دفعات دفع مدفوع از روزى سه بار تا هفته‌اى سه بار در افراد سالم متفاوت مى‌باشد. اکثر افراد تمایل دارند که در ساعات خاصى از روز بطور منظم دفع مدفوع نمایند.
یبوست در بین افراد شایع بوده و معمولاً ضررى هم ندارد اما گاهى اوقات نشانه یک بیمارى زمینه‌اى مى‌باشد. اگر شما اخیرا دچار یبوست شده‌اید که شدید مى‌باشد و یا به مدت دو هفته دائما دچار یبوست هستید و بخصوص اگر سن شما بالاى ۵۰ سال مى‌باشد و یا اینکه خون در مدفوعتان دیده‌اید حتما باید به پزشک مراجعه نمایید.
علل ایجاد یبوست
یک رژیم غذایى کم فیبر و عدم مصرف مایعات به اندازه کافى، شایعترین علت ایجاد یبوست مى‌باشد.
مصرف زیاد مشروبات الکلى یا نوشیدن زیاد نوشیدنى‌هایى که حاوى کافئین مى‌باشند مى‌توانند باعث بى‌آبى بدن شده و در نتیجه مدفوع را خشک و سفت مى‌کنند که دفع آن با مشکل همراه است.
سایر عواملى که باعث مى‌شوند تعداد دفعات دفع مدفوع کم بشود عبارتند از: عدم انجام تمرینات ورزشى به اندازه کافى و عدم تحرک به مدت طولانى.
بعضى از بیمارى‌ها مثل کم کارى تیروئید و افسردگى‌ها مى‌توانند باعث بروز یبوست شوند.
افرادى که به تازگى عمل جراحى شکم کرده‌اند و کسانى که دچار مشکلاتى در مقعد هستند (مثل بواسیر و شقاق مقعد) ممکن است دفع مدفوع برایشان دردناک باشد و از دفع مدفوع خوددارى نمایند که این وضعیت مى‌تواند منجر به بروز یبوست شود.
بعضى از داروها مثل داروهاى ضد افسردگى و داروهاى آنتى‌اسید که حاوى آلومینیوم و کربنات کلسیم مى‌باشند ممکن است باعث یبوست شوند.
عدم آموزش صحیح توالت رفتن به کودکان و افزایش بى‌حرکتى در افراد سالخورده باعث مى‌شود که یبوست در این دو گروه سنى شایعتر باشد. به دلایل نامعلوم، یبوست در خانمها شایعتر مى‌باشد.
نحوه درمان یبوست
اگر یبوست شما بخاطر نحوه زندگى‌تان ایجاد شده است اقدامات زیادى است که مى‌توانید براى برطرف کردن آن و پیشگیرى از عود مجدد آن انجام دهید. این اقدامات ساده عبارتند از:
میزان فیبر در رژیم غذایى‌تان را افزایش دهید. غذاهاى سرشار از فیبر عبارتند از: نان سبوس دار، غلات، میوه‌ها، سبزى‌ها و سیب زمینى.
مصرف غذاهاى تصفیه شده و عمل آورده شده مثل پنیر و نان سفید را به حداقل برسانید.
مصرف روزانه مایعات را افزایش دهید اما از نوشیدن نوشیدنى‌هاى حاوى الکل یا کافئین خوددارى نمایید.
از مصرف دائمى داروهاى مسهل خوددارى نمایید زیرا روده‌ها به این داروها عادت نموده و بدون آنها کار نمى‌کنند.
هر گاه احساس دفع مدفوع داشتید به توالت بروید. هیچگاه این احساس را نادیده نگیرید. هرچه مدفوع بیشتر در روده‌ها باقی میماند،خشک‌تر و سفت مى‌گردد و بیرون آمدن آن مشکل‌تر خواهد شد.
عادت کنید که هر روز در یک وقت مشخصى و بطور منظم به توالت بروید.
سخن پایانی
اگر با انجام اقدامات فوق هنوز یبوست شما برطرف نشده است باید براى رفع آن به پزشک مراجعه نمایید. او احتمالاً شکم و مقعد شما را معاینه خواهد کرد. همچنین مدفوع شما جهت آزمایش به آزمایشگاه فرستاده مى‌شود تا از نظر وجود خون در آن بررسى شود. اگر با انجام این اقدامات، هیچ علتى براى یبوست شما پیدا نشود ممکن است نیاز به انجام کولونوسکوپى (دیدن روده‌ها با استفاده از لوله‌اى که از طریق مقعد وارد مى‌شود) و یا گرفتن عکس رادیوگرافى باشد تا هر گونه ناهنجاریهاى روده‌ها بررسى شوند.
