بانکداری باز در واقع رویکردی پلت‌فرمی است که با تحول در مدل کسب و کار بانک‌ها و با تمرکز بر داده ها و الگوریتم‌های تحلیلی منجر به بهبود تجربه بانکی مشتریان می‌شود.
در دنیای امروز پیروزی از آن سریع‌تر هاست و بانک‌های بزرگ که کند تر از بقیه هستند را ناچار به رقابت با بانک‌های کوچکتر و جدیدتر می‌شوند و این رقابت به کسب ارزش بیشتر مشتری می‌انجامد.
کریس اسکینر، محقق مطرح حوزه بانکی معتقد است که بانکداری باز با همه مفاهیمی مثل بانکداری نامرئی (Invisible Banking)، بانکداری تعبیه شده (Embedded Banking)، بانکداری زمینه ای (Contextual Banking)، بانکداری بدون اصطکاک (Frictionless Banking) و امثال اینها متفاوت است و مفهوم بانکداری بسیار پیچیده تر و مفصل تر از آن است و فراتر از صرف خدمات پرداخت یا حساب سپرده است. مدیریت دارایی و بودجه، بازارسازی و کارگزاری، مدیریت سرمایه گذاری و ثروت، تجارت، پس انداز، اعطای اعتبار و وام، بیمه، ضمانت و همچنین خدمات بانکداری خرد، همه ذیل این مفهوم مطرح می شوند و بانکداری باز می‌تواند همه اینها را شامل شود.
حال برای ارائه این خدمات، بانکداری باز پلت‌فرمی ارائه می‌دهد که مشتریان خود را مجهز به یک اکوسیستم خدمات مالی می‌کند. این اکوسیستم با استفاده از رابط برنامه‌‌نویسی کاربردی (API) ایجاد و با استاندارد‌های بانکداری باز کار می‌کند تا بتواند از اطلاعات کاربران محافظت کند.
بانکداری لِگویی
به قول اسکینر بانکداری باز در واقع بانکداری لگویی است که شرکت‌های کوچک و متوسط می توانند با برداشتن قطعات مختلف لگو، محصول مد نظر خودشان را بسازند و آن را در مقابل بانکداری سنتی که شبیه به اسپاگتی است قرار می‌دهد. ترکیب خدمات پیچیده و در هم تنیده‌ای که بیش از ۱۰۰ سال قدمت دارند، تعبیر اسپاگتی را برای خدمات بانکی سنتی قابل فهم‌تر می کند.
اما به صورت عملیاتی در بستر بانکداری باز سرویس‌های مختلف بانکی که مسئولیت ارائه آن ها بر عهده بانک است قرار می‌گیرد و در سوی دیگر مشتریان می‌توانند هر خدمتی را بر اساس یک توافق حقوقی دریافت کنند. پس از آن مشتری خدمات را در قالب اپلیکیش های مختلف به کار می‌برد که ممکن است خودش یا کاربر نهایی مصرف کننده آن باشند.
اگر بخواهیم با مثالی توضیح دهیم، فرض کنید یک شرکت تاکسی آنلاین با بیش از یک میلیون راننده فعال در روز، می‌خواهد در پایان روز، با برداشتن سهم خود از فروش، درامد راننده‌ها را به حساب آن ها واریز نماید. به طور سنتی این فرآیند شامل یک پنل محاسبه درآمد راننده است که می‌بایست مبلغ، شماره حساب و نام راننده را معرفی کند و تحویل نماید تا با تایید واحد مالی و پرداخت توسط خزانه‌دار، درآمد راننده در قالب انتقال وجه پایا واریز شود. همچنین پس از پرداخت نیز می‌بایست گزارش تایید پرداخت و گردش حساب شرکت ارائه شود.
اگر قرار بود به روش‌های سنتی بانکی این فرآیند طی شود، احتمالا هیچ‌گاه یک شرکت تاکسی آنلاین با این تعداد راننده نمی‌توانست شکل بگیرد.
بانکداری باز این امکان را فراهم می‌کند که شرکت با خرید APIهایی که شامل انتقال وجه پایا، استعلام نام صاحب حساب و دریافت گزارش پرداخت می‌شود، فرآیند طولانی مالی را مستقیما با پنل مربوط به محاسبه درآمد تلفیق کند با زدن یک دکمه تسویه را انجام دهد.
در خصوص آینده بانکداری باز و رقابت آن با بانک‌های سنتی در مقالات آینده به تفصیل سخن خواهیم گفت.
