سامانه آموزش مجازی (LMS)؛ تعریف،کاربرد و دلایل اهمیت آن

امروزه اینترنت به خاطر به صرفه بودن از لحاظ هزینه ، زمان و مکان و سرعت بالا انجام دهی کارها دارا بودن حجم بالا اطلاعات از لحاظ مقداری در اکثر زمینه های آموزشی، تجارب، ارتباطات جایگاه ویژه ای پیدا کرده است.

در حال حاضر انقلاب الکترونیکی و تکنولوژیکی دگرگونی های عمیقی در تمام زندگی ما ایجاد کرده است و جامعه جهانی را به سویی می کشاند که سیستم آموزش مجازی LMS (ال ام اس) را اجتناب ناپذیر و ضروری ساخته است و روز به روز آن را غنی تر و آسانتر می کند.

روند تکنولوژی به عرصه اطلاعات و پدید آمدن تکنولوژی اطلاعات تمام ابعاد زندگی بشری را متحول کرد و روند انجام امورکلی با گذشته های نه چندان دور از نظر کیفی وکمی تغییرکرده که نتیجه این تغیر وتحولات دانشگاهها ومراکز آموزشی با پدیده جدید به عنوان تکنولوژی نرم افزار آموزش مجازی LMS رو به رو شده اند که این پدیده آموزش را از حالت سنتی خارج ساخته و جریان خاصی به آن بخشیده است و با پیدایش کامپیوتر و به دنبال آن شبکه های کامپیوتری و وب جهانی در دهه های اخر قرن بیستم نوع دیگری از آموزش و مکانهای آموزشی را فرا روی دانشجویان وفراگیران قرار داده است.

این نوع آموزش شالوده ای ازکاربرد تکنولوژی ، ارتباطات، مفاهیم روانشناختی، حرفه ای وآکادمیک بر اساس معیارها و استاندارد های معمول است که بنا به اهداف، نیازها و واقعیت های موجود جوامع شکل خاصی به خودمی گیرد آموزش به کمک فناوری های نوین در مدت زمان کوتاهی که از زمان ان پیدایش آن می گذرد توانسته شیوه های آموزشی را در سطح بسیار گسترده دگرگون کند.

سیستم LMS یا مدیریت آموزش الکترونیکی چیست؟

سامانه آموزش مجازی یا سیستم LMS (ال ام اس) یک برنامه‌ی نرم‌افزاری یا یک فناوری تحت وب است. این سیستم آموزش مجازی به منظور برنامه‌ریزی، اجرا و ارزشیابی از یک فرآیند آموزش بخصوص مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این سامانه برای آموزش مجازی استفاده می‌شود و رایج‌ترین شکل آن از دو عامل تشکیل شده است: یک سرور که عملکردهای اساسی را اجرا می‌کند و یک رابط کاربری که مدرسان، دانش‌آموزان و مدیران آن را می‌چرخانند.

معمولا یک نرم افزار LMS به مدرس امکان تولید و ارائه‌ی محتوا، نظارت بر مشارکت دانش‌آموز و ارزشیابی از عملکرد دانش‌آموز را می‌دهد. سیستم مدیریت آموزش مجازی ممکن است همچنین به دانش‌آموزان این توانایی را بدهد که از امکانات ارتباط دوطرفه مانند گفت‌وگو‌های رشته‌ای، کنفرانس ویدئویی و انجمن‌های بحث و تبادل نظر استفاده کنند.

کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ، ادارات دولتی ملی، دولت‌های منطقه‌ای، مؤسسات آموزشی سنتی و مؤسسات آنلاین مبتنی بر آموزش مجازی، به وفور از سامانه‌های مدیریت آموزش الکترونیکی استفاده می‌کنند. این سامانه‌ها می‌توانند موجب بهبود شیوه‌های آموزش سنتی و صرفه‌جویی در وقت و هزینه‌ی سازمان‌ها شوند. یک سیستم کارآمد به مدرسان و مدیران این امکان را می‌دهد که به خوبی مواردی مانند ثبت‌نام کاربر، محتوا، تقویم‌ها، دسترسی کاربران، ارتباطات، گواهینامه‌ها و اطلاعیه‌ها را مدیریت کنند.

