ساده ترین اشتباه در مورد فرصتی که تلفن همراه برای بانکداری به وجود آورده است نگاه به یک پدیده فناورانه است. این شیوه نگرش می تواند خطای بسیار بزرگی باشد. بانکداری همراه یک پدیده کاملا رفتاری است. یا به طور دقیق تر، نتیجه تغييرات معنادار رفتاری است که از زمان ابداع اینترنت و شبکه جهانی وب در سراسر جهان رخ داده است.
جملات بالا را سانکار کریشنان در کتاب «قدرت بانکداری همراه» گفته است که توسط انتشارات «راه پرداخت» ترجمه و عرضه شده است. در ادامه نیز بخش‌هایی از این کتاب در لابه‌لای مقاله مورد استفاده قرار گرفته است.
به قول کریشنان نیروی محرکه تغییر جهت به سمت تلفن همراه، فناوری نیست؛ بلکه روان شناسی و رفتاری است. مردم امروز، دنیا را به شیوه مردم ۳۰ سال پیش نمی بینند و این تحول با رسوخ تلفن‌های هوشمند و به تبع آن اینترنت همراه به وجود آمد.
خبر خرید واتس اپ توسط فیس‌بوک تقریبا ۸ سال پیش منتشر شد و آن زمان پرداخت ۱۹ میلیارد دلار برای خرید واتس‌اپ بسیار هیجان انگیز بود. سوال بزرگ این است که واتس اپ چه چیزی داشت که به این قیمت ارزش‌گذاری و خریداری شد.
اصلی‌ترین دارایی واتس اپ، تعداد کاربرانی نبود که داشت به یک میلیارد نفر نزدیک می‌شد، بلکه جامعه کاربرانی بود که واتس اپ جذب کرده بود. افرادی که بسیاری‌شان حتی تجربه روشن کردن و کارکردن با کامپیوتر‌های رومیزی را نداشتند و یا کار با اینترنت را در این کامپیوتر‌های نمی‌دانستند. حالا از طریق موبایل‌هایشان به اینترنت متصل می‌شدند. فقط کافی است به پدربزرگ‌ها و مادر‌بزرگ‌هایتان فکر کنید که بدون هیچ شناختی از کامپیوتر و مرورگرهای ویندوز، حالا فعالان شبکه‌های اجتماعی هستند و کاربران هر روز اینترنت. واتس اپ آدمهای کاملا جدیدی را وارد اینترنت کرد.
علاوه بر این گروه، حالا نسل زد هم رفتارهای ویژه ای از خود نشان میدهد. آن طور که داده‌های فدرال رزرو نشان میدهد استفاده از بانکداری همراه با سن، میزان درآمد و سطح تحصیلات رابطه دارد. و گروه‌های جوان‌تر اقبال بیشتری به استفاده از بانکداری همراه دارند.
اسکات بالز یکی از بنیانگذاران موون و مدیر نوآوری در نکست بانک می‌گوید: «تلفن همراه در حال تغییر دادن تصور ما از شیوه کار جهان است. در گذشته، وقتی به اطلاعات نیاز داشتید به کتابخانه مراجعه می کردید. وقتی کتابی را می خواستید، به کتابفروشی می رفتید. وقتی جدیدترین البوم خواننده مورد علاقه تان را می خواستید به فروشگاه موسیقی مراجعه می کردید. امروز اما شما همه اینها را می توانید با ابزار همراه تان انجام دهید. برای انجام کارها مجبور نیستید به جایی بروید.» حالا ایده اینکه دیگر برای انجام کاری نیاز به رفتن به جایی نیست، به صورت آنی می‌توان کارها را انجام داد و در هر زمانی که شما بخواهید صورت می‌گیرد نشان دهنده تحولی عظیم در رفتار بشر است.
در واقع همین تحول رفتاری نیروی محرکه بانکداری همراه است. بانک‌ها تصور می‌کنند اینها تغییراتی فناورانه است؛ در حالی که در تحولاتی رفتار است.
امروز در دنیایی که تحول دیجیتال محور آن است، کاربران همواره به دنبال بهره‌گیری از امکان اتصال، تعامل، تحرک و آپدیت شدن هستند.
کاربر موبایل بانک در هر لحظه و هر مکانی به صورت آنی و بدون اینکه منتظر انجام فرآیند توسط کارمند بانک باشد، تراکنش‌های مالی خود را انجام میدهد. در اینجا دسترسی به شبکه اینترنت و گوشی‌های هوشمند است که تعیین کننده خواهد بود و عملا با نرخ نفوذ ۹۵ درصدی اینترنت در ایران و نرخ نفوذ بالای ۶۰ درصدی گوشی‌های هوشمند، دسترسی در هر مکان و هر زمانی دور از انتظار نیست.
یک کاربر بانک با موبایل بانک خود به طور مدام آخرین موجودی را چک می‌کند و در واقع آپدیت مي‌ماند. همچنین آخرین آپدیت‌های نرم‌افزار را نیز دریافت می‌کند و در حالی که قبلا نمی‌توانست پرداخت بدون سقف پایا یا پرداخت گروهی قبض را انجام دهد، حالا این امکان در آپدیت جدید موبایل بانک برایش فراهم است.
اما بانکهایی که نمی خواهند به دسته انتقادشوندگان بپیوندند، به دنبال یافتن عیب و ایرادی در فناوری هستند تا در وضعیت موجود باقی بمانند. اسکات می گوید: «آنها به شدت به گذشته چسبیده اند. به جای اینکه در جهت بسیاری از فرصت های ارائه شده توسط تلفن همراه اقدام کنند، ترجیح می دهند این ترس، عدم اعتماد و تردید را گسترش دهند.» او ادامه می دهد: «آنها درباره مسائل امنیتی صحبت خواهند کرد، حتی اگر فناوری همراه بسیار امن تر از فناوری های فعلی باشد.»
در واقع او می گوید بسیاری از بانک های سنتی ترجیح خواهند داد بانکداری همراه را نادیده بگیرند، اما این کار آسان نخواهد بود. «اولا از آنجایی که نسل هزاره جدید در حال اضافه شدن به نیروی کار هستند و در حال ترفيع در سطوح شرکتی اند، عنصر مشتری در حال تغییر است. ثانیا این نسل جدید در شرکت هایی که مشغولند، شروع به تصمیم سازی‌های حیاتی کسب و کار می کنند. آنها چرا باید شریک بانکی شوند که استراتژی‌های همراه ندارد؟» اسکات در اینجا به نکته وحشتناکی اشاره می کند. بانکهایی که فعالیت های تلفن همراه شان را یکپارچه نمی کنند، موجب ریسک از دست دادن حساب های خرد می شوند. همچنین ریسک از دست دادن حساب های شرکتی بسیار سودآور بزرگ تر را هم خواهند داشت.
سانکار کریشنان صحبت‌های خود را با قولی عالی از مارک آندریسن، مبتکر افسانه ای و سرمایه گذار خطر پذیر پایان میدهد:
امروز، از بچه ها بپرسید اگر حق انتخاب داشته باشند تلفن همراه هوشمند را برمی گزینند یا ماشین، صددرصد جواب آنها تلفن همراه خواهد بود؛ چراکه تلفن همراه هوشمند به آنها آزادی می دهد؛ یک تغییر جهت مجدد بزرگ در رفتار اجتماعی وجود دارد که هم اکنون در حال رخ دادن است.»
