تاریخچه تولید اجاق گاز آشپزخانه اجاق گاز بهعنوان یکی از مهمترین وسایل آشپزخانه، تأثیر بسزایی در تحول روشهای پختوپز داشته است. این وسیله از زمانهای بسیار دور، به اشکال مختلف وجود داشته و در طول قرنها دستخوش تغییرات اساسی شده است. تا حدود یک قرن پیش، محل پخت و پز در خانهها را که امروز «آشپزخانه» مینامیم، با نام «مطبخ» شناخته میشد؛ یعنی جایی برای طبخ غذا. ماهیت آشپزخانه در ذهن ما با مفهوم پخت و پز گره خورده است. آنقدر که میتوانیم آشپزخانهای را تصور کنیم که ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، مایکروویو یا حتی یخچال نداشته باشد. اما تصور آشپزخانه بدون اجاق، چیزی نیست جز اتاقی خالی از مفهومی که قرار بوده چیزی برای تداعیاش داشته باشد.
«اجاق» واژهای جا افتاده در فارسی امروز است که ریشه ترکی دارد. «دیگدان» و «آتشدان» از معادلهای اصیل فارسی برای واژه اجاق در لغتنامه دهخدا هستند؛ یعنی جایی که نگهدارنده دیگ است یا محلی برای حفظ آتش.
در دوران باستان، مردم برای پخت غذا از آتش باز استفاده میکردند. اولین اجاقهای ابتدایی شامل گودالهایی پر از زغال، چوب یا دیگر مواد سوختنی بودند که در فضای باز یا داخل خانههای سنگی قرار میگرفتند. این روش تا هزاران سال، یعنی تا دوران قرونوسطی، همچنان رایج بود.
در قرون وسطی، اجاقهای سنگی و آجری به وجود آمدند که دارای دودکش برای هدایت دود به بیرون از خانه بودند. این نوع اجاقها عمدتاً با چوب یا زغال سنگ کار میکردند و نسبت به آتش باز، کنترل بیشتری بر حرارت داشتند. با این حال، همچنان راندمان گرمایی پایینی داشتند و گرمای زیادی در محیط پخش میشد.
با آغاز انقلاب صنعتی در قرن ۱۸ و ۱۹، پیشرفتهای زیادی در طراحی اجاقها صورت گرفت. اجاقهای چدنی به بازار آمدند که نسبت به مدلهای سنگی کارایی بیشتری داشتند. در این دوره، اجاقهای زغالی و نفتی نیز رواج پیدا کردند که امکان تنظیم بهتر حرارت را فراهم میکردند.
یکی از مهمترین اختراعات در این دوران، اجاق گاز ها بسته فلزی بود که توسط بنجامین تامپسون (کنت رامفورد) در اواخر قرن ۱۸ معرفی شد. این اجاقها دارای محفظهای بسته بودند که مصرف سوخت را بهینه کرده و پخت غذا را آسانتر میکرد.
تا اوایل قرن ۱۹، بیشتر اجاقها با چوب یا زغال سنگ کار میکردند، اما در سال ۱۸۲۶، مخترعی انگلیسی به نام جیمز شارپ اولین اجاق گاز را طراحی و تولید کرد. این اجاق از گاز شهری برای تولید حرارت استفاده میکرد و نسبت به مدلهای قبلی، پاکتر و ایمنتر بود.
در ۱۸۵۱، اجاقهای گازی در نمایشگاه جهانی لندن معرفی شدند و به تدریج در اروپا و آمریکا مورد استفاده قرار گرفتند. در پایان قرن ۱۹، گازرسانی شهری گسترش یافت و باعث شد اجاقهای گاز بهطور گسترده در منازل استفاده شوند.
در قرن ۲۰، اجاقهای گازی با فناوریهای جدیدی بهبود یافتند. برخی از مهمترین پیشرفتها عبارتاند از:
در قرن ۲۱، اجاقهای گاز صفحه ای با امکاناتی مانند سیستم کنترل لمسی، فندک الکترونیکی، حسگرهای حرارتی و قابلیت اتصال به اینترنت (IoT) عرضه میشوند. برخی از ویژگیهای مدرن عبارتاند از:
نتیجهگیری
اجاق گاز یکی از مهمترین اختراعات بشر در زمینه آشپزی است که از دوران آتش باز تا اجاقهای هوشمند امروزی، مسیر تکاملی طولانی را طی کرده است. امروزه، اجاقهای مدرن با تمرکز بر مصرف بهینه انرژی، ایمنی بیشتر و امکانات پیشرفته، نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارند. با پیشرفت تکنولوژی، آینده اجاقهای گاز میتواند شامل فناوریهای پیشرفتهتری مانند انرژیهای تجدیدپذیر و هوش مصنوعی باشد.
منبع : ساتک پلاس