کاربرد سیستم LMS چیست؟

سیستم مدیریت آموزش الکترونیکی برای انواع سازمان‌ها از جمله مؤسسات و شرکت‌های آموزش عالی سودمند هستند. کاربرد اصلی سیستم LMS ، «مدیریت دانش» است. مدیریت دانش به گردآوری، سازماندهی، به اشتراک گذاری و تحلیل دانش یک سازمان از نظر منابع، اسناد و مهارت‌های افراد اشاره دارد. اما نقش بخصوص سیستم مدیریت آموزش، بسته به استراتژی آموزشی و اهداف یک سازمان متفاوت است.

بعضی از معروف‌ترین سیستم‌های مدیریت آموزش الکترونیکی که توسط مؤسسات آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از: Moodle، Blackbaord Learn و Schoology. سیستم‌های مدیریت آموزش تجاری معروف عبارتند از:Adobe Captivate Prime، Docebo LMS، TalentLMS، iSpring Learn و eFront.

آموزش کارمندان و آشناسازی یکی از مهمترین موارد استفاده از سامانه‌های مدیریت آموزش در محیط شرکت‌هاست. در این حالت با فراهم آوردن فرصت‌هایی برای دسترسی به مواد آموزشی در دستگاه‌های مختلف، از سامانه‌ی مدیریت آموزش الکترونیکی برای کمک به آموزش کارمندان جدید استفاده می‌شود. می‌توان کارمندان جدید را وقتی اطلاعات و بازخوردهای خودشان را به سامانه اضافه می‌کنند شناسایی کرد که در مقابل به کارفرمایان کمک می‌کند از میزان اثربخشی دوره‌ی آموزشی مطلع شوند و قسمت‌هایی را که کارمندان جدید در آن‌ها به کمک بیشتری نیاز دارند شناسایی کنند.

از سامانه‌های مدیریت آموزش مجازی می‌توان برای تحقق اهداف آموزش تجاری وسیع هم استفاده کرد. این امر شامل آموزش به مشتریان، شرکای تجاری و اعضای شرکت می‌شود. در شرکت‌های نرم‌افزاری و فناوری که کاربران نیاز دارند قبل از استفاده از یک محصول جدید، نحوه‌ی کار با یک سامانه را یاد بگیرند، آموزش به مشتریان امری متداول است. آموزش مستمر به مشتری همچنین موجب بهبود تجربه‌ی مشتری و افزایش وفاداری به برند می‌شود.

یکی دیگر از کاربردهای رایج سامانه‌‌های مدیریت آموزش‌ در محیط‌های شرکتی، استفاده از آن‌ها برای پیشرفت کارمندان و حفظ آن‌هاست. می‌توان با استفاده از سیستم مدیریت آموزش مجازی، دوره‌های آموزشی ضروری را به کارمندان فعلی اختصاص داد تا اطمینان حاصل شود که آن‌ها مهارت‌های شغلی مؤثر را در خود پرورش می‌دهند، از تغییر محصولات شرکت اطلاع دارند و از دانش مرتبط با شغل خود برخوردار هستند، که از طریق آموزش محصولات جدید و آموزش قوانین و مقررات شرکت محقق می‌شود.

دلایل اهمیت آموزش مجازی در چیست؟

اهمیت آموزش به صورت الکترونیکی را می توان از جهات مختلف مورد بررسی قرار داد. در نگاه اول می توان به این نکته اشاره کرد که عصر کنونی بدون شک عصر دیجیتال و اینترنت بوده و شما ناگزیر هستید که با جهانی که در آن زندگی می کنید، همراه و همگام شوید. در کنار این موارد به صورت تخصصی تر می توان به موارد زیر به عنوان دلایل مهم استفاده از آموزش الکترونیکی اشاره کرد:

دسترسی به منابع غنی و جامع

یکی از مهم ترین موارد اهمیت آموزش الکترونیکی استفاده از آرشیو های تخصصی و غیر تخصصی در زمینه تحصیلی خود است. شما می توانید به راحتی به اطلاعات قدیمی ثبت شده در تمامی موضوعات مورد نظرتان دسترسی داشته و آن ها را دریافت کنید. در صورتی که در آموزش حضوری دسترسی به چنین آرشیو و اطلاعاتی سخت و زمان بر است و شما برای دریافت اطلاعات مورد نظرتان مجبور هستید به کتابخانه ها، نشریات و مراکز مختلف سر بزنید.

