معنی لغوی کلمه مینا، آبگینه یا پیاله است. میناکاری نیز به هنر استفاده از لعاب آبی رنگ کشیدن نقش و نگار روی ظروف اشاره دارد. این هنر ایرانی را می‌توان در در و پنجره مکان‌های مذهبی و قدیمی نیز دید. شهر اصفهان از اصلی‌ترین مراکز فعالیت هنرمندان میناکاری است؛ بنابراین تعداد زیادی از کارگاه‌های میناکاری در این شهر قابل مشاهده است.
این هنر را اصطلاحا هنر همنشینی رنگ و آتش می‌نامند. این دو عنصر اساس کار میناکاری ظروف و وسایل تزئینی هستند. علاوه بر این موارد برای پیاده‌سازی میناکاری به روش‌های مختلف ابزارهای دیگری از جمله انواع قلم، چکش، ورقه فلزات و … نیز نیاز است. هنرمندان به به کار بردن این وسیله‌ها و به کارگیری ذوق و سلیقه‌ی خود طرح‌های نو و خاصی را بروی ظروف به وجود می‌آورند. برای بررسی نکات ریز در خصوص ساخت و مراقبت از میناکار‌ی‌ها و بهترین هدایای تبلیغاتی میناکاری در ادامه مقاله با آراهنر همراه باشید.
ميناكاری رایج امروزی به 2 روش انجام مي‌شود. مینای خانه‌بندی كه بيشتر در جنوب كشور رواج دارد و مینای نقاشی كه اجرای آن در اصفهان بيش از ديگر نقاط است. هرچند روش كار هنرمندان در اين 2 روش تفاوت‌هایی دارد اما همگی از صنايع دستی ارزشمند ايرانی محسوب می‌شوند.
در روش خانه‌بندی، مانند پرداز مس از مفتول‌هایی بسيار نازک استفاده مي‌شود. به همين دليل به آن مینای سيمی هم می‌گويند. مفتول‌ها بر اساس طرحی كه قرار است روی كار ایجاد شود بر بدنه ظرف اصلی چسبانده مي‌شود. يک لعاب شيشه‌ای روی آن را مي‌پوشاند. اثر در اين مرحله در كوره‌هايی با حرارت بالا قرار می‌گيرد. مفتول‌ها به بدنه می‌چسبند و بخشی از كار می‌شوند. در گام بعدی، رنگ‌های مورد نظر را كه به شكل رنگ است، روی كار می‌پاشند تا سطح كار يكدست شود. اثر دوباره در كوره قرار مي‌گيرد. چون ممكن است مفتول‌ها در اثر حرارت سياه شود، با اسيد رنگ آنها به حالت اوليه بازمی‌گردد. در حال حاضر نوعی از ميناكاری سيمی، به نام میناكاری سياه انجام می‌شود. صائبين اهواز در اين حوزه بيش از ديگر شهرها فعالند.
مسگران ظروف را می‌سازند و ميناكاران بر همان اساس لعاب مينا را آراسته می‌كنند. در اين روش هم اثر در كوره قرار می‌گيرد تا رنگ آن ثابت شود. سپس كار نقاشی روی آن لعاب شفاف آغاز می‌شود. در چند مرحله اثر در كوره می‌رود تا رنگ‌ها ثابت شود.
آثار توليدي هر دوی اين روش‌ها، باارزش و زيباست. از روش های دیگر میناکاری فلزات، مینای برجسته، مینای مرصع، مینای روحی، مینای پنجره‌ای و مینای شکری است. این روش ها کمتر از دو روش ذکر شده، مرسوم هستند.
در مینا کاری از ورقه طلا، نقره و مس استفاده می‌شود. ورقه طلا به دلیل قابلیت چکش خواری بیشتر و اکسید نشدن در دمای ذوب مینا، از دیگر فلزات بهتر است. به دلیل قیمت بالای طلا و نقره، امروزه بیشتر از ورق مس برای میناکاری استفاده می‌شود. از مزایای فلز مس این است که قابلیت جذب لعاب بالاتری را نسبت به سایر فلزات دارد. مس بکار رفته در این هنر باید 99 درصد و ضخیم باشد. استفاده از ورقه‌های مس بی کیفیت باعث می‌شود که در هنگام حرارت دادن ناخالصی هایی روی سطح کار نمایان شود.
تلالو و شفافیت یکی از المان‌های مهم در تعیین کیفیت هدایای تبلیغاتی میناکاری است. نکته مهم دیگر این است که لبه‌ها نبایستی تیز و برنده باشند. لبه‌هایی صاف و بدون زائده نشان دهنده یکی از ویژگی‌های محصولات مینا کاری مرغوب است. سطح لعابی محصول نباید دارای ترک، حباب، و یا رنگ پریدگی باشد.
بهتر است از محصولاتی که امضای هنرمند را دارند خرید کنیم تا نسبت به تضمین کیفیت آن مطمئن باشیم. روی سطح محصول نیز باید صاف و صیقلی باشد؛ در غیر اینصورت نشانگر این است که لعاب بیش از حد در کوره مانده یا حرارت کوره بالا بوده و در نتیجه لعاب آن دچار سوختگی شده است.
آیا محصولات میناکاری، در اثر شست و شو رنگ خود را از دست می دهند؟
نکته جالب در مورد صنایع دستی مینا کاری این است که به دلیل لعاب شفافی که در انتهای مراحل پرداخت روی محصول را می پوشاند، شست و شوی آن با آب گرم و اسفنج آسیبی به آن نمیزند.
