جهان امروز جهان فناوری است. بیشتر افراد دارای ایده‌ها و خلاقیت‌هایی هستند و همواره به دنبال مکانی برای پرورش این ایده‌ها می گردند. اما در این بین خیلی از افراد نمی‌دانند ایده‌هایشان را در چه مکان‌هایی می‌توانند مطرح کنند و در قبال آن، مشاوره بگیرند تا بهتر بتوانند در مسیرکسب‌وکار خود گام بردارند.
یکی از این مکان‌ها، پارک علموفناوری و دیگری کارخانه نوآوری است که در ادامه، بیشتر در مورد آنها توضیح می‌دهیم.
پارکهای علموفناوری بستری هستند که در آن متخصصین حاذق و توانمند حضور دارند و آن را مدیریت می‌کنند. پارکهای علموفناوری با گسترش دانش‌وفناوری در بین دانشگاه‌ها و مراکز نوآوری، شرکت‌های خصوصی و... فرآیند رشد شرکت‌ها را از طریق مراکز رشد آسان می‌کنند تا همواره بتوانند در راستای رقابت میان شرکت‌ها، ثروت جامعه را نیز افزایش داده و به اقتصاد کشورکمک کنند. از طرفی کارخانه‌های نوآوری مکان‌هایی‌اند که در آنها، ایده‌های نو و بدیع مطرح می‌شوند و به طور کلی به رشدوشکوفایی شرکت‌ها کمک می‌کنند.
حال شاید این سوال برایتان پیش بیاید که دلیل اصلی به وجود آمدن پارکهای علموفناوری چیست؟ یا مزایای استقرار در کارخانه‌های نوآوری چیست؟
در ادامه به این سوالات پاسخ می‌دهیم.
اهداف پارکهای علموفناوری توسعه اکوسیستم نوآوریست. آنها این گسترش را در قالب فرآیند‌های متعددی انجام می‌دهند. به عنوان مثال در پارک‌ها یکسری مراکز نوآوری وجود دارد و افرادی که صاحب ایده‌اند مشمول گرنت، وام یا مبلغ حمایتی از طرف پارک می‌شوند. برخی از این اهداف در قالب مراکز رشد انجام می‌شود. مراکز رشد به بنیانگذاران کمک می‌کند تا بتوانند اولین و بهترین مشتریان خود را به دست آورند. یکی دیگر از مزیت‌های مراکز رشد این است که نسبت به سایر فضاهای نوآوری، پذیرش استارتاپ های تک نفره در آنها راحت‌تر است.به صورت کلی ما دونوع مرکز رشد داریم: مراکز رشد دولتی و خصوصی. مراکز رشد دولتی در قبال یکسری خدماتی که به استارتاپ‌ها و شرکت‌ها می‌دهند، هیچ سهامی از آنها دریافت نمی‌کنند. این درحالی است که مراکزرشدخصوصی سرمایه‌ای که بنیانگذاران به آن نیاز دارند را تامین می‌کنند و این به صورتی است که با هر مرحله پیشرفت استارتاپ، بخشی از سرمایه را در اختیارش قرار می دهند. شرکت‌هایی که به یک محصول اولیه رسیده‌اند و در فاز اولیه هستند، با یکسری از آموزش‌ها، منتور‌ها، مشاورین و تسهیلات مالی که پارک در اختیارشان قرار می‌دهد، در مراکز رشد پرورش پیدا می‌کنند. برخی شرکت‌ها با وجود برخورداری از دانش فنی و توانمندی‌هایی که دارند، نمی‌توانند به صورت مستقیم با یک سازمان در سطح ملی مشارکت کنند. به همین خاطر، مسئولیت دیگر پارک‌علم وفناوری، گرفتن پروژه هایی در سطح ملی است. پارک با اعتباراتی که دارد، قرار داد‌هایی از این دست را برایشان می‌بندد و آنها را تحت حمایت خود قرار می‌دهد.
