تئوری موسیقی یه علمه. یه مجموعه ای از اصول و مفاهیمی که ساختار و عملکرد موسیقی رو تحلیل میکنه. این علم میاد و عناصر مختلف موسیقی مثل گامها، فواصل ، ریتم، ملودی، هارمونی، دینامیک و فرم رو بررسی میکنه.
دونستن تئوری موسیقی برای کسی که موسیقی رو جدی دنبال میکنه ، خیلی مهمه. تو این متن میخوایم ۵ تا از پرکاربردترین اصطلاحات تئوری موسیقی رو بگیم و توضیحشون بدیم .
گام مجموعهای از نتهائه که بر اساس فواصل مشخصی سازماندهی شده و پایهای برای ملودی و هارمونی تو موسیقیه. هر گام از یک نت پایه (تونیک) شروع میشه و طبق الگویی از پردهها و نیمپردهها ساخته میشه. یعنی نت اسم گام ، همون نت تونیکه . مثلا گام دو ماژور شامل نتهای «دو، ر، می، فا، سل، لا، سی»عه که فواصلش به صورت: ۱ پرده، ۱ پرده، نیمپرده، ۱ پرده، ۱ پرده، ۱ پرده و نیمپرده تنظیم شده (این فواصل الگوی گام ماژورن). خواننده ها برای هماهنگکردن صداشون با موسیقی از گام استفاده میکنن. مثلا اگه آهنگی تو گام دو ماژور باشه، خواننده باید نتهاش رو با این گام تطبیق بده تا صدایی هماهنگ با سازها ایجاد کنه و فالش نخونه .
به طور کلی به کنار هم قرار گرفتن «کشش های زمانی مختلف در یک الگوی متناوب» میگن ریتم. در طبیعت گردش فصل ها یا توالی روز و شب پدیده های ریتمیک هستن. درسته که طول تمام روزها یا شبها یکسان نیست ولی چون تو یه الگوی متناوب (شبانه روز) تکرار می شن پس ریتم دارن .
به الگوی زمانی صداها و سکوتها در موسیقی میگیم «ریتم» که ساختار و حرکت قطعه رو شکل میده. ریتم شامل ضرب (Beat) که پایهٔ زمانی موسیقیه و به صورت یکنواخت تکرار میشه (مثلاً ضربات یک مترونوم)، متر (Meter) که نحوهٔ گروهبندی ضربها رو مشخص میکنه (مثل دوضربی یا سهضربی بودن) و الگوهای ریتمیک که ترتیب نتها و سکوتها در زمان رو تعریف میکنه ، میشه .
آکورد یعنی نواختن همزمان ۲ یا چند نت. این مختصرترین تعریف ما از آکورده. ما انواع مختلف آکورد داریم : ماژور ، مینور ، کاسته ، افزوده و...
اگر نت های یه آکورد رو جدا جدا بزنیم بهش آرپژ میگوییم . آرپژ یعنی آکورد شکسته .
ملودی توالیای از نتهاست که به صورت خطی و پیوسته اجرا میشن و هستهٔ اصلی یک قطعه موسیقی رو تشکیل میدن. ملودی معمولاً قابل تشخیصترین و بهیادموندنیترین بخش موسیقیه که تو ذهن شنونده باقی میمونه و از ترکیب زیر و بمی (Pitch)، ریتم و گاهی فواصل سکوت ساخته میشه و میتونه ساده یا پیچیده باشه.