صرفه جویی در زمان و هزینه

یکی دیگر از دلایل اهمیت آموزش الکترونیکی را می توان صرفه جویی در زمان و هزینه نام برد. شما هنگام ثبت نام در یک مرکز آموزشی حضوری مجبور هستید، به طور میانگین 3 تا 4 روز در هر هفته از محل سکونت خود تا مرکز آموزشی را طی کرده، ساعت ها در ترافیک منتظر بمانید و تا اتمام تمام کلاس هایتان تقریبا کل یا بخش بیشتر از روز خود را از دست خواهید داد. اما در دوره های آنلاین شما اتلاف وقت را تا حد ممکن کاهش داده و زمان خود را تنها صرف کلاس آموزشی خود می کنید.

در کنار صرفه جویی در زمان، شما می توانید در هزینه های آموزشی خود نیز تا حد زیادی صرفه جویی کنید. از طرفی معمولا دوره های آموزش الکترونیکی نسبت به مراکز آموزشی حضوری هزینه کم تری از شما دریافت کرده از طرف دیگر هزینه های جانبی شما کاهش پیدا می کند. شما نیازی به پرداخت هزینه های جابجایی، خرید دفتر و لوازم تحریر نخواهید داشت.

شرکت در کلاس های آنلاین و یا دریافت فایل به صورت آفلاین

یکی محبوب ترین دلایل اهمیت آموزش آنلاین را می توان این مساله دانست که شما می توانید به صورت آنلاین در کلاس حاضر شده و یا در صورت غیبت فایل کلاس را به طور کامل دریافت کنید. در صورت شرکت آنلاین در کلاس های آموزش الکترونیکی شما می توانید به طور آنلاین در جریان تدریس قرار گرفته و در صورتی که برایتان ابهام و سوالی پیش آمد آن را به سادگی بپرسید.

آموزش الکترونیکی برای افراد شاغل و افرادی که مشغولیت های کاری زیادی نیز دارند، گزینه بسیار مناسبی است. ممکن است کارهای روزانه به شما فرصت کافی ندهد که سر کلاس های حضوری بنشینید و در صورت غیبت های مداوم مجبور به حذف درس شوید! در این صورت حتی ممکن است با خواندن جزوه همکلاسی هایتان نیز چندان متوجه موضوع نشوید. اما در آموزش الکترونیکی شما مجبور نیستید که در تمام کلاس های آنلاین شرکت کنید. شما می توانید به راحتی در ساعت های پایانی روز یا زمان استراحتتان فایل کلاس های برگزار شده را مشاهده کنید. این ویژگی آموزش آنلاین باعث شده است کارمندان زیادی به این سبک آموزش علاقه مند شده و از آن استفاده کنند.

شرایط یکسان برای همه افراد

یکی از مشکلاتی که در تمامی جوامع و کشورها وجود دارد، عدم توازن میان امکانات در شهرها و مناظق مختلف است.

بدون شک کیفیت آموزش و امکانات یک مطلب یکسان در یک موسسه آموزشی در یک شهرستان کوچک از یک موسسه عالی در شهرهای بزرگ مانند تهران بسیار پایین تر است. اما در آموزش الکترونیکی این مشکل به طور کامل برطرف شده است. چه شما در یکی از روستاهای مرزی و دور افتاده باشید و چه در مرکز تهران، کلاس آموزش الکترونیکی با کیفیت یکسان برای شما برگزار می شود. این مساله را بدون شک می توان یکی از دلایل ضرورت و اهمیت آموزش الکترونیکی دانست که باعث ایجاد شرایط یکسان و مناسب برای تمامی افراد می شود.