پارکهای علموفناوری در بیشتر مواقع باعث ایجاد شغل و رشد درآمد می‌شوند و هدف اصلی آنها تسهیل روند رشد و توسعه کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط و... است. این درحالیست که کارخانه‌ها اصولا به شرکت‌های بزرگ این امکان را می‌دهند که در جهت تولید، توسعه و گسترش محصولات دانش بنیان گام بردارند و از سبک سنتی خود خارج شوند.
دولت‌ها در سراسر جهان در پارک های فناوری سرمایه گذاری می‌کنند تا اقتصاد منطقه‌ای و ملی خود را تقویت کنند. واحد‌های مستقر در پارکهای علموفناوری علاوه بر بهره‌مندی از مزایای خدماتی، از مزایای قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان شامل معافیت‌های مالیاتی، امکان سرمایه‌گذاری خارجی و تاثیر روابط کار و اشتغال برخوردار می‌شوند. یکی دیگر از مزایای پارکهایعلموفناوری، حمایت از ثبت اختراعات داخلی و خارجی است. از طرف دیگر ارتباط با نیروهای متخصص و جوان دانشگاهی را تسهیل می‌کنند و در جهت تامین نیروی‌کار موثرند و افراد مستقر در آن، می‌توانند از خدمات مشاوره ای و پشتیبانی نیز بهره‌مند شوند. پارک‌ها اصولا شرکت‌هایی را که نمی‌توانند به خودی خود رشد کنند، حمایت کرده و مسبب ایجاد شبکه‌ای ارتباطی میان شرکت‌ها و دیگر افراد کاردان و خبره می‌شوند که بتوانند به رشد آنها کمک کنند و از این رو رشد غیر ارگانیک رخ می‌دهد. این درحالیست که بسیاری از شرکت‌های مستقر در کارخانه‌های‌نوآوری می‌توانند در کنار مجموعه‌های نوآور به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته و در جهت رسیدن به ایده‌های نوآورانه گام بردارند و فرصت‌های‌نوآوری در شرکت‌ها و کسب‌وکارهایشان را شناسایی کنند. صاحبان ایده در کارخانه‌ها می‌توانند در زمینه های مختلف، ایده هایشان را در این محیط علمی پرورش دهند و در کنار آن پاسخگوی کلیه نیازهای کسب‌وکار‌شان مثل جذب سرمایه‌گذار، ارزیابی و تبلیغات و... باشند. کارخانه‌های نوآوری فضاهایی‌اند که به افراد مختلف در سطوح مختلف، در کسب‌وکار کمک می‌کنند. آنها زنجیره تامین نظیر شتابدهنده‌ها، ارائه دهندگان خدمات، سرمایه گذاران و...را کنار هم قرار می‌دهند و فقط فراهم کننده این بسترند تا تمامی افراد مستقر، با این زنجیره تامین در ارتباط باشند و رشد ارگانیک اتفاق بیفتد.
کارخانه‌های نوآوری معمولا در سطح شهر احداث شده و از تغییرکاربری فضاهای قدیمی مانند کارخانه‌های نوستالوژی به فضای قابل ارائه به استارتاپ‌ها ایجاد می‌شوند. معمولا با این روش به پویایی، زنده بودن و روحیه شهر کمک می‌کنند. این در صورتی است که پارکهایعلموفناوری همواره در نزدیکی قطب‌های صنعتی قرار دارند و در آن شرکت‌های فناورخصوصی داخلی‌وخارجی، واحد های تحقیق و توسعه وابسته به صنایع دولتی و غیر دولتی، انجمن ها و نهاد ها و مراکز تحقیقاتی مستقل یا وابسته به دانشگاه‌ها که هدف های آنها گسترش علم و فناوریست مستقرند.
در ایران، پارک‌ها زیر نظر مستقیم دولت و وزارت علوم هستند و مدیریت آنها توسط این وزارت‌خانه انجام می‌شود. اما کارخانه‌های نوآوری مطابق آنچه در دنیا اتفاق می‌افتد، ماهیت خصوصی دارند و لزوما دولتی نیستند. آنها نظارت و ارزیابی ندارند و رویکردشان ارائه خدماتی هست که بیشتر مبتنی بر فضا و امکانات است و این موجب دسترسی به شبکه و ارائه آموزش و... می‌شود. مدیریت کارخانه‌های نوآوری را اصولا فردی بر عهده دارد که کارآفرین سریالی باشد.
