نوروفیدبک، یکی از روشهای بیوفیدبک است و طراحی شده تا امواج مغز را بررسی کند؛ بیوفیدبک تکنیکی است که در آن سعی میشود با ایجاد تغییرات مثبت در بدن، برخی از عملکردهای آن بهبود یابد.
از نوروفیدبک برای افزایش توانایی افراد در تنظیم عملکرد مغزشان استفاده میشود. در این روش از ابزارهای تخصصی (اغلب از الکتروانسفالوگرام EEG) استفاده شده تا فعالیت الکتریکی مغز اندازهگیری و ثبت شود.
سپس متخصصین به منظور ارتقا فعالیت مثبت مغز و یا شناسایی بینظمیهای موجود در عملکرد مغز، بر روی اطلاعات کار میکنند. از نوروفیدبک به عنوان روش درمانی هم استفاده میشود. در ادامه با جزئیات بیشتری کاربرد و عوارض نوروفیدبک را بررسی خواهیم کرد.
در سال ۱۹۲۴، هانس بِرگِر روانپزشک آلمانی، اولین دستگاه ثبتEEG جهان را ساخت، او از برقسنج و ۲ الکترود استفاده کرد تا امواج مغزی پسر ۱۷ سالهای را که عمل جراحی مغز انجام داده بود، ثبت کند. سپس برگر ۱۴ مقاله از تحقیقاتش بر EEGs منتشر کرد و از اصطلاحاتی چون امواج آلفا و امواج بتا استفاده کرد؛ او با ساخت دستگاه الکتروانسفالوگرام بنیان کار در زمینههایی چون علوم اعصاب، جراحی مغز و اعصاب، و نوروفیدبک را پی ریزی کرد.
در دهه ۱۹۶۰، کارهای Joe Kamiya و Barry Steadman به ارتقا نوروفیدبک کمک شایانی کرد. از Kamiya، به عنوان پدر نوروفیدبک مدرن یاد میشود.
تحقیقات او در زمینه امواج آلفا، مشخص کرد که مردم میتوانند یاد بگیرند هشیارانه فعالیت مغزشان را کنترل کرده و وارد حالت آلفا شوند، حالتی که نزدیک به ریلکسیشن و نوعی حس رهایی از استرس میباشد. در دههی ۱۹۷۰، نوروفیدبک توجه افرادی که فعالیتهایی چون مدیتیشن انجام میدانند را به خود جلب کرد.
در یک دستگاه الکتروانسفالوگرافی (EEG) یا برق نگار مغز از الکترودها استفاده میشود، آنها سنسورهاییاند که بر روی سر قرار میگیرند تا فعالیت مغز را با دنبال کردن لحظه به لحظهی الگوهای الکتریکیای که بر سطح جمجمه ایجاد شدهاند، بررسی کنند. چنین اندازهگیریهایی نشان دهنده فعالیتهای قشری یا امواج مغزی هستند. ۴ نوع امواج اصلی در مغز وجود دارند که شامل آلفا، بتا، تِتا، و دلتا هستند.
مغز انسان به گونهای طراحی شده که با محیط، خلق، و فعالیتهای مختلف سازگار شود. هنگام انجام فعالیت خاصی، ممکن است تنها یکی از امواج اصلی مغز غالب باشد، اما همچنان سایر امواج نیز در سطح پایینتری به فعالیتشان ادامه دهند.
از نوروفیدبک برای درمان موارد متفاوتی استفاده میشود، با این حال نوروفیدبک نمیتواند درمان اصلی یا به عبارتی، خط اول درمان برای اختلالات مختلف باشد. نوروفیدبک تنها قادر است مسیر درمان را هموارتر کند. هر جلسه از درمان نوروفیدبک بین ۳۰ تا ۶۰ دقیقه طول میکشد و احتمالاً روزی دو تا سه بار در هفته برگزار میشوند.
انجام نوروفیدبک از موسسهای به موسسهی دیگر متفاوت است. امکانات برخی مراکز تنها محدود به یک صفحه کامپیوتر، ۲ سنسور امواج مغز، و ۲ سنسور شنوایی میشوند. سایر مراکز ممکن است از کلاههای تخصصی که مجهز به ۱۹ سنسوراند استفاده کنند. برخی موسسات دیگر، جلسات نوروفیدبک را در قالب بازیهای ویدیویی انجام میدهند و مغز شخص در طی بازی مورد بررسی قرار میگیرد.
جدایِ از تمام این تفاوتها، یک سری ویژگیهای ثابتی در تمام جلسات نوروفیدبک (با هر وسیلهای) دیده میشوند:
از نوروفیدبک به عنوان درمان تکمیلی برای اختلالات و مشکلات مختلفی استفاده میکنیم:
· مشکلات عاطفی
· اضطراب
· افسردگی
تاثیر افسردگی بر خانواده | آیا افسردگی مُسری است؟
· استرس
· پرخاشگری
· اعتیاد
· اسکیزوفرنی
عوارض نوروفیدبک کم هستند اما باید چندین نکته را در نظر بگیرید. نوروفیدبک چندین محدودیت نیز دارد.
چون در روش نوروفیدبک ابزارهای تخصصی لازم است، افرادی که قصد انجام این روش را دارند ممکن است برای یافتن موسسهی معتبر با مشکل مواجه شوند. دومین محدودیت نوروفیدبک هزینه آن است. وقتی نوروفیدبک را با سایر روشهای درمانی مقایسه میکنیم، متوجه قیمت بالای آن میشویم.
این مطلب ترجمهای بود از مقالهی زیر: