واقعی است یا مصنوعی؟ این سوالی است که هنگام خرید گلدان ارکیده زیبا از خود می‌پرسید. زیبایی گیاه طبیعی ارکیده آن‌قدر حیرت‌انگیز است که حق دارید درباره طبیعی‌بودنش شک کنید.
برای معرفی گل ارکیده اول از هر چیزی باید بگوییم که این گیاه به یکی از بزرگ‌ترین خانواده‌های گیاهان گل‌دار تک‌لپه‌ای به نام orchidaceae (ثعلبیان) تعلق دارد. این گیاهان عمدتا به حالت اپی‌فیت در طبیعت دیده می‌شوند یعنی به‌جای ریشه دواندن در خاک، روی گیاهی دیگر رشد می‌کنند. انواع شاخه بریده آن نیز برای مصارف مختلفی مانند تهیه انواع باکس گل ارکیده، دسته گل های مختلف و لوازم تزئینی، کاربرد دارد.
برگ‌های گل ارکیده در بیشتر گونه‌ها ساده به شکل بیضی یا نیزه‌ای هستند و رگبرگ‌هایی موازی دارند. برگ‌های ارکیده ساختار مشخصی ندارند و با‌توجه به شرایط هر منطقه متفاوت هستند. برای مثال اگر ارکیده در منطقه‌ای خشک رشد کند، برگ‌هایش حالت ضخیم و چرمی دارند.
درباره خاستگاه اولیه گل ارکیده که مطالعه کنید، به مناطق جنگلی، گرمسیر و معتدل شمالی مثل کلمبیا، مالزی و تایلند می‌رسید.
هنگام نگاه‌کردن به شکل گل ارکیده جز زیبایی چیزی نمی‌بینید. مهم‌ترین ویژگی که در رابطه با شکل ظاهری گل ارکیده وجود دارد این است که گل‌هایش تقارن دو‌طرفه دارند و ۳ کاسبرگ و ۳ گلبرگ دارند. اندازه گل در هر یک از انواع گیاه ارکیده متفاوت است. گاهی اندازه گل های ارکیده در یک گونه بیشتر از ۲ میلی‌متر هم نمی‌شود و گاهی این اندازه در بعضی از گونه‌ها از ۳۸ سانتی‌متر هم فراتر می‌رود.
گلدان ارکیده شما برای سرحال‌ماندن نیاز دارند تا به‌درستی از آن‌ها مراقبت شود. مراقبت درست یعنی زمانی گیاه را آبیاری کنید که حدود ۲ سانتی‌متر از سطح خاک خشک شده باشد. رطوبتی که در محیط نگهداری انواع گل ارکیده باید باشد، محدوده‌ای بین ۵۰ تا ۷۰ درصد است. برای تامین نور استاندارد گل ارکیده، نور زیاد و فیلترشده را به آن بتابانید. زمانی که نوبت به شکوفه‌دهی گل‌های ارکیده می‌رسد، باید هوای محیط را گرم و مرطوب نگه دارید تا طولانی‌‌بودن عمرشان تضمین شود.
از طرفی دیگر نیز ممکن است قصد مراقبت و نگهداری از گل شاخه بریده ارکیده را داشته باشید، در این صورت کافی است چند مرحله ساده را دنبال کنید:
یک اشتباه بزرگ در رابطه با انتخاب خاک گل ارکیده این است که سراغ خاک گلدان بروید چون این خاک برای رشد ارکیده نه‌تنها فایده بلکه ضرر هم دارد. خاک گلدان در شرایطی برای گل ارکیده ایدئال می‌شود که آن را با پوست درخت ترکیب کنید. وجود پوست درخت به خاک خاصیت زهکشی مناسبی را می‌بخشد تا آب اضافی‌اش سریعا تخلیه شود و ریشه را دچار پوسیدگی نکند.
اگر از خاک مخلوط با پوست درخت استفاده کردید، حواستان باشد که هرسال حتما برای تعویض خاک اقدام کنید چون به‌مرور زمان وجود خرده‌های بافت چوبی پوست درخت میزان زهکشی خاک را کم می‌کند. اگر به پوست درخت دسترسی نداشتید، خزه درشت هم جایگزین مناسبی است تا قدرت زهکشی خاک را بیشتر کند. راستی یادتان باشد که عدد PH خاک شما باید بین 5.5 تا 6.5 باشد یعنی میزان اسیدیته کمی داشته باشد.