انعطاف پذیری بسیار بالا

یکی از مشکلاتی که آموزش های حضوری و کلاس های درس دارند، محدود بودن امکانات آموزشی و عدم استفاده از جنبه های بصری، دیجتالی و آنلاین در آموزش است. تصور کنید در یک کلاس حضوری مدرس راجع به نحوه رشد و نمو یک گیاه صحبت می کند. در کلاس های آموزش الکترونیکی شما می توانید همزمان با توضیحات مدرس مراحل را به صورت فیلم، انیمیشن، شبیه ساز یا هر جنبه بصری دیگری مشاهده کرده و مفهوم را به طور کامل و برای همیشه یاد بگیرید. انطعاف پذیری یکی دیگر از دلایل اهمیت آموزش الکترونیکی است که کیفیت آموزش را تا حد بسیار زیادی بالا می برد.

عدم محدودیت مکانی

بارها برای شما ممکن است پیش آمده باشد که مدت ها دنبال یک دوره آموزشی باشید و بعد از مدتی متوجه شوید که دوره مورد نظرتان در شهر دیگری برگزار می شود. هزینه رفت و آمد، سختی راه، مرخصی گرفتن از کار و دلایل دیگر باعث می شود علی رغم میل باطنیتان از رفتن به دوره آموزشی منصرف شوید. اما یکی دیگر از مزایا و دلایل اهمیت آموزش الکترونیکی آن است که شما می توانید بدون هیچ گونه محدویت زمانی حتی در دوره های خارج از کشور نیز شرکت کنید.

عدم محدودیت در شرایط جسمی

آموزش الکترونیکی یک روش آموزشی بسیار مناسب برای افرادی است که از لحاظ جسمی معلولیت داشته و رفت و آمد به مراکز حضوری برایشان مشکل است. این افراد می توانند به راحتی در تمامی دوره های آنلاین ثبت نام کرده و بدون نیاز به جابجایی در منزل خودشان در کلاس های آنلاین شرکت کنند.

امکان تبادل داده و اطلاعات و انجام کار گروهی

یکی دیگر از ویژگی های مثبت آموزش الکترونیکی آن است که فضای آموزش از آن حالت رقابتی خارج شده و آموزش بیشتر جنبه خودآموزی می گیرد. در این شرایط افراد به راحتی می توانند با یکدیگر به تبادل اطلاعات و داده های خود پرداخته و یا برای انجام تحقیقات و پروژه های خود گروه تشکیل دهند.

حفظ محیط زیست

اگر بدانید که برای تهیه جزوه، کتاب و دفتر روزانه چنیدین درخت قطع می شود بدون شک شما نیز، طرفدار آموزش الکترونیکی خواهید شد! یکی از جدی ترین دلایل اهمیت سامانه LMS یا آموزش مجازی کمک به حفظ محیط زیست با کاهش ترافیک، کاهش آلودگی هوا و کاهش میزان استفاده از کاغذ است. شما با استفاده از این شیوه آموزشی در کنار بهره مندی از تمام مزایای فوق به حفظ محیط زیست خود نیز کمک می کنید.

محدود نبودن ظرفیت کلاس ها

تمامی کلاس ها و دوره های آموزشی حضوری دارای یک ظرفیت محدود و مشخص برای تعداد دانش آموزان و دانشجویان هستند. طبیعی است که هر کلاس درسی ظرفیت تعداد مشخصی را داشته و علاوه بر ظرفیت تعداد بالا کیفیت آموزش را تا حد بسیار زیادی کاهش می دهد. آموزش الکترونیکی این مشکل را نیز برطرف کرده و کلاس های آنلاین خود را بدون داشتن محدودیت های کلاس های حضوری برگزار می کند.

موارد یاد شده از جمله ویژگی ها و مزیت های اصلی در آموزش الکترونیکی محسوب می شود. اما باید به این نکته نیز باید اهمیت داد که رسالت اصلی آموزش الکترونیکی و سامانه آموزش مجازی ایجاد بستر و ابزار مناسب برای مدرس است تا با امکانت بیشتر به آموزش و یادگیری فراگیران بپردازد و همچنین فضای تعاملی بیشتری بین مدرس و فراگیران فراهم کند.