فضا در کارخانه‌های نوآوری معمولا به صورت فلت و بدون مرز است و ارتباط مرتبا اتفاق می‌افتد. اما در پارکهایعلموفناوری مراکز رشد به صورت تفکیک شده قرار دارند.
کارخانه‌های‌نوآوری معمولا در سطح فردی وسازمانی در توسعه اکوسیستم فعال‌اند اما پارک‌ها معمولا درسطح منطقه و صنعت(شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان)اثر گذارند.
حال که به تفاوت این دو فضای نوآوری پرداختیم، لازم دانستیم در ادامه این مطالب به معرفی چند کارخانه نوآوری و پارک علموفناوری معروف نیز بپردازیم:
استیشن اف فرانسه:
این کارخانه که در گذشته یک ایستگاه قدیمی قطار بوده است، اولین کارخانه نوآوری می‌باشدکه به صورت رسمی در جهان شناخته شده است و از سال ۲۰۱۷ تاسیس شد. استیشن اف فرانسه وسعتی در حدود ۳۴هزارمترمربع دارد که در آن زمان دارای ظرفیت هزار نفره بوده است وبه مرور زمان بعد از ۴ سال به وسعتی حدود ۵۱۰ هزار مترمربع رسید. در حال حاضر این کارخانه حدود ۶۰۰ اتاق دارد و هر ساله بیش از ۶۰۰ رویداد در آن برگزار می‌شود.
کارخانه نوآوری آزادی:
کارخانه نوآوری آزادی در سال ۹۶ احداث گردید و به عنوان اولین کارخانه نوآوری کشورمان ایران شناخته شد. این کارخانه حدود ۱۸ هزار و ۵۰۰ مترمربع مساحت دارد و واقع در غرب تهران می‌باشد در حال حاضر طبق گزارشات اعلام شده بیش از ۳۰۰ نفر از فعالان اکوسیستم نوآوری ایران در این مکان مشغول به فعالیت می‌باشند.
کارخانه لیسبون: این مکان در گذشته یک کارخانه نظامی بوده و درحال‌حاضر قرار است 500 استارتاپ جدید را بپذیرد. کارخانه لیسبون در سال 2018 تاسیس شد و حدود 11هزار مترمربع مساحت دارد. هزینه بازسازی این کارخانه حدود 10میلیون یورو برآورد شده است.
کارخانه برلین:
این کارخانه درسال 2012 احداث شد و حدود 8 هزار مترمربع مساحت دارد. کارخانه برلین در بخش شرقی دیوار برلین قرار گرفته است و علاوه بر اینکه یکی از ساختمان‌ها و ارزش‌های تاریخی شهر محسوب می‌شود، به عنوان یک فضای استارتاپی نیز شناخته می‌شود.
پارک علموفناوری میردِوی:
میردِوی یکی از مهم‌ترین پارکهای علموفناوری در سوئد است که بیش از ۳۰۰ شرکت دانش بنیان در آن به فعالیت مشغولند و حدود 6 هزار محقق به بررسی تحقیقات خود می‌پردازند.
پارک علموفناوری کاناگاوا:
پارک‌کاناگاوا به عنوان بزرگترین پارک علموفناوری ژاپن محسوب می‌شود. این مجموعه در جنوب توکیو قرار دارد و بیش از ۵ هزار نفر در آن مشغول به کار هستند
پارک علموفناوری ژوانگونچون:
این مرکز به عنوان اولین پارک علموفناوری هست که در چین احداث شد. ژوانگونچون مجموعه ای است که ۱۰ پارک و شهر الکترونیک را در مساحتی حدود ۲۳۲ کیلومترمربع در خود جای داده است.
از دیدگاه شما، پارک های علم‌و فناوری دیگر چه خدماتی می‌توانند ارائه دهند و در کنار آن کارخانه‌های نوآوری چه وظایفی دارند؟ شما نیز اگر از کارخانه‌های نوآوری و پارک های علموفناوری مختلف در جهان اطلاعاتی دارید،حتما با ما به اشتراک بگذارید.