درست است که تمامی ارکیده‌ها به میزان مشخصی از آبیاری نیاز دارند اما این میزان بسته به دمای هوا و رطوبت محیط نگهداری ارکیده شما می‌تواند کمی فرق داشته باشد. بهترین معیار برای آنکه زمان درست آبیاری گل ارکیده را تشخیص دهید این است که انگشت خود را در ۲ تا ۳ سانتی‌متری خاک فرو ببرید، اگر در این سطح، خاک خشک بود یعنی باید برای آبیاری دست‌به‌کار شوید. آبیاری ارکیده را در حدی انجام دهید که آب تمام گلدان را پر کند و مقدار اضافی آن از کف گلدان خارج شود.
یک قانون کلی هم می‌گوید که در هوای سرد هر دو هفته و در هوای معتدل هر هفته ارکیده را آبیاری کنید. طبق این قانون، آبیاری ارکیده در تابستان باید هر هفته باشد. البته همان‌طور که گفتیم این یک قانون کلی است و ممکن است در هر شرایطی نتوان روی آن حساب باز کرد؛ پس همان روش لمس خاک دقیق‌تر است.
شاید فکر کنید همین که دفعات و میزان آبیاری را برای نگهداری گیاه ارکیده بدانید، کافی است اما واقعا این‌طور نیست شما باید به کیفیت آب آبیاری هم دقت کنید که بدون کلر باشد. مناسب‌ترین آب برای آبیاری گل ارکیده آب جوشیده یا باران است که اگر فراهم‌کردن این آب‌ها برایتان سخت است و فقط به آب لوله‌کشی دسترسی دارید، آن را به‌مدت ۲۴ ساعت کنار بگذارید تا کلرش خارج شود.
شاید غیر‌منطقی و عجیب به‌نظر برسد اما آبیاری ارکیده با یخ امکان‌پذیر است و آسیبی به گیاهتان وارد نمی‌کند. در یک آزمایش علمی دو گروه از ارکیده‌های فالانوپسیس انتخاب شدند تا بررسی کنند آبیاری ارکیده با یخ روش ایمنی است یا خیر. یک گروه را با آب معمولی و گروه دیگر را با سه‌تکه یخ، یک‌بار در هفته آبیاری کردند. نتیجه آزمایش نشان داد که استفاده از یخ برای ارکیده ضرری ندارد و روشی امن برای آبیاری‌اش است. باوجود نتایج این تحقیقات توصیه می‌کنیم هراز گاهی از این روش استفاده کنید و مواظب باشید که آبیاری با این روش آب اضافی را درون خاک گیاهتان باقی نگذارد.
نحوه نگهداری از گل ارکیده از نظر رطوبت باید این‌گونه باشد که رطوبتی در حد ۴۰تا ۶۰ درصد در محیط برقرار باشد. اگر ارکیده شما در محیطی با آب‌و‌هوای خشک نگهداری می‌شود، برای تامین رطوبتش باید از روش‌های زیر استفاده کنید:
اسپری آب روی برگ‌ها قطعا برای تامین رطوبت ارکیده جواب می‌دهد. برای اسپری آب حتی‌الامکان از آب لوله‌کشی استفاده نکنید چون مواد معدنی موجود در آن باعث اختلال در جذب رطوبت می‌شوند و لکه‌های سفیدی را روی برگ‌های ارکیده به‌وجود می‌آورند.
استفاده از دستگاه بخور سرد می‌تواند کمبود رطوبت ارکیده را جبران کند. برای اثر‌بخشی بیشتر دستگاه بخور، بهتر است آن را در فاصله زمانی صبح تا ظهر استفاده کنید.
قرار‌دادن گل ارکیده در جزیره راه‌حل مناسبی است تا مشکل کمبود رطوبتش حل شود. ساخت جزیره برای گل ارکیده به‌راحتی قابل انجام است و تنها کافی‌ست یک سینی را با سنگ‌ریزه‌هایی مثل شن درشت و آب پر کنید. گذاشتن ارکیده روی این سینی باید با فاصله باشد چون تماس مستقیم ریشه گیاه را پوسیده می‌کند.
علاوه بر روش‌های گفته‌شده در قسمت بالا نگهداری گل ارکیده در گلدان شیشه ای هم در جذب رطوبت برای این گیاه روش موثری است.