آموزش آنلاین در مقابل آموزش حضوری

شیوع بیماری کرونا نوع جدیدی از آموزش را در سیستم های آموزشی ایجاد کرده است که رنگ و بوی تازه ای با خود به همراه داشته است. امروز آموزش آنلاین تمام آن چیزی است که به یاری فراگیران و سیستم های آموزشی خواهد آمد.

دانش آموزان و فراگیران با مشکلات متعددی روبه رو هستند و به خوبی با نحوه یادگیری در آموزش از راه دور آشنا نیستند. اما این مشکلات تنها در انتظار دانش آموزان نیست و مدرسان نیز با چالش های متعددی روبه رو شده اند. آنچه مشخص است این است که دانش آموزان و مدرسان راه زیادی را برای سازگاری با تغییرات فعلی پیش رو دارند. مدرسان همواره به دنبال راهی هستند که آموزش های منسجم و قابل اعتمادی را در اختیار کاربران و فراگیران بگذارند.

برقراری تعامل یکی از بزرگترین چالش های پیش روی مدرسان است. در آموزش حضوری تعامل با دانش آموزان چندان که باید و شاید به سادگی برقرار نمی شود. امروزه ایجاد تعاملی سازنده بین فراگیر و مدرسان به یکی از بزرگترین مشکلاتی بدل شده است که باید راهی برای آن یافت. یکی از مشکلات فعلی این است که تمامی کاربران به سامانه مدیریت آموزش مجازی دسترسی ندارند.

شیوع ویروس کرونا تلنگری بزرگ برای مدرسان و مؤسسات آموزشی بود. آن دسته از سازمان ها، مدارس و دانشگاه هایی که آماده روبه‌رویی با این تغییرات بودند و پیش‌تر سیستم مدیریت آموزش آنلاین را به کار گرفته بودند، به اندازه دیگران با مشکل روبه رو نشدند.

اما موسساتی که فرارسیدن چنین مشکلی را در برنامه مدیریت بحران خود نگنجانده بودند، با مشکلات متعددی روبه رو شدند که تاکنون با آنها دست به گریبان نشده بودند. به این ترتیب لزوم استفاده از آموزش آنلاین بسیاری از مدرسان و فراگیران را با مشکلات زیادی روبه رو کرد.

آنها آماده یادگیری از طریق آموزش آنلاین نبودند و به همین دلیل مشکلات متعددی را تجربه کردند. این در حالی است که استفاده از سیستم مدیریت آموزش آنلاین یادگیری را برای مدرسان و فراگیران به تجربه متفاوتی بدل کرده است.

سخن پایانی

از سامانه‌های مدیریت آموزش مجازی می‌توان برای تحقق اهداف آموزش تجاری وسیع هم استفاده کرد. این امر شامل آموزش به مشتریان، شرکای تجاری و اعضای شرکت می‌شود. در شرکت‌های نرم‌افزاری و فناوری که کاربران نیاز دارند قبل از استفاده از یک محصول جدید، نحوه‌ی کار با یک سامانه را یاد بگیرند، آموزش به مشتریان امری متداول است. آموزش مستمر به مشتری همچنین موجب بهبود تجربه‌ی مشتری و افزایش وفاداری به برند می‌شود.

از سوی دیگر در مقایسه آموزش مجازی و حضوری ، آموزش مجازی انعطاف‌پذیرتر و کم‌خرج‌تر از آموزش سنتی است. تفاوت آموزش مجازی و حضوری علاوه بر نحوه دسترسی به کلاس و درس، در نحوه ارزیابی نیز می‌تواند باشد. در آینده فراگیران و مدرسان زیادی در خانه یا در هر مکانی به دور از هم و تنها با یک کامپیوتر کلاس درس خود را برگزار می‌کنند.

منبع: شرکت فناوران اطلاعات وستا